De vrouwen uit Kasjmir waren in Den Haag vanwege een vredesconferentie over de rol die vrouwen spelen in vredesprocessen overal ter wereld. Ook al waren gender issues niet hun grootste zorg, deze insteek was voor sommigen van de 26 vrouwelijke vredesstrijders uit zes deelnemende landen aan de conferentie wél een goede dekmantel om strategische netwerken te kunnen creëren en aandacht voor hun zaak te vragen.
“Onder het mom van gender hebben we een visum gekregen”, zegt een jonge filmmaakster uit Kasjmir. Zij heeft samen met haar meegereisde collega een documentaire gemaakt over de moeilijke situatie waar vrouwen in Kasjmir in zitten. De film heet ´Women’s Unheard Voices of Kasjmir´ en laat zien hoe vrouwen gebukt gaan onder de oorlog. Ze zijn veelal hun mannen kwijt zonder te weten of die nog in leven zijn, hebben te lijden onder geweld, moeten als moslimvrouwen voor hun gezin zorgen en tegelijk strijden voor rechtvaardigheid, wat in hun ogen onafhankelijkheid betekent. Dit zorgt voor veel stress. Het is de bedoeling dat de film vooral in India aandacht krijgt, al zijn de filmmaaksters ook bang voor represailles, gezien de politieke boodschap van de film.
Misstanden
De filmmaaksters en de andere drie Kasjmierse afgevaardigden kwamen van beide zijden van de grens: India en Pakistan. Ze vertellen in de vredesweek keer op keer hun verhaal: ook al zijn er allerlei misstanden, onder het mom van een ´noodtoestand´ en ´terrorisme´ houdt India al jaren zelfbestuur -inclusief opsporing en berechting van misdadigers- tegen. “Er is officieel democratie, maar wat is democratie zonder recht?”, vraagt Sahba Husain, zelf afkomstig uit New Delhi, zich af.
Strijd nodig
De vrouwen strijden daarom voor onafhankelijkheid. “Kashmiri´s voelen zich één”, zeggen de vijf afgevaardigden en gaan ter illustratie met zijn allen op de foto. Die niet op de website mag, want de vrouwen zijn bang.
Net als de Palestijnse vrouwen hebben de Kasjmierse vrouwen geen vertrouwen in resoluties en decreten. Om hun doel -rechtvaardigheid te verkrijgen menen ze dat onafhankelijkheid vereist is. En daar is strijd voor nodig. Het liefst zonder wapens, maar als dat na 61 jaar geen resultaat geeft in het geval van Kasjmir, begrijpen de vrouwen dat sommigen de wapens oppakken. “Ook al heeft dat ook geen zin, want op elke drie inwoners loopt er een soldaat rond in Kashmir.”
Naast de interne strijd -´wij protesteren al 61 jaar en riskeren dagelijks ons leven´, zoeken de vrouwen daarom vooral hun heil op het internationale toneel. “We willen dat er sancties komen voor India. Internationale actie is onze enige hoop.”
Politieke weg
De Nederlandse parlementariër Chantal Gillard (PvdA), die een uur met de 26 vrouwen uit zes landen om tafel zat, adviseerde een politieke weg van binnenuit. “Probeer elkaar in het zadel te helpen. Geef de mensen in de regering informatie, sluit je aan bij politieke internationale netwerken en kom in november naar de ‘Safe Motherhood Conferentie”, was haar advies. Daar konden de vrouwen wel mee instemmen: op alle mogelijke manieren Kasjmir op de kaart zetten, dat zien ze wel zitten.
De Nederlandse parlementariër Brigitte van der Burg (VVD), eveneens aanwezig bij het gesprek, bleef echter vooral hameren op women-empowerment en bood microkrediet aan als middel. “Daar hebben we niets aan. Het zijn de wettelijke beperkingen die ons dwars zitten”, reageerde Sahba Husain na afloop. Aan alleen zachtaardigheid hebben de ´vredesvrouwen´ geen boodschap.
 Kasjmir is officieel een deelstaat van India, maar Pakistan heeft het gebied vanaf de stichting van India en Pakistan in 1947 geclaimd. Indertijd koos de koning van Kasjmier ervoor bij India gevoegd te worden. Maar volgens Pakistan wilde de bevolking juist bij Pakistan horen. In Kasjmir wonen bijna uitsluitend moslims, net als in Pakistan, terwijl India overwegend hindoeïstisch is. In drie oorlogen tussen India en Pakistan was Kasjmir de inzet. Ze zorgden voor een opdeling van het gebied. Het zuidelijk deel hoort nog steeds bij India, terwijl het Noorden, dat ook grenst aan Afghanistan, door Pakistan wordt gecontroleerd. Maar voor Pakistan is dit niet genoeg. Het wil Kasjmir helemáál hebben. Guerrillagroepen die vanuit het Noorden het Indiase deel van Kasjmir bestoken, werden door de Pakistaanse regering consequent ‘vrijheidsstrijders’ genoemd, en door India ‘terroristen’. Wat de inwoners van Kasjmir willen, speelt in het conflict geen enkele rol. Het is een prestigekwestie geworden. In India zou het als een grote afgang beschouwd worden als Kasjmir werd afgestaan. Een president die Kasjmir verkwanselt kan het verder wel vergeten, terwijl het terugwinnen van het noordelijk deel juist enorm prestige zou opleveren. Om dezelfde reden zullen ook de Pakistaanse leiders het nooit opgeven. Gevechten zijn al vele jaren aan de orde van de dag in het Indiase deel van Kasjmir. |
