Een instant-feelgoodboek voor de tobbende twintigers, dat is ‘Lof van het rommelige leven’ van Katie Roiphe. Maak er gewoon ongeneerd een potje van, is haar devies. Het is helemaal niet erg als je op je 28e de VN nog niet toegesproken hebt, geen pastinaak oogst in je eigen stadsmoestuin of trainee bij Unilever bent. “Stop met willen voldoen aan het beeld van het perfecte leven.”
Na de dolende dertiger (relikwie uit het pre-crisistijdperk) is er nu de tobbende twintiger. Hij of zij, laten we hem/haar voor het gemak Matthijs of Sophie noemen, heeft 357 Facebookvrienden, een MacBook, gaat naar Literaturfest, rijdt op een vintage Peugeot (de fiets, niet de auto, want die is uit) en eet sla bij SLA. Tot zover alles op orde. De buitenkant althans. Want in zijn hart tobt de twintiger zich een slag in de rondte: waarom is hij (nog) niet een van die mensen van nu? Hij praat zichzelf moed in. Nee, het is niet erg als je niet genomineerd bent voor de Duurzame Jonge Top 100.
Nee, je gaat niet af als je op je 28e de VN nog niet toegesproken hebt. Je hoeft niet een Argentijnse finca om te bouwen tot ecologisch guesthouse, na je social media start-up die je met drie studievrienden bent gestart, voor 2 miljoen euro te hebben verkocht. En toch voel je je rot als weer een dag onbenut door je vingers glipt. Als het ineens vijf uur ’s middags is en je nog niks kunt afvinken van je to do-list (morgen ga ik écht een knoop aan m’n blouse zetten/rekeningen in mappen doen/een kaart sturen naar de baby die intussen vijf maanden oud is/m’n LinkedIn-profiel updaten).
Wie is Katie Roiphe? Katie Roiphe (1968) zou een personage uit een film van Woody Allen kunnen zijn. Alles aan haar is très Manhattan: moeder een bekende feminist, vader psychoanalyticus. Ze ging naar Harvard en deed een PhD Engelse literatuur aan Princeton University. Ze is docent bij het Journalism Department van New York University. Roiphe is single moeder van twee kinderen van twee verschilende vaders. Lees haar essay ‘In defense of single motherhood’ (New York Times).
Imago van een perfect leven
Iedereen die van alles wil of moet van zichzelf, kan de workshop ‘ontdek je drijfveren’ volgen, maar ook gewoon het Lof van het rommelige leven lezen als instantremedie tegen de hipsterblues. In deze essaybundel neemt cultuurcriticus Katie Roiphe (1968) het vol mededogen op voor de falende, middelmatige of gewoon maffe mens. Oké, Roiphe doceert aan de universiteit, schrijft voor The New York Times en heeft glanzend krulhaar zonder dode punten. Maar ook zij heeft vriendschappen verknald, haar huwelijk zien stranden en zich te dure nepsouvenirs laten aansmeren in Thailand. “Ik probeer onze voorstelling van wat een goed leven is te verruimen”, vertelt Roiphe tijdens een kort bezoek aan Nederland. “In mijn boek laat ik zien hoe we over andere mensen oordelen die niet hetzelfde leven leiden als wij. Juist in liberale milieus zijn veel ongeschreven wetten over hoe je je leven moet inrichten. We zijn te veel bezig met hoe we een imago van een perfect leven creëren. Zeker nu met Facebook, waarover ik schrijf in mijn boek. Dat is een oppervlakkige manier om het leven te benaderen. Ik pleit voor een toleranter perspectief. Heel veel mensen voelen zich opgejaagd door onze ideeën over van hoe je zou moeten leven.”
Leestip voor tobbende twintigers Roiphe reflecteert op het heden aan de hand van literaire klassiekers zoals The age of innocence (scheiding) en A passage to India (toerisme). Wat is haar leestip voor de tobbende twintiger? “De Palliser-romanserie van Anthony Trollope. Je volgt karakters die hun weg vinden in de wereld, hun strijd om zichzelf te worden. Nog steeds actueel, ook al zijn het 19e eeuwse personages. Heel herkenbaar hoe ze omgaan met werk, met liefde, met ambitie.”
De macht van Facebook
Als je de hele dag met je voeten omhoog op de bank hebt gelegen en koude thee gedronken (denk Frances Ha) en nog niet eens de wilskracht hebt gehad om de afwas weg te werken, voel je je nog slechter als je op Facebook ziet dat je vrienden intussen een urban bijenkast hebben gebouwd, een marathon hebben gelopen of een conflictworkshop gegeven in Bagdad. Moeten we ons Facebook-account dan maar blokkeren? Katie (die heel veel koffie wil drinken om haar jetlag te verdrijven, maar toch Earl Grey neemt): “Nee, dat is niet realistisch in deze tijd. Hoewel Facebook nog erger is dan geroddel van buren of studiegenoten, want internet gaat 24/7 door. Die beelden van perfectie die we op Facebook zien, hebben ons in hun macht. Je denkt: wat ben ik nou helemaal aan het doen? Dan voel je je inadequaat, heb je het gevoel dat je faalt, terwijl heel veel mensen niet kunnen voldoen aan dat conventionele beeld van perfectie. Bovendien moet je je realiseren dat je op Facebook vooral beelden ziet van wie we willen zijn: een verliefd stel dat cocktails drinkt bij de ondergaande zon, terwijl ze net nog knallende ruzie hebben gehad over of ze wel of niet naar het strand gaan vandaag.”
Cupcakes bakken
Roiphe krijgt veel mail van mensen die na het lezen van haar boek hun chaotische leven durven te omarmen. “Mijn belangrijkste boodschap is: doe wat je wil doen en trek je niks van anderen aan. Jaag niet achter een leven aan dat voldoet aan een normatieve standaard die we onszelf opgelegd hebben.” Roiphe houdt overigens geen pleidooi voor middelmatigheid. “Ambitie en een rommelig leven gaan prima samen. Ik ben een heel harde werker, maar ik verzet me tegen de maatschappelijke criteria van succesvol zijn. Ik vind dat we succes te materialistisch invullen. Ook kunstenaars, schrijvers en linkse intellectuelen willen aan zekere standaarden voldoen. Ze willen een mooi, groot huis in de juiste buurt, het juiste eten eten, de juiste cupcakes bakken, anders zijn ze niet aantoonbaar succesvol.”
Toekomstdroom
Maar zorgt de crisis er dan niet voor dat we dat materialisme als vanzelf loslaten? “De studenten die ik schrijfles geef, zijn te bang om zekerheden los te laten. In mijn tijd kwam je als twintiger gewoon naar New York en dan zag je wel hoe je het daar ging redden. Ik zie mijn studenten van nu dat niet doen. Ik vroeg laatst aan mijn neef die aan Harvard studeert wat zijn toekomstdroom is. Hij zei: ‘Ik wil een heel tof appartement in New York.’ Ik was compleet van mijn à propos. Ik vraag naar zijn droom en hij heeft het over een appartement.”
Roiphe moedigt haar studenten aan om hun fantasie te gebruiken en niet voor de veilige weg te gaan. “Ik denk dat de crisis nieuwe creativiteit brengt. Steeds meer mensen zijn moe van hoe de dingen gaan. Ik zie onder studenten dat ze het niet meer vanzelfsprekend vinden hoe we de maatschappij ingericht hebben. In deze tijd kun je drie studies doen, maar nog steeds geen baan krijgen. Dus dan kun je net zo goed risico’s nemen.”
Lof van het rommelige leven/Katie Roiphe/De Bezige Bij/260 pagina’s/€22,90
Foto: Random House
