Door de uitspraken van Teeven afgelopen week over de toenemende aantallen asielzoekers en de acties van Vluchtelingenwerk vorige week om het kinderpardon ruimer te maken, staan vluchtelingen weer volop in de schijnwerpers. Op het ‘Toekomstfestival’ van Beyond Borders, speciaal voor AMA’s (Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers), sprak OneWorld met drie jongeren over hun leven in Nederland en de dromen die zij willen realiseren.
Meer dan 100 jongeren uit voornamelijk Afghanistan, Eritrea en Somalië zitten te wachten totdat het festival dan eindelijk van start gaat. Na een openingsspeech in het Nederlands, Farsi en Tigrina en een opzwepende jongleeract begint de eerste ronde van masterclasses. Naast ontspannende lessen streetdance of kickboksen kunnen jongeren ook kiezen voor een snelle cursus in ondernemen of website bouwen. Tussendoor is er muziek en deelt een medewerkster van het ROC Amsterdam studiegidsen uit. Ze vertelt dat de meisjes vrijwel allemaal de folder ‘zorg en welzijn’ meenemen, maar de jongens twijfelen. “Er zijn zoveel verschillende studies en de vraag ‘wat zou jij graag willen leren’ lijkt sommigen voor het eerst gesteld te worden: ze hebben er nog nooit bij stilgestaan dat ze kunnen kiezen!”
Hoewel de meeste jongeren aangeven niet geïnterviewd te willen worden, zijn er toch drie die wel graag hun verhaal willen vertellen – mits alleen de voornaam wordt genoemd.
‘Ik heb vriendinnen uit de hele wereld’
Eden (16) uit Eritrea is vier maanden geleden via Sudan in Nederland terecht gekomen. Ze woont nu samen met andere meiden van haar leeftijd in een kinderwoongroep. Zoals iedere AMA krijgt ze les in een ISK (internationale schakelklas) waar ze naast Nederlands en Engels ook techniek en drama krijgt. “In onze ISK-klas zitten jongeren uit allerlei landen, dus ik heb ineens vriendinnen uit de hele wereld. Als ik eenmaal goed Nederlands spreek, wil ik business & management gaan studeren en bij de belasting werken.”
Bij de vraag met welke organisaties of instanties ze allemaal te maken heeft als AMA kijkt Eden even naar haar mentor voor hulp. Samen komen ze tot een hele lijst: “SNV (Stichting Nieuwkomers en Vluchtelingenwerk) om te kijken of gezinshereniging mogelijk is, Vluchtelingenwerk Nederland om informatie te geven, we moeten iemand van het COA vragen als we geld nodig hebben (bijvoorbeeld om te gaan sporten) en via het NIDOS is er een voogd voor ons geregeld. Deze voogd zie ik eens in de paar weken en die gaat dan mee naar een afspraak met de IND, de advocaat of de gemeente.”
‘Liever niet nadenken over het verleden’
Omdat hij nog moet wachten op de beslissende uitslag over zijn verblijfsvergunning wil deze 21-jarige uit Afghanistan liever anoniem blijven. Hoewel hij in eerste instantie als minderjarige in Nederland kwam, en dus automatisch een verblijfsvergunning kreeg, leefde hij de afgelopen twee jaar in illegaliteit. “Voor mij was het doel om naar Zweden te gaan; ik had gehoord dat je daar als Afghaan binnen twee of drie weken aan een visa kon komen. In Turkije werd ik op de trein gezet en terwijl we door Nederland reden, werd ik om mijn ticket gevraagd, dat ik niet had. Zo kwam ik toevallig in Nederland terecht. En behalve de naam Zweden wist ik van te voren niks over Europa.”
Op de vraag hoe dat voor hem was, aankomen in een land waar je nog nooit van hebt gehoord en niemand kent, antwoordt hij: “Als minderjarige was het fantastisch, onze mentoren namen ons mee naar de Efteling en de kermis, maar zodra ik achttien werd, en dus ‘ex-AMA’, hield dat op.” Hij kreeg niet meteen een verblijfsvergunning en kwam op straat terecht. Nu zit hij samen met andere jongeren in een opvanghuis en hoopt hij dat zijn visumaanvraag deze keer wel wordt goedgekeurd. “Dat hoor ik pas over zes maanden en tot die tijd loop ik stage in een Afghaans restaurant en krijg ik ook een kleine financiële bijdrage via het AZC.”
Over de reden waarom hij naar het Toekomstfestival is gekomen, zegt hij: “Ik hoorde van vrienden over dit festival en eerlijk gezegd kom ik vooral voor het feestje achteraf. Het is leuk om andere jongeren te ontmoeten, en niet zozeer om over het verleden te praten. Iedere keer als ik het over vroeger heb en de situatie waar ik nu in zit, begin ik te piekeren en slaap ik slecht.”
‘Ik heb een tienjarenplan geschreven’
De jonge Hamed uit Afghanistan (17) is nog maar zeven maanden in Nederland, maar hij heeft een duidelijk beeld van zijn toekomst. In korte tijd heeft hij zowel Engels als Nederlands geleerd (“Normaal krijg je twee jaar Nederlandse les in een ISK, maar ik was in vijf maanden klaar”) en heeft hij een concreet tienjarenplan voor zichzelf geschreven. “In Afghanistan zei ik al vaak tegen mijn moeder: ik wil naar Europa, daar is vrijheid en kan ik kiezen hoe ik wil leven.”
“Ik wil een marketingbureau opzetten dat adviespakketten aanbiedt aan Europese bedrijven. We hebben net een masterclass gehad over ondernemen in ‘moeilijke landen’, zoals Afghanistan, Irak of Angola. Volgens de cursusleider is de markt in Nederland nu wel verzadigd, en kunnen we ons beter richten op ons thuisland, maar ik wil niet terug en zie hier toch wel kansen. Zij heeft me wel tips en contactadressen gegeven van mensen waar ik mee zou kunnen praten over mijn ideeën.”
Foto: Yanick van Altena
