State Department, het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, bracht de maatregel in het weekend naar buiten. De officiële reden? De herhaaldelijke weigering van Gambia om mee te werken aan het terugnemen van 2.000 illegaal in de VS verblijvende Gambianen.
“Het is hoog tijd dat landen die Amerikaanse deportatie-pogingen blokkeren door te weigeren hun burgers terug te nemen, daarvan de consequenties ondervinden”, zei de Republikeinse senator Chuck Grassley tegen de Washington Times.
Het is in 15 jaar niet voorgekomen dat de VS deze stap tegen een land zetten. Die werd dan ook snel in verband gebracht met de presidentsverkiezingen van volgende maand. Donald Trump heeft al aangekondigd veel sneller naar dit wapen te willen grijpen dan onder de huidige regering gebeurt en mogelijk wil John Kerry, de opvolger van Hillary Clinton als minister van buitenlandse zaken, laten zien dat ook democraten wel degelijk hard kunnen optreden.
Volgens schattingen zijn er vele tienduizenden mensen die illegaal in de VS verblijven. Ook Cuba weigert mee te werken aan deportaties, waardoor er naar schatting 30.000 illegale Cubanen in Amerika rondzwerven. Ze zijn, evenals de Gambianen, niet makkelijk traceerbaar omdat ze niet worden vastgehouden.
Zo’n twintig landen weigeren mee te werken aan de ‘deportatie-pogingen’ van de VS; Gambia staat op de elfde plaats van het lijstje. Waarom Amerika juist voor het mini-staatje Gambia (qua oppervlakte vergelijkbaar met twee gemiddelde Nederlandse provincies) heeft gekozen om een voorbeeld te stellen, is onduidelijk.
Sinds 1994 wordt Gambia geleid door Zijne Excellentie Sjeik Professor Doctor Yahya AJJ Jammeh, Overwinnaar van Rivieren
Niet dat er niets aan de hand is in Gambia. Sinds 1994 wordt het met harde hand geleid door president Yahya Jammeh; die zichzelf laat aanspreken als: ‘Zijne Excellentie Sjeik Professor Doctor Yahya AJJ Jammeh, Overwinnaar van Rivieren.’ De belangrijkste oppositieleider van het land, Ousainou Darboe, werd in april gearresteerd en later tot drie jaar cel veroordeeld. Een week voor zijn arrestatie ontmoette ik Darboe nog in zijn woning, waar hij vertelde hij over de dictatuur. “De Secretaris-Generaal van mijn partij is zwaar gemarteld in de gevangenis. Op TV moest hij een verklaring voorlezen, terwijl zijn verwondingen duidelijk zichtbaar waren”, zei de oppositieleider, die driemaal de presidentsverkiezingen verloor van Jammeh.
Darboe wist van de risico’s. “Natuurlijk is het gevaarlijk”, sprak hij. “Maar we zullen een risico moeten nemen. Als we niks doen dan wordt de dictatuur permanent en dan wordt het martelen van mensen normaal. We mogen niet toestaan dat dit allemaal gebeurt in ons land. Dat zijn we verplicht aan onze kinderen en onze kleinkinderen.”
Wat we beiden niet wisten dat hij een week later in datzelfde huis zou worden opgepakt, vlak nadat een demonstratie van oppositie hardhandig door de politie uiteen werd gejaagd. Darboe’s partijgenoot Solo Sandeng werd hierbij gearresteerd, waarna hij overleed in detentie.
De Gambianen gaan op 1 december naar de stembus, maar veel valt er niet te kiezen nu Darboe en een groot deel van zijn partijgenoten vast zitten. Op 22 juli, na de veroordeling van Darboe en 29 anderen, uitte de VS scherpe kritiek op het optreden van de regering en eiste het dat de politieke gevangenen werden vrijgelaten.
In het statement werd echter met geen woord gerept over mogelijke sancties. Het weigeren mee te werken aan Amerikaanse deportaties, had deze consequentie voor Gambia dus wèl.
