Er is een echte kans op herstel van de vrede tussen Israël en de Palestijnen, ook al zijn de obstakels formidabeler dan in het verleden. Dat was de beoordeling van de voormalige Amerikaanse president Jimmy Carter, die maandag sprak op een openbaar evenement waar de vraag gesteld werd: "Kan de tweestatenoplossing gered worden?"
"Dit is een gunstige tijd omdat de twee partijen al vijf jaar niet bij elkaar gekomen zijn en ze zeer resistent zijn, zelfs over de accommodatie voor de bijeenkomst," zei Carter.
"Dus dat is een bemoedigend teken. Er is grote druk op beide leiders niet aan tafel te komen als de onderhandelingen plaatsvinden op basis van de huidige grenzen. Palestina zal het Amerikaanse officiële standpunt volgen en het internationale recht, namelijk dat voorwaarden gebaseerd moeten zijn op de grenzen van 1967, en land ruil alleen kan plaatsvinden in vrije en eerlijke onderhandelingen. "
Maar Phyllis Bennis, directeur van de New Internationalisme Project aan het Institute for Policy Studies, denkt dat het kader voor de onderhandelingen tussen Israël en de Palestijnen inherent gebrekkig is en totdat dat kader verandert, is er geen kans op succesvolle gesprekken.
"Wat [Staatssecretaris John] Kerry ook beloofd om de twee leiders in te laten stemmen met onderhandelingen, deze gesprekken over gesprekken zullen de 22 jaar durende stagnering nooit breken voordat alle voorwaarden veranderen."
"Je kunt geen gesprekken voeren tussen een rijke, krachtige, door de VS gesteunde nucleair bewapende bezettende macht en een onteigende, verarmde, bezette, ongewapende bevolking en doen alsof ze aan tafel zitten als gelijken," zei ze.
"Het is niet verwonderlijk dat alle partijen de voorwaarden geheim willen houden – Israëlische premier Benjamin Netanyahu's kabinet is al afwijzend over de gesprekken, en de Palestijnse president Mahmoud Abbas heeft vrijwel geen steun voor de terugkeer aan de onderhandelingstafel terwijl de bouw van nederzettingen gewoon doorgaat. Wat nodig is, is een geheel nieuwe vorm van diplomatie -. Niet gegrond op de Israëlische macht, maar op het internationaal recht en de mensenrechten. "
Carter heeft ook erkend dat de omstandigheden heel anders zijn dan ze waren toen hij voor het vredesverdrag tussen Israël en Egypte bemiddelde.
"Er werd mij niet gevraagd deel te nemen aan de vredesbesprekingen," herinnerde Carter zich. "Maar Egyptische president Anwar Sadat en de Israëlische premier Menachem Begin waren sterk, moedig en wijs genoeg om een akkoord te bereiken. Ik denk dat waar secretaris Kerry nu mee wordt geconfronteerd wellicht meer formidabel is. Maar de hamvraag is of de mensen druk zullen uitoefenen op hun leiders om vrede te sluiten."
Kerry heeft vorige week aangekondigd dat er een formule was gevonden om Israël en de Palestijnse Autoriteit terug zou brengen naar de onderhandelingstafel na een bijna vijf-jaar lange pauze.
Maar de Palestijnen hebben gezegd dat ze nog niet inzetten op de nieuwe ronde van besprekingen, omdat ze verwachten dat de onderhandelingen gehouden moeten worden op basis van de grenzen van 1967. Israël van zijn kant, heeft de vrijlating aangekondigd een aantal Palestijnse gevangenen als gebaar van goede wil, maar oefent ook druk uit op Kerry om aan te dringen op Palestijnse erkenning van Israël als een Joodse staat.
Ondanks het gebrek aan inzet van beide partijen, gaan de voorbereidingen door. Rapporten van zowel Washington als uit Israël wijzen erop dat de voormalige Amerikaanse ambassadeur in Israël, Martin Indyk, wordt genoemd als de hoofdonderhandelaar voor het Amerikaanse team.
Zowel de Palestijnen en Netanyahu hebben verklaard dat een overeenkomst zal worden onderworpen aan een referendum.
Carter meent dat het referendum een goed idee is, niet alleen om de legitimiteit te waarborgen van de overeenkomst die bereikt wordt, maar ook als extra druk op de leiders om tot een akkoord te komen, hij geloofd dat beide partijen dat graag willen.
"Ik denk dat het referendum is een goed idee, omdat premier Netanyahu zei ook dat hij een akkoord zonder referendum niet zou formaliseren. Dit is precies dezelfde positie als die van Hamas, " zei Carter verwijzend naar de houding van de islamitische leiders in de Gazastrook.
In december 2010 zei Gaza premier Ismail Haniyeh van Hamas: "Hamas zal de resultaten van een referendum respecteren, ongeacht of het verschilt met zijn ideologie en principes."
Carter vervolgde: "Ik denk dat een referendum goed is, want als de leiders een akkoord bereiken is het bijna garandeert dat mensen thuis het ook zullen accepteren."
Ondanks het optimisme, uitgedrukt door Carter, bestaat er veel scepsis rond het hernieuwen van de gesprekken en de kansen van dergelijke gesprekken tot slagen.
Veel waarnemers hebben de voortdurende verdeeldheid tussen de Palestijnse Autoriteit en Hamas opgemerkt, de voortdurende onwil van de Verenigde Staten en Israël om te onderhandelen met een Palestijnse regering waar Hamas deel van uitmaakt, en de anti-vrede-houding binnen Israëls regerende coalitie, inclusief Netanyahu's eigen Likud partij. Al deze factoren veroorzaken een groot gevoel van pessimisme.
Carter is van mening dat als er een overeenkomst wordt uitgewerkt door de leiders van beide partijen, er overweldigende steun voor het zal zijn.
Na een ontmoeting met de leiders van J Street, dat zichzelf een "pro-Israël, pro-vrede" lobbygroep noemt, zei hij, "Ik bid dat als er vooruitgang wordt geboekt in de richting van een twee-staten-oplossing, deze steun mag hebben niet alleen op een wereldwijde basis, maar ook in Amerika, zelfs van degenen denken dat dit mogelijk is. "
Maar zelfs hij erkent dat er grote obstakels zijn. Gevraagd door IPS over de vastberadenheid van Israël om een langdurige aanwezigheid in de Jordaan vallei te behouden, iets wat de Palestijnen waarschijnlijk nooit zullen accepteren, zei Carter, "De Jordaan vallei werd nooit gezien als bezet door de Israël in mijn tijd. We verwachtten dat Israël zich zou terugtrekken uit heel Palestina ten oosten van de groene lijn. Ik ben niet zeker van dat de Palestijnen ooit Israëlische controle van Jordaan vallei Valley zullen aanvaarden. "
Carter verklaarde ook dat de Israëlische bezetting een schending was de erkenning van Resolutie 242 van de VN-Veiligheidsraad, maar dat als de grenzen van 1967 de basis voor hervat overleg zou vormen, dat de “fundamentele strekking van 242 zou eren".
Carter voegde eraan toe dat de Palestijnen zich zouden moeten neerleggen bij slechts een symbolische terugkeer van vluchtelingen naar Israël en dat hun recht op terugkeer betrekking zou moeten hebben op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.
IPS -Inter Press Service, GoneNative, foto; Creative Commons
