Duurzaamheid hip en happening? Met alle aandacht voor dit thema zou je denken dat Nederland in rap tempo ‘vergroent’. Maar schijn bedriegt. We zijn bijvoorbeeld nog net zo vleesverslaafd als vijf jaar geleden, zo laat trendonderzoek van Kaleidos Research zien.
Stabiel
Soms lijkt het of Nederland tegenwoordig massaal de gehaktbal links laat liggen. Vegetarische kookboeken domineren de bestsellerslijstjes en saladbars ploppen uit de grond. Kamervragen van de VVD over het bestaansrecht van de vegaburger ontketende recentelijk nog een ware schnitzelgate. Toch vertegenwoordigen vegetariërs nog altijd slechts een schamele 3 procent van de Nederlandse bevolking. Dit aantal is ongewijzigd gebleven in de afgelopen jaren. Ook op andere vlakken gedragen Nederlanders zich nog net zo (on)duurzaam. We pakken nog net zo vaak de auto en reizen nog net zo vaak met het vliegtuig. Duurzaamheid is vanuit dit oogpunt dus helemaal niet zo hot. Het goede nieuws is dat Nederlanders in ieder geval ook niet mínder duurzaam zijn gaan leven.
5 lessen uit 5 jaar onderzoek
Sinds 2012 onderzoekt Kaleidos Research met de publicatiereeks ‘Nederlanders & de Wereld’ ieder jaar hoe duurzaam Nederlanders doen en denken. Dit onderzoek levert een schat aan informatie en verhelderende inzichten. Zijn we in Nederland wel zo duurzaam bezig als we denken? En hoe ruimhartig zijn we eigenlijk? Is duurzaam gedrag alleen voor de elite? De komende weken presenteren we 5 lessen die het onderzoek ons in 5 jaar heeft geleerd. Deze week les 1: duurzaamheid is helemaal niet zo ‘hot’.
Gewoontedieren
Natuurlijk zijn er genoeg Nederlanders die wél groener en duurzamer zijn gaan leven. Misschien ben jij er zelf wel één. Van een duidelijke trend op samenlevingsniveau is echter geen sprake. Hoe kan dat, juist nu er zoveel aandacht lijkt te zijn voor het thema? Mogelijk is de gedragsverandering zo klein – denk aan vleesminderen – dat die niet te vangen is met de gebruikte onderzoeksmethode. Een andere verklaring is dat het wel even kan duren voordat de aandacht voor duurzaamheid ook echt zijn weerslag vindt in het gedrag van Nederlanders. We zijn van nature gewoontedieren. Dat maakt het moeilijk onze levensstijl structureel te veranderen.
Slechts 3 procent van de Nederlanders is vegetariër
Aanpak op maat
De overheid kan campagnes lanceren om dit proces te versnellen en duurzaam gedrag te bemoedigen. Lastig hieraan is dat er hiervoor geen ‘one size fits all’ methode bestaat. Onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat waar de ene groep te motiveren is met een financiële prikkel (bijvoorbeeld een korting of een beloning), dit bij de andere groep juist averechts werkt. Nederlanders die vanuit hun eigen overtuiging duurzaam leven, willen niet dat hun goede groene gedrag wordt gelinkt aan persoonlijk gewin. Duurzame gedragsverandering vraagt dus om een aanpak op maat.
