DARK Act zet Amerikanen in duister

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De 'DARK Act' wordt het door tegenstanders genoemd. Het acroniem staat voor 'Deny Americans the Right to Know'. Deze zomer stemde het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden in met de Safe and Accurate Food Labeling Act. Het is een wet die, wanneer goedgekeurd door de Senaat, het labelen van voedsel dat genetisch gemodificeerde organismen (GMO's) bevat onmogelijk maakt.

Republikeins wetvoorstelDe Safe and Accurate Food Labeling Act, de zogenmaade 'DARK act', is een wetsvoorstel van Mike Pompeo, een Republikeins lid van het Huis van Afgevaardigden uit Kansas. Met 275 stemmen voor en 150 stemmen tegen, stemde de leden van het Huis van Afgevaardigden op 23 juli in met de wet. Het voorstel kreeg met name steun van Republikeinse zijde, maar ook 45 Democraten stemde voor. In zowel het Huis van Afgevaardigden als in de Senaat hebben de Republikeinen momenteel een meerderheid. 

''Als de Senaat met deze wet instemt dan zal het voorkomen dat de FDA (Amerikaanse voedselautoriteit, red.) een nationaal GMO-label kan opzetten'', zegt Colin O'Neil van The Center for Food Safety, een NGO die campagne voert tegen de wetgeving. ''Ook zal het bestaande GMO-label wetgeving die al is geïntroduceerd in de staten Vermont, Maine en Connecticut terugdraaien.''

Unilever spendeerde in totaal 640 duizend US dollar

Unilever lobbyt
De wet, die tevens de mogelijkheden uitbreidt voor de voedselindustrie om levensmiddelen met GMO's als ''natuurlijk'' aan te prijzen, is volgens O'Neil het resultaat van een intense lobby. Hij wijst op een studie van de Environmental Working Group (EWG), waaruit blijkt dat in de eerste helft van van 2015 meer dan 51 miljoen US dollar aan lobby werd uitgegeven om de wetgeving door het Congres te loodsen. Naast bedrijven als Monsanto, trokken ook Coca-Cola en het Nederlandse Unilever de portemonnee. Unilever spendeerde in totaal 640 duizend US dollar, volgens EWG.

Claire Parker is van The Coalition for Safe Affordable Food, de frontorganisatie van de voedsel- en biotechindustrie, en wil Amerikanen overtuigen van het belang van de Safe and Accurate Food Labeling Act. Volgens haar verdraaien de tegenstander de feiten, en zouden consumenten juist beter worden ingelicht.

''We hebben een federale oplossing nodig, omdat wanneer elke staat een eigen label invoert dit misleidend en verwarrend is voor de consument. (…) Deze wet bevat de opdracht aan de USDA (Amerikaans ministerie van Landbouw, red.) om een label voor GMO-vrij voedsel op te zetten. Op deze manier kunnen mensen die GMO-vrij willen inkopen erop gerust zijn dat ze overal dezelfde labels zien, onafhankelijk van in welke staat of winkel ze hun boodschappen doen.''

Elke keer als Amerikanen de keuze krijgen voor verplichte GMO-labeling, verwerpen ze dit

Volgens Parker zeggen de opiniepeilingen waaruit blijkt dat Amerikanen voor het labelen van GMO-producten zijn – volgens een poll van de New York Times maar liefst 93 procent – niet zoveel. ''Elke keer als Amerikanen de keuze krijgen voor verplichte GMO-labeling, verwerpen ze dit.''Parker doelt op de staten Californië, Washington en Oregon, waar inwoners tussen 2012 en 2014 tijdens referenda in meerderheid tegen een verplicht GMO-label stemde.

Steun publiek
Maar volgens Andrea Stander van Vermont Right to Know GMOs, een coalitie van actiegroepen die in Vermont een succesvolle strijd voerde voor een GMO-label, spendeerde de biotechindustrie tijdens de referenda ongekende bedragen om mensen 'nee' te laten stemmen. In Washington en Californië zou volgens The Center for Food Safety alleen al bijna 70 miljoen US dollar zijn uitgegeven.

Ze hebben mensen met campagnes bang gemaakt dat voedselprijzen door het plafond zouden schieten

Stander: ''Ze hebben mensen met campagnes bang gemaakt dat voedselprijzen door het plafond zouden schieten. Hier in Vermont hebben ze ook geprobeerd labeling te stoppen. Dat gebeurde achter de schermen; in privé-gesprekken met onze volksvertegenwoordigers. Maar we hadden zulke overweldigende steun van het publiek, dat al snel veel politici in onze staat zich achter het initiatief schaarde. Ook werd onze gouverneur, Peter Shumlin, uiteindelijk een warm pleitbezorger.''

Nadat Vermont in mei 2014 de wet introduceert wordt de staat echter aangeklaagd door de Grocery Manufacturers Association (GMA), een industriegroep waar ook de biotechbedrijven bij zijn aangesloten.

''Er is een voorlopige hoorzitting geweest'', vertelt Stander, ''en mogelijk zal de zaak al deze herfst voor de rechter komen. (…) Het is belangrijk dat we winnen: het kan een precedent scheppen, en zo federale wetgeving een slag toebrengen. Het punt is echter dat als we in de lokale rechtbank winnen, er geen twijfel bestaat dat de GMA zal doorprocederen, uiteindelijk zelfs tot aan het Hooggerechtshof. Met de rechters die daar momenteel zitten is het de vraag of we kunnen winnen.''

Stander put wat hoop uit het feit dat Vermont invloedrijke senatoren heeft. Onder hen de huidige presidentskandidaat Bernie Sanders, onafhankelijk en aangesloten bij de Democratische fractie in de Senaat. Maar de vraag is of er uiteindelijk wel over de 'DARK Act' zal worden gestemd. Een mogelijkheid is dat de wet als 'rider' – verpakt in een andere wet – door de Senaat zal gaan. Het is een beproefde methode vandaag de dag om in het sterk verdeelde Congres een meerderheid te vinden. Stander: ''Ik weet zeker dat hierover as we speak wordt nagedacht.''

Europa verplicht label
Maar waar actiegroepen in Amerika een achterhoedegevecht voeren voor een GMO-label, kent Europa al sinds 2004 een dergelijke verplichting. Wat vinden bedrijven als Monsanto, die in de VS nu veel geld spenderen aan de campagne tegen een label, eigenlijk van het Europese systeem?  

Beat Späth is van EuropaBio, de belangengroep van de Europese biotechindustrie, en vertegenwoordigt bedrijven als Monsanto en Syngenta. Hij is voorzichtig in zijn formulering. ''In Europa staat het onderwerp niet ter discussie'', laat hij weten. ''Wij verwachten niet dat de verplichte GMO-labeling zal veranderen in de nabije toekomst. We vinden het huidige systeem niet geweldig, maar het is ook niet al te slecht.''

Volgens Späth heeft het Europese GMO-label, vereist wanneer meer dan 0,9 procent van de ingrediënten GMO's zijn, ervoor gezorgd dat voedselproducenten in Europa GMO's mijden.

De meeste voedselproducenten hebben hun receptuur aangepast om te voorkomen dat hun producten in Europa worden gelabeld

''De meeste voedselproducenten hebben hun receptuur aangepast om te voorkomen dat hun producten in Europa worden gelabeld. (…) Dat heeft niet zozeer te maken met een angst dat mensen etenswaren met GMO-ingrediënten niet zullen kopen, als wel dat het label een negatieve impact kan hebben op het merk; dat ze als bedrijf het doelwit zullen worden van activisten.''

Volgens Andrea Stander verzet de Amerikaanse voedselindustrie zich precies om deze reden tegen labeling: ze wil niet gedwongen worden om over te schakelen naar niet-GMO ingrediënten. Volgens schattingen zou ongeveer 75 procent van al het bewerkte voedsel in de Amerikaanse schappen GMO's bevatten. Toch denkt Stander dat labeling ook in de VS een kwestie van tijd is.

''Neem het voorbeeld van Whole Foods (biologische supermarktketen, red.). Zij hebben hun leveranciers verteld dat vanaf 2017 alle producten in hun winkels een GMO-label moeten hebben. (…) Het gebeurt omdat mensen het willen. Ik denk dat de publieke opinie het uiteindelijk gaat winnen, maar dat zal nog wel even duren. De bedrijven die zich verzetten hebben zoveel macht over ons politieke systeem. We zullen de komende tijd nog de strijd moeten aangaan.''

Wanneer de Senaat over de Safe and Accurate Food Labeling Act stemt is nog niet bekend.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons