“De Oost-Afrikaanse Gemeenschap wordt steeds groter, en het aantal mensen dat Swahili spreekt daarmee ook,” vertelt professor Frans Wijsen, religiewetenschapper en een van de redacteuren van het eerste woordenboek Literair Swahili. “Swahili wordt ook steeds meer de hoofdtaal in de Oost-Afrikaanse landen. Swahilische poëzie en proza zal waarschijnlijk meer gelezen worden.”
| Swahili is een officiële taal binnen de Oost-Afrikaanse Gemeenschap en de Afrikaanse Unie en wordt door zo’n honderd miljoen mensen gesproken. Ongeveer veertig procent van de woorden is ontleend aan het Arabisch. Het Swahili werd oorspronkelijk in Arabisch schrift geschreven en heeft veel poëzie en proza voortgebracht. |
Het woordenboek Literair Swahili kan daarom goed van pas komen, hoewel het met bijna 160 dollar een pittige aanschafprijs heeft. “Woordenboeken Swahili-Engels zijn er wel, maar klassieke Swahilische poëzie en proza bevat veel woorden die in het hedendaags taalgebruik onbekend zijn. Die zijn niet in de normale woordenboeken te vinden,” aldus Wijsen. Zijn voorgangers, Jan Knappert en Leo van Kessel, waren beide deskundigen op het gebied van Afrikaanse talen en zijn bijna dertig jaar met de samenstelling bezig geweest. Omdat zij overleden voordat het boek compleet was, maakten Wijsen en zijn collega Harrie Tullemans het werk af.
Culturele identiteit
Steeds meer jonge mensen in Oost-Afrika zijn geïnteresseerd in de bronnen van hun culturele identiteit. Swahilische schrijvers en dichters worden daardoor populairder, denken de onderzoekers: “We verwachten dat er meer interesse in de klassieke werken in het Swahili komt.” In deze klassiekers kun je echter geafrikaniseerde woorden uit het Perzisch, Arabisch, Sanskriet of zelfs Duits tegengekomen die niet in de woordenboeken die er nu zijn, terug zijn te vinden.
Uniek
Het woordenboek Literair Swahili is niet alleen uniek omdat het het eerste in zijn soort is, maar ook omdat het niet teruggrijpt op andere woordenboeken. De betekenis van de woorden is ontleend aan de vergelijkende studie van Swahili proza en poëzie. Ook uit orale tradities en gezegden hebben de onderzoekers betekenissen kunnen afleiden. “Het was de ambitie van de onderzoekers om het anders te doen,” weet Wijsen. “En het gaat toch ook echt om een ander vocabulaire dan de spreektaal.”
|
Tulipatana Onbekende dichter |
(vertaling) We hebben elkaar gevonden In een ver land waar het warm is |
Foto bovenaan: Lid van de Blue Sweater boekenclub in Kibera, een sloppenwijk van Nairobi, Kenia. Foto (cc) Acumen Fund
