Al drie jaar op rij onderzoekt Kaleidos Research met de onderzoeksreeks ‘Nederlanders & de Wereld’ in hoeverre Nederlanders zich als ‘mondiaal burgers’ gedragen. Hoe dragen zij met hun keuzes voor bijvoorbeeld fairtrade producten (bewust of onbewust) bij aan een betere leefomgeving, hier en daar? Voelen zij zich (mede)verantwoordelijk voor zaken als milieuvervuiling, armoede en ongelijkheid?
Geen grote verandering in duurzaam gedrag
Alle gedragingen van Nederlanders die vormgeven aan mondiaal burgerschap zijn het afgelopen jaar grotendeels stabiel gebleven. Er zijn wel enkele negatieve en positieve uitzonderingen. Zo is het gebruik van de wasdroger gedaald en weten er meer Nederlanders goede doelen te vinden op social media. Daarentegen gooien Nederlanders vaker lege batterijen bij het gewone afval en volgt men minder vaak het nieuws via tv, krant of radio. Ook eten Nederlanders nog altijd net zo vaak vlees als vorig jaar.
Vrouwen (vaak) duurzamer dan mannen
Mannen en vrouwen verschillen in hun gedrag, waarbij de laatsten zich in het algemeen duurzamer opstellen. Wat betreft sociaal duurzaam gedrag, steunen vrouwen bijvoorbeeld vaker goede doelen op Facebook en praten zij vaker over armoede in de wereld. Ook doen vrouwen vaker mee met (online) handtekeningenacties dan mannen. Daarentegen hebben mannen weer vaker een hybride auto. Ook hebben mannen vaker een contract voor groene stroom dan vrouwen.
Eigen normen en waarden beter dan die van andere cultuur
De drie principes die mondiaal burgerschap onderbouwen – gelijkwaardigheid, wederzijdse afhankelijkheid en gedeelde verantwoordelijkheid – worden ook in 2014 breed gedragen.
In tegenstelling tot vorig jaar, zien we nauwelijks veranderingen. De daling van vorig jaar in de onderschrijving van het principe van gelijkwaardigheid, is daarmee nog niet hersteld. De opvatting dat de eigen normen en waarden beter zijn dan die van andere cultuur, is zelfs nog iets verder gestegen.
Toenemend besef problematiek asielzoekers
Het besef van wederzijdse afhankelijkheid in de wereld is dit jaar niet verder vergroot. De positieve uitzondering hierop is het groeiende begrip van de grensoverschrijdende problematiek rondom asielzoekers. Het inzicht dat men hier in Nederland goedkoop kleding kan kopen omdat er in het buitenland textielarbeiders voor lage lonen werken, is ook een jaar na de fabrieksramp in Bangladesh nog even groot.
Meer richten op problemen binnen Nederland
Het aantal Nederlanders dat vindt dat Nederland zich op problemen binnen de landsgrenzen moet richten, is ook dit jaar weer iets toegenomen. De onderlinge samenhang tussen de drie principes is dus gecompliceerd. Een stijging in het besef van de één leidt niet automatisch tot een stijging in het besef van de andere principes. Nederlanders lijken goed te beseffen dat een toenemende verwevenheid in de wereld niet alleen maar positieve dingen met zich mee brengt – zoals goedkope kleding en aardbeien het hele jaar door.
Lager opgeleiden meer gesloten dan hoger opgeleiden
Laag- en hoogopgeleiden denken anders over globaliseringskwesties. Laagopgeleiden zijn minder overtuigd van de principes van gelijkwaardigheid, wederzijdse afhankelijkheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid dan hoogopgeleiden. Deze verschillen in opvattingen tussen laag- en hoogopgeleiden beslaan dus een breder terrein dan alleen kwesties die voor Nederland van belang zijn, zoals integratie en de opvang van asielzoekers. Ook over zaken die zich in de rest van de wereld afspelen, zoals mensenrechten en armoede in andere landen, denken laagopgeleiden anders dan hoogopgeleiden.
Verschil in houding hoog- en laagopgeleiden (bijna) niet toegenomen
Panelanalyse laat verder zien dat hoog- en laagopgeleiden inderdaad anders denken over de wereld, maar dat dit verschil in houding niet is toegenomen de afgelopen twee jaar. Er is echter één uitzondering: hoogopgeleiden zijn er sinds 2012 meer van overtuigd geraakt dat zij met hun keuzes een bijdrage kunnen leveren aan het oplossen van wereldproblemen. Laagopgeleiden waren al veel minder overtuigd van de invloed van hun eigen gedrag, en dit verschil is in vergelijking met hoogopgeleiden dus nog iets groter geworden.
******
De dataverzameling voor het onderzoek ‘Nederlanders & de Wereld 2014’ is uitgevoerd in mei 2014 onder 2312 respondenten. Het onderzoek vormt – na weging – een representatieve afspiegeling van de Nederlandse samenleving als geheel. Het volledige onderzoek kan je hier lezen.
