Dat is leuk; een uitnodiging ‘op de mat’ van de gemeente Zeist en de gemeente Berkane in Marokko om mijn onderzoeksresultaten te presenteren. Zeist bracht van 1 tot 4 september een werkbezoek aan Berkane. Het is de ‘second town’ van de Zeistenaren, aldus de coördinator internationale samenwerking in Berkane. Berkane en Zeist maken de balans op van tien jaar samenwerking en ‘het feestje’ is vooral aanleiding om vooruit te kijken.
Kloof wetenschap en beleid
Als promovendus wordt je vooral afgerekend op academische publicaties die slecht toegankelijk zijn voor geïnteresseerden buiten de wetenschap. De meeste proefschriften bevatten nog wel beleidsaanbevelingen, maar voor de onderzoeker is het vaak niet duidelijk wat daar mee gebeurt. Tegen de tijd dat het wetenschappelijk onderzoek is afgerond, zijn de beleidsmedewerkers bovendien al vaak een stap verder. Dat geldt ook voor het onderwerp van mijn onderzoek: de samenwerking tussen Nederlandse gemeenten en gemeenten in Marokko en Turkije. Verschillende gemeenten die actief waren toen ik ‘in het veld’ zat, hebben de samenwerking met hun Marokkaanse of Turkse gemeente inmiddels op een laag pitje gezet. Zo richten Amsterdam en Rotterdam hun pijlen steeds duidelijker op de opkomende economieën.
170 nationaliteiten in Zeist
De gemeente Zeist houdt als een van de weinige Nederlandse gemeenten vast aan samenwerking met Berkane, vooral omdat ze er ook zelf wijzer van worden. Zeist een groen oase voor de ‘happy few’? Dat beeld verdient wel wat bijstelling. 25% van de Zeistenaren is van niet-Nederlandse komaf. De stad herbergt 170 nationaliteiten waarvan de Marokkaanse groep de grootste is; van de 60.000 inwoners is 3.500 van Marokkaanse afkomst.
Enkele resultaten van de tienjarige band; in Zeist krijgen bestuurders, ambtenaren en medewerkers van maatschappelijke organisaties meer inzicht in de achtergronden van migranten. Maar het helpt vooral om de kloof tussen organisatie en inwoners van Marokkaanse komaf te overbruggen. In Berkane is onder andere de afvalinzameling verbeterd, staat jongerenparticipatie beter op de kaart, is er samen met jongeren een tuin- en speelvoorziening in het lokale ziekenhuis aangelegd en er wordt er nu gebouwd aan een vrouwenbedrijvencentrum.
Nieuwe plannen zijn er ook; zo willen natuur en milieuorganisaties uit beide gemeenten een pilot voor gescheiden GFT afval in Berkane opzetten, samenwerken op het gebied van natuur en milieu educatie en kennisuitwisselen op het gebied van gehandicapten kinderen en kinderen met autisme.
Verbreden en verdiepen
Beide gemeenten willen de band nu verbreden en verdiepen en daarbij kijken ze naar de aanbevelingen uit het promotieonderzoek. Drie aanbevelingen die vooral weerklank krijgen:
1. Betrekken van verschillende overheidslagen. In Marokko is het bestuur heel centraal geregeld, hebben gemeenten weinig budget en zijn ze voor veel beslissingen afhankelijk van de nationale overheid. Als je echt iets voor elkaar wilt krijgen, moet je die lagen dus meenemen. Tegelijkertijd kan het betrekken van die overheidslagen mogelijk ook bijdragen aan het versterken van die overheidsstructuren. Ook kunnen goede voorbeelden dan makkelijker in andere gemeenten worden toegepast.
2. Het verdiepen van de samenwerking door kennisuitwisseling tussen professionals beter te faciliteren. Of het nu experts zijn op het gebied van autisme, beleidsmedewerkers die zich bezig houden met afvalverwerking; bijna altijd hebben ze ‘een klik’ en kunnen ze veel van elkaar leren. Dat gebeurt alleen niet ‘vanzelf’ en vergt tijd, ‘face-to-face’ contacten en vaak ook de inzet van een tolk om taalbarrières te overbruggen.
3. Het verbreden van de band en informeren en betrekken van meer burgers. Bij de band is een select groepje migranten betrokken als initiatiefnemer of tolk. Verbreding kan helpen om het draagvlak te vergroten en helpen om nieuwe contacten en kennis aan te boren. Volgens betrokken in Berkane geldt dat ook voor hun eigen gemeente. Er was overigens wel aandacht voor het bezoek van de delegatie uit Zeist in de lokale krant.
Beide burgemeesters blijven ook inzetten op culturele uitwisseling. De burgemeester van Berkane refereerde op de afsluitende bijeenkomst aan de vele spanningen en oorlogen wereldwijd en stelt dat uitwisseling tussen beide gemeenten een vorm van culturele beschaving is.
Zie voor meer informatie over het promotieonderzoek met de aanbevelingen de samenvatting van het proefschrift.
De delegatie uit Zeist bestond uit de burgemeester, gemeenteambtenaren, de initiatiefnemer (een voormalig gemeenteambtenaar) een adviseur milieueducatie (de Boswerf), een deskundige op het gebied van mensen met een verstandelijke beperking (Abrona) en een directeur van een bureau voor reintegratie en educatie (Empower Team). Vanuit Berkane waren de burgemeester, raadsleden, gemeenteambtenaren, vertegenwoordigers van onder andere milieu-, en vrouwen organisaties en een organisatie voor kinderen met een handicap betrokken.
Foto: Faaroussi Abderazak.
