De Universiteit van Leiden organiseerde onlangs een seminar waarin verschillende wetenschappers en studenten spraken over het tekort aan Afrikaanse wetenschappers in studies over Afrika. Pailey, senior onderzoeker aan de Universiteit van Oxford, was één van de sprekers. Aan OneWorld vertelt zij over haar eigen ervaringen.
Of Afrikaanse wetenschappers worden genoemd, hangt af van waar je studeert
Afrikaanse wetenschappers worden vaak niet genoemd in studies over Afrika. Hoe komt dat?
“Vanaf mijn achttiende heb ik studies over Afrika gedaan aan universiteiten in de Verenigde Staten, Ghana, Zuid-Afrika en Engeland. Zo heb ik gemerkt dat Afrikaanse wetenschappers niet altijd erkend worden in hun werk. Er is geen sprake van een tekort aan wetenschappers, eerder dat hun publicaties niet worden genoemd. Of Afrikaanse wetenschappers worden genoemd, hangt af van waar je studeert, wie je docenten zijn en welk instituut de opleiding aanbiedt.”
Hoe heb jij dit ervaren tijdens je studie?
“Ik begon met studeren aan de Howard Universiteit in Washington. Dat is van oudsher al een zwarte universiteit, waardoor studies over Afrika prominent worden aangeboden. Zij gebruiken veel Afrikaanse wetenschappers in die studies. Net zoals de universiteiten van Ghana en Kaapstad, waar ik semesters heb gevolgd.
De Universiteit van Oxford is anders. Het instituut is vooral gericht op Europa. Hoewel sommige docenten enkele Afrikaanse wetenschappers noemden, boden zij voornamelijk een eurocentrische presentatie van Afrika.”
Is dit een vorm van discriminatie?
“Niet alle instituten gebruiken de geproduceerde kennis van Afrikaanse wetenschappers. Dat is een vorm van discriminatie. Daarnaast is het gevaarlijk. Als jij een docent bent die studenten lesgeeft over Afrika en vervolgens geen kennis geproduceerd door Afrikaanse wetenschappers gebruikt, dan geef je een bepaalde boodschap mee. Met andere woorden zeg je dat Afrikaanse wetenschappers er niet toedoen. Daarnaast is het doel van Afrikaanse studies om onder andere te kijken naar de Afrikaanse bijdrage aan de geschiedenis. Daar kunnen Afrikaanse wetenschappers andere kennis over aandragen, dan bijvoorbeeld Europeanen. ”
Afrikaanse wetenschappers zijn niet langer afhankelijk van traditionele tijdschriften
Waarom speelt deze kwestie nu?
“Deze kwestie speelt al veel langer. Afrikaanse wetenschappers hebben hier al eerder over gesproken in de jaren ’60, ’90 en begin 2000. Zij zien het als een ethische kwestie; kunnen mensen studies over Afrika volgen zonder Afrikaanse wetenschappers te erkennen? Desondanks ben ik blij dat mensen het blijven opbrengen in de 21e eeuw, want we worstelen nog steeds met het dilemma. Het is relevant om erover te spreken, zelfs in 2016.”
Als dit geen nieuw vraagstuk is, hoe kunnen wetenschappers deze keer een verschil maken?
“Afrikaanse wetenschappers zijn niet langer afhankelijk van traditionele tijdschriften en boeken om hun werk gepubliceerd te krijgen. Zij gebruiken bijvoorbeeld hun persoonlijke blogs of sociale media om hun werk te delen met een groot publiek. Dat is belangrijk aangezien hun werk minder vaak wordt gepubliceerd in belangrijke tijdschriften en boeken dan die van niet-Afrikaanse wetenschappers.
Verder bespreken Afrikaanse wetenschappers wereldwijd met elkaar hoe zij dit kunnen veranderen.”
Hoe zie jij de toekomst voor je?
“Een auteur heeft ooit gezegd: een manier om Afrika terug te krijgen in studies over Afrika, is door het terug te brengen naar het continent. Dit houdt in dat Afrikaanse instituten sterker gemaakt moeten worden, zodat lokale wetenschappers zich kunnen ontwikkelen. Zodoende kunnen zij kennis produceren over het continent op eigen grond.
Daarnaast denk ik dat er een lijst moet komen van belangrijk wetenschappelijk werk geproduceerd door Afrikanen. Over die lijst moet wereldwijd lesgegeven worden op studies over Afrika.”
