Uruguay heeft in korte tijd het homohuwelijk en het verbouwen, verkopen en roken van wiet gelegaliseerd. Latijns-Amerika expert Barbara Hogenboom vertelt OneWorld over de liberale wind die door Uruguay waait.
1. Zijn er naast het homohuwelijk en de legalisering van wiet nog andere progressieve ontwikkelingen?
De huidige regering wordt geleid door een progressieve partij die de laatste jaren bijvoorbeeld ook werk maakt van democratisering op lokaal niveau door middel van burgerparticipatie, zoals met het Concejos Vecinales-project, waarin de bewoners van deelgemeentes in Montevideo worden gestimuleerd om deel te nemen aan het besturen ervan.
2. Waar komt die nieuwe wind vandaan?
De huidige president José Alberto Mujica heeft een belangrijke rol, maar al sinds 2004, met president Tabaré Vazquez, is de progressieve politieke stroming dominant in Uruguay. De oudere generatie van de progressieven heeft zijn wortels in de anti-autoritaire bewegingen van de jaren ’60, ze komen onder andere uit de studenten- en guerrillabewegingen. Velen hebben gevochten voor hun ideeën, soms letterlijk, zijn gevangen gezet en gemarteld, of zijn naar het buitenland gevlucht, ook naar Nederland. Zij proberen nu op democratische wijze hun idealen te bereiken.
3. Komt het in meer Latijns-Amerikaanse landen voor?
In veel landen wordt door burgers en organisaties geprobeerd softdrugs en het homohuwelijk te legaliseren of vrouwenrechten te verbeteren, bijvoorbeeld door te pleiten voor het recht op abortus. Dat laatste is lastig, want de katholieke kerk is politiek invloedrijk en veel mensen steunen conservatieve organisaties die strijden voor het recht op leven van het kind.
Behalve marihuana is ook coca een belangrijk thema in de Andeslanden. President Morales van Bolivia heeft er vanaf het begin van zijn regeringsperiode voor gepleit dat coca van de internationale lijst van verboden middelen wordt gehaald, maar zonder succes, als gevolg van de Amerikaanse angst voor cocaïne. Legalisering van coca is belangrijk, omdat het gaat om erkenning van de inheemse cultuur en gebruiken. Het kauwen van cocabladeren is een eeuwenoude gewoonte. Maar het gaat ook om verzet tegen de internationale dominantie van de Verenigde Staten op dit terrein. En die anti-Amerikaanse sentimenten zijn natuurlijk sterk in heel Latijns-Amerika en vooral in de linkse bewegingen.
4. Wordt misschien ook euthanasie gelegaliseerd?
Euthanasie is een thema waarover door sommigen ook gesproken wordt, maar dat is net als abortus een zeer gevoelig punt voor een katholieke regio als Latijns-Amerika. Homohuwelijken hebben meer sympathie en zijn ook in Argentinië en Mexico Stad al erkend. Gezien de recente uitspraak van de huidige Argentijnse paus worden homo’s ook in de kerk wat minder negatief te bekeken.
5. Gaat Uruguay Nederland voorbijstreven als gidsland in liberale wetgeving?
Dat betwijfel ik, hoor.
Foto: Phil Parsons/Flickr
