Er zijn heel wat bijeenkomsten voor de actieve wereldburger. Myworld doet mee. Deze keer zijn we te gast bij de vertoning van de documentaire ‘Bijsluiter van Goed Doen’ in Amsterdam.
Wat Vertoning Bijsluiter van Goed Doen, een documentaire over de valkuilen van kleinschalige ontwikkelingsprojecten Waar Tropeninstituut Amsterdam, op uitnodiging van de MyWorld Academy Geleerd Professionals oordelen anders over particuliere initiatiefnemers dan ‘gewoon’ publiek Kan beter Deskundigen en initiatiefnemers in één filmzaal.
Door Mirjam Vossen
Een jaar geleden dronk ik op een terras in Amsterdam een kop koffie met documentairemaakster Niki Frencken. Ze stond op het punt om af te reizen naar Uganda, waar ze twee Nederlanders met een kleinschalig ontwikkelingsproject ging filmen. Met die film wilde Niki ‘op een positief kritische manier’ de valkuilen van kleinschalig ontwikkelingswerk in beeld brengen ‘zonder het enthousiasme te temperen’.
Vandaag mag ik oordelen of dat is gelukt. Samen met zo’n dertig professionals uit de sector ben ik te gast in een fraaie zaal van het Tropeninstituut, waar NCDO de documentaire Bijsluiter van Goed Doen laat zien. Niki zelf is er ook, en best zenuwachtig. Tijdens de première oogstte de film lof van het ‘gewone’ publiek. Maar wat zullen de medewerkers van Wilde Ganzen, Impulsis en Cordaid ervan vinden? Die hebben veel meer ervaring met het opzetten van projecten in arme landen.
Geiten
De lichten gaan uit en we maken kennis met Theo, die in Uganda een project opzette voor ex-kindsoldaten. De jongens kregen koeien om een nieuw bestaan op te bouwen. Maar wanneer Theo gaat kijken of dat is gelukt, blijkt dat er frictie is ontstaan. De dorpelingen zijn jaloers op de jongens en hebben de koeien ingeruild voor geiten. Een ietwat gedesillusioneerde Theo probeert positief te blijven: “Je kunt nu eenmaal niet alle consequenties voorzien.”
Na Theo zien we Julianne, die een weeshuis heeft opgericht voor straatkinderen. De kinderen rennen in haar armen als ze binnenkomt, zichtbaar blij dat ze er is. Het geeft Julianne een goed gevoel om anderen te helpen, vertelt ze. Ze is graag ‘mens tussen de mensen’, het geeft haar leven zin en betekenis. Intussen zijn de kinderen volledig afhankelijk van haar. “Zonder mijn geld weet ik niet wat er met ze gebeurt”, geeft ze toe. “Ik denk dat ze dan naar een andere organisatie moeten.”
Stereotypen
De zaal ziet het gelaten aan. Want de film mag positief zijn bedoeld, de kritische noot lijkt toch te overheersen. “Je hoopt op iets wat positiever is”, verzucht een medewerker van een subsidieloket. “Deze film benadrukt de stereotypen.” Vooral Julianne maakt de tongen los. Haar inzet voor de weeskinderen, zo concluderen wij, draait vooral om haar eigen behoefte aan zingeving. “Dat zag het premièrepubliek helemaal anders”, vertelt Niki. Zij zagen geen instabiel project, geen hulpafhankelijkheid, geen paternalisme. Zij zagen een gepassioneerde vrouw en dat vonden ze geweldig.
Nu barst de discussie pas echt los. Hoe komt het dat ons oordeel zo afwijkt van dat van ‘gewone’ kijkers? Zijn we misschien zo vervuld van onze eigen deskundigheid, dat we uit het oog verliezen hoe de rest van de wereld naar particuliere initiatieven kijkt? Niki’s film zet ons aan om daar eens positief kritisch naar te kijken.
De documentaire ‘Bijsluiter van Goed Doen’ wordt vertoond tijdens het MyWorld Event op 16 maart in Hilversum.
