Achtergrond

Waar kleine Colombiaanse koffietelers groot in zijn

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Duurzaamheidskeurmerken moeten uitkijken met het toelaten van de grote telers. Het kan de markt verstoppen waardoor de kleintjes hun producten niet meer kwijt kunnen, aldus Ecolsierra, vereniging van duurzaam producerende koffieboeren in Noord-Colombia. 

De levensomstandigheden van de ongeveer 320 koffietelers in de prachtige Sierra Nevada, pal naast de Caribische zee in Colombia, zijn niet gemakkelijk. Met moeite houden ze zich staande met de ongeveer 10 hectare koffie die ze elk bezitten. In haar huisje, waar net de waterleiding is aangelegd, vertelt teler Lourdes López: “We hadden een slechte oogst vorig jaar door de regen. 1500 kilo in plaats van de 2500 die we normaal hebben.” Maar gelukkig teelt ze ook bloemen en houdt ze kippen, waarvan ze de eieren verkoopt. Zo knopen zij en haar familie de eindjes aan elkaar. Haar buurman Alfonso Miranda treft hetzelfde lot. Miranda’s areaal is ook nog gehalveerd door ziektes. “Maar 12 jaar geleden hebben we besloten om samen te werken om de prijs omhoog te krijgen.”

Duur certificaat
De boeren leveren met hun vereniging Ecolsierra aan drie keurmerken: UTZ Certified, dat ook een vestiging in Nederland heeft, het Amerikaanse NOP en het Japanse JAS. Dat betekent dat ze een eerlijke prijs voor hun koffie krijgen, toch hebben ze daar hun bedenkingen bij. “Een van de dingen waar wij hier tegenaan lopen, is dat er steeds meer grote bedrijven worden gecertificeerd”, zegt hun woordvoerder Víctor Cordero. “Daarom lukt het niet om al onze koffie langs die weg te verkopen. De vraag is niet groot genoeg. Zo’n certificaat kost 3500 euro per jaar. Dat is voor ons veel geld. Dan moet het wél de moeite waard zijn om eraan deel te nemen.”
Cordero vindt dat de keurmerken meer aan marketing moeten doen om de consument over te halen meer duurzaam te kopen.”Zeker nu het aanbod alleen maar toeneemt. Ze zijn nu al koffiebedrijven van 200 tot 300 hectare aan het certificeren.”

Massa kiest niet voor duurzaamheid
OneWorld legde Cordero’s zorgen voor aan UTZ Certified en Max Havelaar, twee keurmerken die verschillende criteria hanteren. “UTZ is juist ontstaan om ook grotere volumes te kunnen aanpakken”, zegt Stephanie de Heer, woordvoerder van UTZ Certified. “Wij willen die industrie omturnen, zodat duurzaamheid vanzelfsprekend wordt. De massa zal de keuze voor een bepaald merk niet maken op basis van duurzaamheid. Als elke producent duurzame producten levert, komt dat goed.” Boeren die voldoen aan de criteria kunnen zich laten auditen en een certificaat bemachtigen. De Heer: “Dat betekent dat zowel grote als kleine boeren kunnen deelnemen aan het programma. Om de drempel (en kosten) laag te houden zijn er voor de boeren geen jaarlijks terugkerende kosten voor deelname aan UTZ.”

Sterker en onafhankelijk
Peter d’Angremond, directeur van stichting Max Havelaar, signaleert ook de tendens dat er steeds meer grote bedrijven worden gecertificeerd. Hij vindt dat positief: “Het verduurzamen van de sector gaat zo sneller.” Maar hij vindt ook dat steeds meer initiatieven te makkelijk fair trade worden genoemd, dan wel zichzelf fair trade noemen. “Als iets onder de noemer ‘fair trade’ wordt geschaard, vind ik dat aan de uitgangspunten moet worden voldaan. Zoals aan milieu- en sociale eisen. Maar met name het betalen van een tenminste kostendekkende prijs en een vooraf vastgestelde premie zijn belangrijke zaken. Dat moet boeren in staat stellen om sterker en onafhankelijk te worden.”

Betere kwaliteit
Max Havelaar werkt uitsluitend met kleine koffieboeren. “Miljoenen kleine boeren leven van de opbrengst van hun stukje land. Omdat zij in de koffieteelt het overgrote deel van de productie voor hun rekening nemen, zullen er altijd veel kleine boeren moeten worden gecertificeerd”, aldus D’Angremond. Als die opbrengst goed is, kunnen ze aan hun armoede ontsnappen. “En wat ik veel zie gebeuren is dat kleine boeren zich via kwaliteitsverbetering gaan onderscheiden: ze gaan kwalitatief betere koffie produceren en daarmee een ander marktsegment bedienen dan de ‘mainstream’ koffie. Zij kunnen daarmee voor een hogere prijs verkopen.”
Victor Cordero van Ecolsierra: “Wij produceren behalve duurzame koffie ook organisch. Dat maakt de toegang tot duurzaamheidskeurmerken voor ons gemakkelijker. Nu verkopen we 90 procent van onze oogst via de keurmerken en de rest daarbuiten omdat er geen vraag naar is. Als die stijgt, kunnen we álles fair trade verkopen.”

Fotograaf: Tessa Jol

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons