Achtergrond

VN-vredesmissies: vechten voor de toekomst met de technologie van gisteren

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De technologische middelen van vredeseenheden onder VN-vlag zijn vaak ontoereikend en verouderd. Dit blijkt uit een expertise-rapport van de Verenigde Naties (VN) over technologische innovatie dat recent is gepubliceerd. Niet alleen ontbreekt het strijdkrachten aan geavanceerde observatiemiddelen zoals drones, uitkijkposten en radarmonitoren, zelfs de meest basale communicatiemiddelen zoals radio’s, telefoons, en computers zijn vaak afwezig.

Hoogleraar Defensiestudies Waltern Dorn, één van de belangrijkste adviseurs van de VN, verklaart aan Wired, dat de technologische apparatuur van de blauwhelmen 'dichter in de buurt komt bij die van een soldaat uit de jaren vijftig dan uit de 21ste eeuw'.

VN-apparatuur komt dichter in de buurt bij een soldaat uit de jaren vijftig dan de 21ste eeuw

Het rapport velt een vergelijkbaar oordeel. ‘Vredesmissies hebben vaak geen beschikking over de juiste hoeveelheden en soorten technologie, die strijdkrachten overal ter wereld als alledaags en essentieel beschouwen. De nalatigheid om in deze behoeften te voorzien kan een missie vanaf het begin dwarsbomen.’ Het ontbreken van essentiële communicatiemiddelen – zoals satelliettelefoons, radio’s en GPS-apparatuur – zorgt ervoor dat missie-slachtoffers bijna nooit binnen 60 minuten medische hulp ontvangen. Dit gaat tegen de internaitonale richtlijnen in die dicteren dat militairen binnen het uur levensreddende hulp moeten ontvangen.

Het belang van kwalitatief materieel mag niet onderschat worden, vertelt VN-deskundige Dick Leurdijk aan OneWorld. 'Als commandant op een hoofdkwartier moet je met troepen kunnen communiceren. Ook hebben die VN-troepen gewoon kwalitatieve militaire technologie nodig. Ze hebben wapens en intelligence nodig om zichzelf te kunnen beschermen.'

Het VN-rapport bepleit het belang van structurele investeringen in technologische apparatuur. De omvang en kwaliteit van het materieel van de blauwhelmen steekt schril af tegen de militaire hoogstandjes van nationale strijdkrachten. Jane Lutz, hoofdonderzoeker van het rapport, vraagt aan nieuwssite Quartz waarom de VN niet gebruik maakt van kwalitatieve technologie, terwijl landen zelf hier gewoon de beschikking tot hebben.

Nationaal geld en internationale missies
Hoe komt dat? Het antwoord op deze vraag is simpel: geld. Het VN-budget voor vredesmissies is voor 2015 begroot op 7,32 miljard euro. Hoewel dit heel wat lijkt, is dit slechts een half procent van de totale mondiale defensiebestedingen. Ter vergelijking, de totale defensiebegroting van Nederland in 2015 ligt op ongeveer 8 miljard dollar.

Vredesmissies zijn afhankelijk van de bijdrage van de lidstaat zelf. De VN is altijd de vragende partij en al dolblij dat er iets wordt aangeboden

VN-missies zijn dan ook voornamelijk afhankelijk van de financiële inbreng van de lidstaat-op-missie. 'Er wordt een mandaat vastgesteld door de Verenigde Naties, maar binnen dat kader bepalen lidstaten zelf wat ze aan materiaal en personeel insturen', vertelt Leurdijk. 'Vredesmissies zijn afhankelijk van de bijdrage van de lidstaat zelf. De VN is altijd de vragende partij en al dolblij dat er iets wordt aangeboden. Het is heel moeilijk om bij lidstaten voldoende draagvlak te vinden voor internationale missies. De VN is de gevangene van haar eigen structuur. Ze is namelijk afhankelijk van de wil van haar lidstaten.'

En het ontbreekt nou juist aan deze welwillendheid. De nationale vingers zitten een stuk strakker op de militaire knip wanneer het gaat om internationale vredesmissies waarvan het landsbelang niet gelijk duidelijk is. 'Landen kijken of ze er beter of slechter van worden. Er is altijd de vraag: raakt het onze belangen?' Dit geldt volgens Leurdijk bijvoorbeeld ook voor onze inmenging in Mali. Vanaf 2014 voeren Nederlandse militairen hier verkenningsmissies uit voor de VN-missie MINUSMA. 'Mali werd bijvoorbeeld gepresenteerd als een directe bedreiging voor de Nederlandse veiligheid. Daarom gingen we erheen.'

De morele kant van het verhaal
Naast financiële terughoudendheid heerst er ook morele scepsis onder VN-lidstaten over het toepassen van nieuwe technologieën. Vooral het gebruik van drones raakt een gevoelige snaar. Pakistan heeft zich eerder in een VN-resolutie uitgesproken tegen het gebruik van drones, rustend op het argument dat de onbemande vliegtuigen de soevereiniteit van landen aantasten en leiden tot een toename van burgerslachtoffers.

Maar drones komen in verschillende soorten en maten. Niet alleen worden deze vliegende objecten ingezet voor het  uitvoeren van bombardementen, ook worden ze gebruikt voor dataverzameling en reddingsmissies. In een tijdperk waarin zelfs het luchtruim van de Veluwe met drones is vol gevlogen, blijft het de vraag hoe lang de VN hierbij kan achterblijven.

Drones bieden veel mogelijkheden voor verkenning en operationele missies

Het rapport bepleit dan ook de urgentie van drones voor vredesmissies. Deze kunnen namelijk een belangrijke rol spelen bij gebiedsverkenning. ‘Ze zijn simpelweg te nuttig om iets anders te beweren’, claimen de panelleden. Leurdijk beaamt dit. 'Drones bieden veel mogelijkheden voor verkenning en operationele missies.'

Er kan nog een ander ethisch argument worden voorgedragen om militaire technologie op te waarderen. De laatste tijd komen er veel berichten in het nieuws dat VN-medewerkers zich schuldig maken aan seksueel misbruik. 'We weten dat sommige VN-medewerkers zich misdragen', zegt Walter Dorn tegen Quartz. 'Technologie kan gebruikt worden om dat te bewijzen. Lichaamscamera’s laten zien wat er gebeurd en deze kunnen niet worden uitgezet.'

Op deze manier wordt het vernieuwde vizier niet alleen naar buiten gericht, maar zorgt dit er ook voor dat uitwassen vanuit de eigen gelederen worden ingeperkt.

Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons