Achtergrond

Verkiezingen Kazachstan: show voor het westen

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De Organisatie voor Vrede en Samenwerking (OVSE) stuurt internationale verkiezingswaarnemers naar Kazachstan en ik mag mee om te zien of de presidentsverkiezingen van 4 april eerlijk en transparant verlopen. Kazachstan is een voormalige Sovjet republiek in centraal Azie en wordt al twintig jaar met harde hand geregeerd door president Nursultan Nazarbajev. Hij bestuurt het land als een clanhoofd en duldt geen enkele tegenstand. Wie zich uitspreekt tegen het regime komt zonder pardon in het gevang.
 
Schijnwaarneming
Er zijn vier kandidaten voor het presidentschap, waaronder Nazarbajev zelf. De andere drie kandidaten hebben aangegeven ook op de zittende president te gaan stemmen waarmee je de verkiezingen definitief het stempel ‘show voor het westen’ kan geven. Het voelt niet goed dat je als waarnemers deel neemt aan deze show waarvan de uitslag al vast staat en onze aanwezigheid gebruikt zal worden om die uitslag te legitimeren.
Nazarbeyev verwacht een mild oordeel van de OVSE. Dat zal ook de economische samenwerking ten goede komen.

De waarnemers gaan met chauffeur en tolk in alle vroegte op pad om de opening van de stembureaus mee te maken. De repressie van het regime is in de auto al voelbaar. Onze tolk glimlacht alleen maar als we haar vragen waar ze op gaat stemmen. Haar ogen schieten heen en weer tussen de chauffeur en de waarnemers. De enige politieke daad in Kazachstan is die van onthouding: niet stemmen.

Controle in de stembureaus
De leden van de stembureaus zitten klem. Klem tussen de kritische ogen van de waarnemers die zo min mogelijk fraude mogen zien enerzijds en de politiek en veiligheidsdiensten anderzijds, die de leden van het stembureau zullen afrekenen op het aantal uitgebrachte stemmen op Nazarbajev. In alle stembureaus staan agenten. Als ik vraag wat ze doen zeggen ze dat ze ervoor zorgen dat iedereen komt opdagen. We spreken een vrouw die met mensen de stemhokje in gaat. “Handig voor de mensen die niet kunnen lezen,” is de verklaring. Als kiezers niet komen opdagen, vullen de leden van de stembureaus gewoon zelf wat extra stembiljetten in. Wel zo efficiënt. Een aantal stembureaus draait harde muziek ter eer en meerdere glorie van de leider. Als de muziekinstallatie niet werkt, staat de TV wel aan: alle zenders zenden Nazarbajev propaganda uit.

Onenigheid binnen OVSE
Het debat binnen de leiding van de OVSE gaat over de mate van kritiek die geuit mag worden op de verkiezingen. De Afghaanse OVSE waarnemers vonden de verkiezingen eigenlijk  best wel eerlijk verlopen. De Russen waren ook niet zo kritisch. Het is maar wat je referentiekader is. In Afghanistan zijn de verkiezingen zo mogelijk nog openlijker vervalst en de Russen kiezen al jaren vrijwillig een despoot, maar volgens de OVSE standaarden waren de verkiezingen in Kazachstan in meerdere opzichten een farce. Dat heb ik als waarnemer zelf mogen zien. Binnen de OVSE wordt het weggemoffeld, gelukkig dat u het wel wil horen.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons