Achtergrond

Waarom Brazilianen rustig blijven na nederlaag

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Vandaag lijkt een dag als alle andere. De zon is opgekomen, de koffie is gezet. Bijna tweehonderd miljoen Brazilianen gaan naar hun werk, naar school, of aan de afwas. Maar hun gedachten zijn elders.

Het is natuurlijk the day after. Gisteravond werd het Braziliaanse nationale elftal, de tot voor kort als onoverwinnelijk beschouwde seleção, door de Duitse Mannschaft met een genadeloze 7-1 het WK uitgewipt. De krantenkoppen hebben het over vernedering, schaamte en teleurstelling.

"Ik ben getraumatiseerd. Voor mij is het WK nu gewoon afgelopen. Streep eronder," vertelde mijn onderbuurvrouw Iracema Alves Santos, die zich gisteren zoals elke Braziliësupporter in groen en geel gestoken had, me vanochtend. 

De teleurstelling over de dramatische halve finale baart mensen buiten Brazilië zorgen. De eerste helft van de afslachting van het WK-gastland was nog niet voorbij of ik en mijn collega-Braziliëcorrespondenten ontvingen ongeruste berichten van familieleden en beroepsgenoten: ‘nu komen er zeker rellen?’ was de strekking.

Het is een logische vraag: vorig jaar juni, tijdens de Confederations Cup – de generale repetitie voor het WK – gingen honderdduizenden Brazilianen avond aan avond de straat op om hun woede te uiten over een waslijst aan maatschappelijke vraagstukken, waarvan het enorme bedrag dat het WK de Braziliaanse belastingbetaler uiteindelijk zal gaan kosten – naar schatting tien miljard euro – het belangrijkste was. Aan de vooravond van het WK en tijdens de eerste week van het toernooi vonden er opnieuw – zij het op véél kleinere schaal – protesten plaats, maar al snel bleek het toernooi binnen de stadions zó spectaculair te zijn dat zelfs de meest overtuigde demonstrant door voetbalkoorts gegrepen werd: Brazilianen blijven Brazilianen.

Een handvol geïsoleerde incidenten daargelaten – in voorsteden van São Paulo werden vlak na de dramatische nederlaag van de Goddelijke Kanaries twintig bussen in brand gestoken – bleef het gisternacht rustig.

Vandaag lijkt Brazilië het gewone leven weer op te pakken; rellen of demonstraties zijn vooralsnog ver te zoeken. Daar zijn een aantal verklaringen voor.

Ten eerste zou nú de tent afbreken door de hele wereld worden gezien als een teken dat Brazilië niet tegen zijn verlies kan; in de laatste week van ‘hun’ WK twee keer internationaal een modderfiguur slaan, dat is wel het laatste waarop het land zit te wachten.

Ten tweede zijn Brazilianen pragmatisch genoeg ingesteld om in te zien dat protesteren tegen het WK op dit moment niets meer uithaalt. De stadions staan er nu; ze afbreken, als schroot verkopen en van de opbrengst scholen, ziekenhuizen en metrolijnen bouwen heeft geen zin. "Men had zeven jaar geleden, toen bekend werd dat het WK hier georganiseerd zou worden, de straat op moeten gaan", zegt Nadiège Nascimento Reis (54) uit Salvador. "Mensen die nu bussen in de fik steken, hebben er alleen de eigen bevolking mee, die van die bussen afhankelijk is."

En dan is er nog een derde reden: er zijn in oktober presidentsverkiezingen, dus als Brazilië echt verandering wil, dan kan dat over vier maanden, zonder de stress van een protestgolf. ‘Ik ga in ieder geval niet op [de huidige president] Dilma Rousseff stemmen. Ik maak me zorgen over hoe hoog de rekening van dit WK uiteindelijk gaat worden,’ zegt Francisco da Silva, een makelaar uit Natal, een van de vier speelsteden die na afloop van het toernooi wellicht met een ‘witte olifant’ blijven zitten. ‘Het onderhoud van het stadion gaat de gemeente Natal miljoenen per jaar kosten, en dat terwijl het stadion waarschijnlijk weinig gebruikt gaat worden. We hebben hier geen grote voetbalclub.’ 

Het is verleidelijk om te suggereren dat de huidige president Dilma Rousseff in oktober voor de nederlaag van gisteravond wordt afgestraft: haar Arbeiderspartij (PT) haalde onder haar charismatische voorganger, Lula, Brazilië immers het WK van 2014 en de Olympische Spelen op de hals. Het is echter waarschijnlijker dat dat niet gebeurt. Verbanden tussen verlies op de groene mat en verlies in de stembus zijn lastig te bewijzen, maar een verband tussen een succesvol georganiseerd toernooi en winst voor de bij de lagere inkomens nog altijd populaire Rousseff zal dat niet zijn. En dat het WK vanuit organisatorisch oogpunt een succes is, daar is Brazilië het over eens.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons