Deze vraag stellen mensen zich vooral na de uitzending van Karskens die eerder werd uitgezonden door EenVandaag. Karskens liet zien hoe Eritrese Vluchtelingen in grote getale vakantie vieren bij de Rode Zee en in het pitoresque Asmara.
Lees hier de blog die Mirjam eerder schreef over de uitzending van Karskens.
Een betere vraag is, wie zijn nu eigenlijk de mensen die terug gaan om vakantie te vieren? Het is aannemelijk – en Karstens laat dit zien, dat sommige Eritrese migranten, die enkele decennia geleden naar Nederland kwamen, zonder problemen terug gaan naar Eritrea. Deze migranten zijn ondertussen in Nederland genationaliseerd. Zij sturen vaak ook hun kinderen naar Eritrea om hun moederland te leren kennen, de Eritrese taal te leren en om de banden te versterken. Hier gaat het dus om migranten en niet om vluchtelingen en het betreft migranten die niet door het Eritrese regime vervolgd worden.
De zorg over vakantievierende vluchtleingen wordt ook onder Eritrese vluchtelingen zelf gedeeld
De misvatting is dat deze situatie voor iedereen zou gelden. Dit is zeker niet het geval. Onder de eerste generatie Eritrese migranten zijn er vluchtelingen die nooit naar Eritrea zijn teruggekeerd en die ook niet konden terugkeren zonder gevaar voor eigen leven of gevaar voor familieleden. Deze groep heeft huis en haard achter zich gelaten en heeft in Nederland een nieuw bestaan opgebouwd.
Het zou hypothetisch ook best mogelijk kunnen zijn dat onder de nieuwe groep Eritrese vluchtelingen loyalisten zitten van het regime, en dat die dan wellicht dus ook best terug kunnen op vakantie. Deze groep bracht Karstens niet in beeld en blijft dus speculatief. Maar deze speculaties baren ook zorgen onder de Europese vluchtelingengemeenschap. Veel van de Eritrese vluchtelingen vertellen mij dat zij totaal niet kunnen begrijpen waarom Nederland Eritrese vluchtelingen opvangt die vervolgens vakantievierend weer terug gaan naar Eritrea.
40.000 Eritreeërs komen elk jaar terug
Yemane Ghebremeskel, Minister van Informatie in Eritrea, zegt dat volgens schatting 40.000 Eritreeërs elk jaar terug naar huis komen. "In de kerstvakantie, met Pasen en in de lange zomervakantie. Gemiddeld komt een Eritreeër eens in de vijf jaar terug", zo zegt hij in de uitzending van EenVandaag
Dus de zorg over vakantievierende vluchtelingen wordt ook onder Eritrese vluchtelingen zelf gedeeld, is mijn ervaring. Maar wel moet worden opgemerkt dat de vakantievierende vluchtelingen de uitzondering zijn die de regel bevestigen. Daartegen kunnen maatregelen worden genomen. Maar men mag niet vergeten dat de grote groep van nieuwe vluchtelingen wel degelijk wordt vervolgd. Deze groep heeft wel veel te vrezen van het dictatoriale wrede regime in Eritrea dat ervan beschuldigd wordt misdaden tegen de menselijkheid te plegen.
Juist deze nieuwe groep vluchtelingen heeft namelijk heel veel redenen om zeer angstig te zijn voor vervolging. Sinds 1998 is er een onbeperkte dienstplicht in Eritrea ingesteld waaraan een groot gedeelte van de bevolking zicht niet kan onttrekken. Het is een permanente situatie die het leven in Eritrea voor de meerderheid domineert. De militaire dienstplicht geeft de Eritese autoriteiten en de militairen macht over het alledaagse leven van de mensen. De meest extreme vorm ervan wordt ook wel aangeduid als slavernij.
De nieuwe vluchtelingen (degenen die deze laatste jaren in Nederland aankomen) zijn ontsnapt aan deze slavernij en militaire dienstplicht of de gevolgen ervan. Door te vluchten uit de onbeperkte militaire dienstplicht worden zij aangemerkt als deserteurs die hoogverraad hebben gepleegd. Vele vluchtelingen zijn ontsnapt uit vreselijke oorden waar de militair dienstplichtigen worden vast gehouden of zij probeerden te voorkomen dat zij zouden worden opgeroepen en naar deze afgezonderde locaties gestuurd zouden worden (en dit kan ook als desertie en hoogverraad worden aangemerkt in Eritrea).
Mensen leven onder doorlopende grote angst in Eritrea op het moment dat familieleden zijn gevlucht.
Vluchten is strafbaar in Eritrea. Familieleden van mensen die zijn gevlucht krijgen een boete in het beste geval. Soms worden bepaalde ‘privileges’ afgepakt, zoals een vergunning om een winkel te houden. Mensen kunnen worden vastgezet in gevangenis nadat familieleden zijn gevlucht. Het gevaar van mogelijke detentie levert veel angst op. Mensen leven in de gevangenissen in gruwelijke omstandigheden. Wanneer iemand verdwijnt en er door familieleden navraag wordt gedaan, kan ook dat weer worden bestraft. Mensen leven daarom onder doorlopende grote angst in Eritrea op het moment dat familieleden zijn gevlucht. Vluchten doe je dus niet zomaar.
De prijs om te vluchten is hoog. Juist vanwege het feit dat achtergebleven familieleden hiervoor worden gestraft. Daarnaast is het gevaarlijk en riskeert men zware gevangenisstraf als men wordt gepakt tijdens de vlucht. Vluchten is moeilijk omdat men niet vrijuit kan reizen in het land. Als dat toch lukt, moet men de grens oversteken. De grensgebieden worden gecontroleerd door Eritrese militairen die opdracht hebben om op eigen burgers te schieten. En dit ook doen.
Als het gelukt is om uit het land te komen dan blijft het leven uitermate moeilijk. In Ethiopië krijgen vluchtelingen in de kampen nauwelijks voldoende te eten en ontbreekt het aan allerlei basisvoorzieningen. In Soedan worden vluchtelingen vervolgd en afgeperst en bedreigd met deportatie. Het geweld achtervolgd de mannen en vrouwen en kinderen die zijn gevlucht. Families lukt het niet bij elkaar te blijven en vele vrouwen en kinderen verdwijnen.
Hoe zwaar het leven is buiten Eritrea is bekend, ook in Eritrea, en desondanks vluchten zij. Deze dramatische omstandigheden, waarbij ze als het ware volgelvrij zijn voor geweld en afpersing, zijn voor hen te verkiezen boven de altijd bedreigende situatie in Eritrea zelf.
De vluchtelingen die Nederland hebben bereikt en die vervolging vrezen zijn uitermate bang. Ze vrezen de repercussies van hun vlucht voor familieleden in Eritrea. Ze vrezen uitgezet te worden naar Eritrea waarbij ze grote angst hebben om te worden opgepakt en in een van de gruwelijke detentiecentra terecht kunnen komen. Ze vrezen hier gevolgd te worden door landgenoten en bedreigd te worden.
Dat is wat ik kwalijk vind aan de rapportage van karskens. Niet dat hij een goede vraag stelt. Wat is de achtergrond van vakantievierende vluchtelingen? Die vraag mag en moet gesteld worden. Maar dit is de andere vraag, die Karskens weg liet: hoe beschermen we de vluchtelingen die met gevaar voor eigen leven, en vervolgd door het regime. Nederland bereiken? Die hebben toch zeker wel recht op onze bescherming.
