Bij het verbranden van fossiele brandstoffen komt CO2 vrij. Dit gas draagt bij aan klimaatverandering. Daar ging de klimaattop in Parijs vooral over. Maar bij diezelfde verbranding brengen we ook grote hoeveelheden andere stoffen en gassen in de atmosfeer, zoals fijnstof, NO en SO2. Met name fijnstof is verantwoordelijk voor veel gezondheidsklachten en duizenden doden per jaar in Nederland. De rekening hiervoor betalen we als samenleving: de ‘collateral damage’ van fossiele energie.
Dit kan en moet anders.
Maar gaat het echt goed?
We kennen allemaal de foto’s van Beijing: een wazige lucht vol smog. Mensen met mondkapjes op. Twee weken geleden was het voor het eerst 'code rood' in China. Scholen en bedrijven sluiten dan omdat het te ongezond is om buiten te komen. Een aantal decennia geleden was het in Europa niet veel beter: in 1952 stierven in Londen in één week ongeveer 12.000 mensen door vervuilde lucht.
Luchtkwaliteit stuk verbeterd
Sindsdien, kloppen we onszelf op de borst, is de luchtkwaliteit veel beter geworden. En de negatieve gevolgen van slechte luchtkwaliteit worden meer serieus genomen. Inderdaad, door maatregelen en uitstoot normen is de luchtkwaliteit in heel Europa een stuk verbeterd. Maar gaat het echt goed?
Onze op fossiele energie gebaseerde economie kost ons levenstijd, levensplezier en heel veel geld
Per jaar sterven nog steeds duizenden mensen hier, nu, in Nederland door luchtvervuiling veroorzaakt door fijnstof. Verloren levensjaren, verloren familiegeluk. Daarnaast tienduizenden ziekenhuisbezoeken, behandelingen vanwege ademhalingsmoeilijkheden, astma, bronchitis en andere longaandoeningen, kosten voor medicijnen en verloren werkdagen. De fijnstof is voornamelijk afkomstig van intensieve veehouderij en verbranding van fossiele energie (van energiecentrales tot dieselauto’s).
Milieuzones
In ons land vielen 570 verkeersdoden in 2014. Dat is maar een fractie van het aantal fijnstof doden per jaar (ongeveer 10 procent). Veel gemeenten trokken zich de gezondheid van hun bewoners aan en stelden milieuzones in. Eind vorige week is een motie aangenomen in de Tweede Kamer die de milieuzones moet beperken. Misschien zijn milieuzones niet een typische oplossing die bij een aantal politieke partijen past (of hebben zij mensen in de achterban die zich wat meer laten horen voor 'hun belang', denk aan de transportsector of eigenaren van oldtimers), maar wat gaan die politieke partijen nu dan wel doen?
Onze op fossiele energie gebaseerde economie kost ons levenstijd, levensplezier en heel veel geld. Al in 2006 gaf het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) aan dat klimaatbeleid fijnstofemissies reduceert en aanzienlijke synergievoordelen oplevert voor de bestrijding van luchtverontreiniging. Toen al werd gezegd dat klimaatbeleid de kosten voor de bestrijding van luchtverontreiniging aanzienlijk omlaag zal brengen.
Enorme impact
Recent onderzoek (PBL) wijst uit dat het halen van de Europese doelen voor 2030 op luchtvervuiling onze levensverwachting verlengt. Het aantal verloren en minder productieve werkdagen neemt daarbij met honderdduizenden af. Voordat ik dit in geld uitdruk: wat een enorme impact op ons levensgeluk en welzijn.
Veel minder ziekte in ons land. Wat betekent dit voor u, uw familie en vrienden, uw kinderen?
Ook in geld is de impact enorm: De Europese luchtvervuilingsnorm voor 2030 halen, levert vanaf 2030 bijna 4,5 miljard euro per jaar op aan kostenverlaging voor gezondheidsschade. Maak snel meer werk van de transitie naar een duurzame energievoorziening: minder fossiele energie levert naast gezondheid ook flink veel geld op. Een cadeau aan onszelf en aan toekomstige generaties.
Jan van de Venis is waarnemend Ombudsman Toekomstige Generaties en 'pleitbezorger van de toekomst'. De Ombudsman Toekomstige Generaties zit ook op Facebook.
