Terwijl in het parlement volksvertegenwoordigers de Amnestiewet hebben aangenomen, waarbij aan alle verdachten van de 8 december moorden gratie wordt verleend en dit voornemen op ongekend grote kritiek binnen en buiten Suriname stuit, gaat de corruptie waarvan deze zelfde politici eensgezind zeiden tegen te willen gaan, onverminderd door.
De anti-corruptiewet waarvan het parlement en deze regering al tijdens de verkiezingscampagne in 2010 zeiden dat die er moest komen, kan nog altijd niet worden aangenomen. Dat terwijl de noodzaak voor aanname uiterst urgent is. Bijna dagelijks in het officieel nieuws én de mofokoranti (het nieuws op straat) wordt bericht over corruptie. De meest actuele en tot nu toe één van de meest afschuwwekende is het fraude schandaal gepleegd door de directeur van natuurbeschermingsorganisatie Stinasu met in haar beheer diverse natuurreservaten.
Milieuverwoesting door corruptie
Stinasu directeur Frank Kasantaroeno gaf toestemming aan kleine zelfstandige goudzoekers – porknockers – om op het terrein van het natuurreservaat Brownsberg goud te delven. Het spreekt voor zich dat dit in strijd is met Kasantaroeno’s taakstelling: het goed en deugdelijk beheren van het natuurreservaat. Hieronder valt het beschermen van de Brownsberg tegen jagers, stropers en alle andere die de biodiversiteit in het reservaat verstoren. In plaats daarvan stond de Stinasu directeur willens en wetens toe dat tientallen porknockers op zoek naar goud een ravage aanrichtten in het natuurreservaat. In ruil voor deze schriftelijke toestemming, betaalden de porknockers financiele afdrachten aan Kasantaroeno.
Het Wereldnatuurfonds van de Guyanas, WWF Guianas, kwam hier na inspectie achter, en hield onmiddellijk daarna een persconferentie waar foto’s getoond werden van de destructie van natuur dat door de staat Suriname juist tot beschermd gebied was verklaard.
De media en de Wereldnatuurfonds Guyanas sprongen boven op de fraudezaak. De zaak werd een nationaal schandaal en alle ogen zijn nu gericht op het parlement en bestuurders: wat zullen deze doen? WWF Guianas vatte de zaak dusdanig ernstig op, dat zij alle subsidiegelden naar Stinasu per direct stopzette. Een zware domper voor de natuurbeschermingsorganisatie die in ieder geval in de mofokoranti sinds jaar en dag een slechte naam heeft wegens wanprestatie en fraude.
Degradatie al lang aan de gang
De vele toeristen die peperdure centjes neertellen om de Brownsberg en haar watervallen te bezoeken, kunnen meepraten over de relatief slechte staat van onderhoud van de accommodatie, de toegangsweg naar de Brownsberg en de rest van het natuurreservaat. Bij zware regenval moeten toeristen tijdens de klim op de berg uit de bus stappen en lopen omdat geen enkel vervoersmiddel op deze aardbol in staat is om bepakt en bezakt met koffers en hun eigenaars aan boord, in dergelijke weersomstandigheden de klim naar boven te maken, zonder gevaar te lopen dat de bus of komt vast te zitten in de modder of van de berg kukelt.
De miljoenen Amerikaanse dollars die WWF Guianas in de loop der jaren aan Stinasu overmaakte, gingen klaarblijkelijk niet naar onderhoud van het reservaat, maar verdwenen naar nu blijkt voor een groot deel in de zakken van de corrupte Stinasu directie en enkele medewerkers. Nu blijkt verder dat Kasantaroeno niet de eerste en dus niet de enige Stinasu directeur is geweest die het niet zo nauw nam met moraal en ethiek. Ook de vorige Stinasu directeur heeft gefraudeerd, alleen naar het schijnt op iets kleinere schaal. Met deze recente case wordt de slechte naam die de organisatie al jaren heeft, bevestigd. Meer hierover te lezen op stinasu.schandalen.com
In ieder geval weten we nu ook zeker dat de erosie op het bergpad niet alleen maar komt door klimatologische verschijnselen zoals regen, maar ook door achterstallig onderhoud en het oneigenlijk gebruik van de weg door porknockers en stropers.-Het feit dat Suriname in 1998 een groot deel van haar grondgebied tot beschermd gebied verklaarde, het zogeheten Centraal Suriname Reservaat – en nu pogingen waagt om carbon credits te krijgen voor deze ‘maagdelijke’ bossen, maakt het schandaal alleen maar groter.
Fraude op fraude
Inmiddels is Kasantaroeno door zijn (politieke) meerderen de wacht aangezegd en is een strafrechtelijk onderzoek tegen hem gestart. Achteraf blijkt dat het te verwachten was dat Kasantaroeno in overtreding zou gaan. In zijn vorige functie als directeur van het ministerie van Ruimtelijke Ordening, Grondbeleid en Bosbeheer heeft deze zelfde man ook grootschalige fraude gepleegd. Hij werd destijds weliswaar ontslagen, maar in tegenstelling tot de huidige case, werd er toen geen strafrechtelijk onderzoek ingesteld.
In plaats daarvan kreeg de goede man na de verkiezingen van mei 2010 via zijn politieke partij Pertjajah Luhur van voorzitter en politiek leider Paul Somohardjo, een nieuwe directeurspost toebedeeld waar hij opnieuw vrijelijk frauduleuze handelingen kon plegen.
Menselijk leed
Niet alleen flora en fauna in het Surinaams regenwoud leggen het af tegen corruptie. Ook mensen van vlees en bloed worden slachtoffer. Wanneer dit gebeurt is het vaak vernederend voor de gedupeerde. Al jaren – ook tijdens deze regeerperiode – spreekt men over het willen tegengaan van fraudeleuze handelingen gepleegd door ambtenaren op het ministerie Grondzaken, officieel het ministerie van Ruimtelijke Ordening, Grondbeleid en Bosbeheer, ROGB . Dit departement was het afgelopen decennium in handen van diezelfde Pertjajah Luhur onder leiding van Somohardjo.
Volgens de Surinaamse wet is het zo dat burgers in Suriname geboren, recht hebben op een stuk grond –perceel- van de staat. Die aanvraag moet iedereen zelf doen bij de afdeling Grondzaken van ROGB. Wat je als autochtoon ook zelf moet doen, is op zoek gaan naar dit stukje grond dat je wilt hebben. Dit is echt niet zo makkelijk in land dat weliswaar vijf keer zo groot is als Nederland en nog geen 600.000 inwoners telt, maar slechts 20 procent van haar grondgebied heeft ontbost.
Landjepik
Sinds jaar en dag schering en inslag op de afdeling Grondzaken, is dat zodra iemand een stuk land heeft ‘gescout’ dat vrij is voor uitgifte en daarna een aanvraag indient ter verkrijging van dit stuk perceel of zijn of haar naam, het niet ongebruikelijk is dat ambtenaren op deze afdeling – al dan niet in samenspraak met hun politieke meerderen – zich dit perceel toeëigenen. De officiële indiener krijgt vervolgens te horen dat het stukje grond waarvan hij dacht dat vrij was, al vergeven is. En klaar zijn ze met je.
Deze grootschalige en verstrekkende vorm van corruptie blijkt maar niet te kunnen worden gestuit. De vorige Pertjajah Luhur minister van ROGB moest van zijn politieke meerderen het veld ruimen omdat hij niet snel en daadkrachtig genoeg bleek in de aanpak van het probleem. De huidige minister, Simon Martosatiman zit nog geen half jaar aan. Nu al hangt ontslag boven zijn hoofd omdat hij geen grip heeft op zijn frauduleuze ambtenaren.
Fraudebestrijding?
Fraudebestrijding op het ministerie van Grondzaken lijkt haast onbegonnen werk. Er zijn voldoende aanwijzingen en soms ook keiharde bewijzen vanuit de officiële media en de mofokoranti dat een deel van de mensen die zeggen de corruptie te willen bestrijden, met name op het gebied van Grondzaken, zich zelf schuldig maken aan landjepik. Het inpikken van land afgegeven door de staat is lucratief. Bij toekenning betaalt de nieuwe eigenaar letterlijk een habbekrats aan de staat, maar eenmaal eigenaar gaan deze stukken grond voor duizenden of honderduizenden euro’s van de hand, afhankelijk van de grootte van het stuk land.
Het kan zelfs zo zijn dat een stuk land al is toegekend aan een persoon, door een foefje met behulp van een notaris, plotsklaps op iemand anders naam komt te staan. Enkele moedige slachtoffers proberen met een gang naar de rechter hun recht te verzilveren, maar de cases waar deze rechtsgang op niets uitdraait, zijn legio.
Openbare Werken
Een ander ministerie waarvan de samenleving weet dat er veel fraude wordt gepleegd, is het departement van Openbare Werken. Tijdens de regeringen van Venetiaan in handen van de politieke partij VHP. Tegenwoordig heeft Bouterse’s NDP Openbare Werken in handen en zwaait één van Bouterse’s rechterhanden, medecouppleger en dus oud-militair Ramon Abrahams de scepter. Toen de huidige oppositie recente misstanden op dit ministerie durfde aan te kaarten, kaatste niemand minder dan president Desi Bouterse zelf keihard de bal terug door te stellen dat als ze wilden ‘de helft van de VHP’ kon worden opgesloten voor fraude bij dit ministerie.
Een boute bewering die natuurlijk behoorlijk overtrokken is omdat slechts een paar rotte appels voldoende zijn om de hele oogst te beschadigen. In ieder geval is tijdens de vorige regering, de regering Venetiaan II, wel degelijk actie ondernomen bij bewezen grootschalige fraude op dit ministerie. Toen bleek dat de toenmalige minister van Openbare Werken Dewanand Balesar fraude had gepleegd, ging hij net als ieder ander gewoon de bak in. Tijdens dit kabinet hebben de directeur van OW Roland King en onderdirecteur Kenneth Sloote het veld moeten ruimen omdat vermoedens van fraude bestonden of beter gezegd: de mofokoranti sprak over fraude door deze twee. Tot nu toe is het afwachten of er daadwerkelijk een strafzaak tegen hen komt, of dat ze doodleuk zijn weggepromoveerd. Inmiddels heb ik wel begrepen dat in ieder geval King de komende week nog formeer zal worden ontslagen.
Wat ook nog altijd intern niet goed is uitgezocht, is het feit dat Abrahams’ dienstauto zonder openbare aanbesteding zijn dienstauto heeft opgepimpt plus het toilet binnen zijn kantoorvleugel en zijn kantoor zelf. De bedragen die aan de aannemer zijn ‘betaalt’ zijn vele malen de normale kosten voor een dergelijke werk.
Fraude kent geen politieke kleur
Nog één case, en dan schei ik uit, want anders raak ik niet uitgeschreven – zo lang is de lijst van fraude gepleegd bij de overheid. Dat fraude in de Surinaamse politiek, geen politieke kleur kent en echt niet alleen is voorbehouden aan in de mofokoranti als uiterst corrupt te boek staande politieke partijen zoals VHP of Pertjajah Luhur, illustreert dit geval.
Het ministerie van Transport, Communicatie en Toerisme was jarenlang ‘in handen’ van de Surinaamse partij van de Arbeid, SPA. Tegenwoordig zwaait A Combinatie partij ABOP van Ronnie Brunswijk er de scepter. Op de afdeling Nationaal Vervoers Bedrijf, NVB dat gaat over het beheer en onderhoud van het staatsbusvervoer (je hebt in Suriname ook het particulier busvervoer, deze wordt gecoördineerd door de Particuliere Lijnbushouders Organisatie, PLO) worden op dit moment fraudegevallen waar waarschijnlijk ook de vorige NVB directeur Romeo Simons, bij betrokken is, onderzocht. Simons is ondervoorzitter van de SPA.
Zo is er een geval waar twee busroutes van een NVB bushouder (iemand die een contract heeft met de NVB om een busroute te onderhouden) zijn afgepakt. Van de één op andere dag werd deze bushouder aangezegd dat het hem niet meer toegestaan was de routes naar de Malanweg en Helena Christina te onderhouden omdat zijn bussen in een te slechte technische staat zouden verkeren. Wanneer inspectie van zijn bussen had plaatsgehad en waarom hij dan na tien jaar de routes te hebben onderhouden, niet in staat is gesteld eventuele gebreken te herstellen, is deze man een raadsel. Maar nog verwonderlijker vindt hij het dat één van de routes op naam van de nu wijlen echtgenote van een NVB controleur werd geschreven en de andere op naam van de monteur van Simons naam kwam te staan. Over belangenverstrengeling gesproken.
Money talks
Waar het in dit geval net als alle andere corruptiezaken om draait is uiteraard geld. Ambtenaren en politici maken op een oneigenlijke manier misbruik van hun positie om geld te maken. De zaak van de NVB fraude is momenteel in onderzoek bij de huidige NVB-directeur, de heer Lesley Daniels. Onderzoek zal onomstotelijk moeten uitwijzen of daadwerkelijk sprake was van fraude.
Toen maanden eerder bij een ambtenaar werkzaam op het kabinet van de president aan de bel getrokken werd, bleek deze niets aan deze fraudezaak te kunnen of willen doen. En daar wringt precies de schoen. De corruptie in Suriname is zo wijdverbreid, dat het bijna onbegonnen werk lijkt deze uit te roeien. Plegers zijn in sommige gevallen ook dezelfde personen die zeggen corruptie te willen tegengaan.
Ik heb er een hard hoofd in dat die anti-corruptiewet er snel komt. Politici en ambtenaren houden elkaar de hand boven het hoofd. Want als deze wet wordt aangenomen en men op basis hiervan overgaat tot actie, wordt een beerput van jewelste opengetrokken.
Erg vind ik het voor al die mensen die slachtoffer zijn geworden van ambtenarenfraude. Hen wordt niet alleen hun brood of bezit ontnomen, maar ook hun gevoel van eigenwaarde. Als zoiets je overkomt, is het op zijn zachtst gezegd vernederend. Mensen met meer macht, omdat ze nu eenmaal in een bepaalde positie zitten, veranderen in veel gevallen de koers van je leven. Vaak genoeg hebben de meesten niet eens de moed hier iets tegen in te brengen. Ik kan het ze in ieder geval niet kwalijk nemen.
