Voor het eerst heeft een vrouw zich in de tribale gebieden kandidaat gesteld voor een zetel in het nationale parlement. In het Wilde Westen van Pakistan, zoals deze onherbergzame regio wordt genoemd, die door de Taliban wordt bezet, is het niet eens gebruikelijk dat vrouwen gaan stemmen.
Deze Badam Zari -volgens de Pakistaanse kranten een ongeletterde huisvrouw- (40) is getrouwd met een onderwijzer. Ze wil er voor vechten dat alle meisjes naar school kunnen. Een trap tegen het zere been van de Taliban, die meisjesscholen opblazen omdat ze vinden dat vrouwen thuis horen te zitten. Extremisten hebben zelfs gedreigd haar te vermoorden. Badam is zich bewust van het gevaar dat ze loopt. Ze geeft niet op. Ze hoopt dat, mocht ze gekozen worden, ze een doorbraak kan forceren in de achtergestelde positie van vrouwen in vooral het gebied langs de Afghaanse grens waar zij woont en op het feodale platteland van Pakistan.
Offer
“Het is een enorm offer dat deze Badam Zari brengt, een offer met een hoofdletter”, zegt Miriam Khan (39), die in de kunst- en cultuurstad Lahore een bedrijf runt in organisch voedsel. “Maar ik vraag me af of ze het er levend vanaf zal brengen. Kijk naar het meisje Malala die in de Swat Vallei publiekelijk campagne voerde voor meisjesscholen in die streek. Ze kwam er na een aanval van de Taliban gelukkig goed vanaf”.
Denkt Miriam ook dat, mocht Badam Zari zonder klerenscheuren in het nationale parlement komen, ze echt de achterstand van vrouwen in haar land kanwegwerken? “Welnee”, zegt ze heel cynisch. “Wat kun je nu daadwerkelijk in de politiek doen? Wetten aannemen, maar dat is een stuk papier met letters. Er bestaat ook regelgeving die voorschrijft dat mannen na een echtscheiding voor hun kinderen moeten zorgen. Ze lappen die wet gewoon aan hun laars. Wat kun je dan als vrouw vanaf de straat procederen?”
Miriam groeide op in een liberaal gezin. Ze studeerde economie. Trouwde met de man van haar keuze. Hij gaf haar de ruimte om met haar handel in organisch voedsel te beginnen. “Maar als hij ’s avonds om zes uur thuiskomt, verwacht hij dat ik in mooie kleren op hem wacht. Als ik dan nog wat telefoontjes moet doen, reageert hij boos. Of ik dat niet in mijn eigen tijd had kunnen regelen!”. Dan ontploft ze bijna. “Ik sta om half 5 op, maak het ontbijt voor de kinderen, regel dat ze aangekleed naar school gaan. Dan heb ik de zorg voor mijn bejaarde schoonouders bij wie ik inwoon, mijn eigen ouders die een dagje ouder zijn. Ik zou het liefst mijn business willen uitbreiden, maar ik heb geen tijd als moeder en echtgenote. En wat zegt mijnheer dan als hij s’ avonds thuis komt: “Ik zou willen dat ik jouw leven had”. Hij, maar ook zijn ouders, zien mijn bedrijf als een hobby!”.
Bang
Vrouwen stellen in Pakistan nauwelijks wat voor. De vrouwen die doorbreken zijn vaak dochters van vooraanstaande politieke leiders of feodale landheren. Volgens Miriam durven die ook het nauwelijks voor vrouwen op te nemen, bang dat ze door hun mannelijke collega’s uitgekotst worden.
Toch is de achterstand van vrouwen niet alleen de schuld van mannen. “Het zijn de moeders die hun zonen hebben geleerd dat vrouwen nauwelijks bestaan. Ik heb vriendinnen die alleen over hun zonen praten. Als er een zoon en twee dochters in een familie voorkomen zeggen ze dat ze één kind hebben. Moeders geven alle aandacht aan hun zonen. Ze verwennen ze, overladen ze met liefde. Eenmaal getrouwd ziet de man in zijn nieuwe vrouw ook een moederfiguur en verwacht dezelfde hoeveelheid aandacht”.
In de genen
Miriam moet gelukkig zelf om haar felle betoog lachen. Ze leert haar zoon respect voor zijn zusje te hebben. Hij moet zijn bed opmaken, zijn kleren in de wasmand stoppen en regelmatig de afwas doen, ook al heeft de familie (net zoals alle andere Pakistaanse gezinnen) een bediende in huis. Het discrimineren van vrouwen zit volgens haar in de genen van mannen. Er gaan nog generaties over heen voordat ze vrouwen als gelijkwaardig beschouwen.
Studente Saher (24) aan de universiteit van Lahore is het helemaal niet met Miriam eens. Ze denkt wel degelijk dat Badam Zari een boel kan doen om de rechtspositie van vrouwen te verbeteren. Ze vertelt haar eigen verhaal als meisje uit een conservatieve familie op het platteland waar het niet gebruikelijk was om te gaan studeren. “Het was mijn moeder die mij toestemming gaf om naar de universiteit te gaan. Dat is onder invloed van de media. Ze vindt het belangrijk dat ik straks voor mezelf leer zorgen. Er is heus wel wat aan het veranderen in Pakistan, maar het gaat langzaam”.
Als er één schaap over de dam is volgen er meer, is het uitgangspunt van Saher. “Klagen heeft geen zin. Je moet door barrières heen proberen te breken en er dan voor gaan. Ik bid en hoop dat Badam haar doel bereikt. Ik ben trots op haar, ze heeft lef en ambitie. Ik weet zeker dat zulke vrouwen, opgeleid of niet, voor ons veel kunnen betekenen”.
