Sommige filmpjes op internet blijven dagenlang in je hoofd hangen. De TED-talk van de Nigeriaanse Chimamanda Adichie is zo’n filmpje.
Bewogen vertelt deze jonge schrijfster hoe ze als studente vanuit Lagos in Amerika belandt. Daar wordt ze onaangenaam getroffen door het Afrikabeeld van de blanke Amerikanen. Haar studiegenoten hebben medelijden, want Chimamanda komt uit een oord vol ellende. Wel willen ze graag Chimamanda’s ‘tribal music’ horen. Maar ze reageren teleurgesteld wanneer Chimamanda een tape van Mariah Carey tevoorschijn haalt.
Single story
Chimamanda’s medestudenten kennen maar één verhaal over Afrika. In Afrika gaan mensen dood aan honger en aids, en wacht iedereen smachtend tot een blanke weldoener hen komt helpen. In deze ‘single story’ is gelijkwaardig contact onmogelijk en is er geen kans voor andere gevoelens dan medelijden.
Het filmpje dwingt tot nadenken: hoe zit het met ons verhaal over Afrika? Wie er vaker komt, verzamelt vanzelf een filmhuis vol indrukken. Maar wat vertellen we daarvan aan anderen? Delen we ons filmhuis? Of laten we vooral een single story zien: mensen zijn er arm, met onze hulp lossen we het op?
Een vrijwilligster van stichting FairPen stuitte op de ‘single story’ van Nederlandse jongeren, die ze in contact probeerde te brengen met scholieren in Uganda. Hun reflex was even goedbedoeld als hardnekkig: ‘kinderen in Uganda zijn arm, wij moeten hen helpen’. Wat te doen? De vrijwilligster besloot het verhaal om te draaien. Ze spoorde de Ugandese scholieren aan om iets aan hun Nederlandse vrienden te geven. Dat deden ze, aanvankelijk aarzelend, want wat hadden zij de westerlingen te bieden? Het werd een voetbal van bananenbladeren. De Nederlandse jongeren waren onder de indruk: wat knap gemaakt! De Ugandese jongeren glommen van trots toen ze dat hoorden. Het jaar daarop maakten ze wel tien bananenballen, nog veel mooier dan de eerste. Een simpele bal doorbrak de single story. Zorg dat u er ook een heeft.
Mirjam Vossen
