Op youtube is een filmpje te zien van de aanstaande uitzetting van een man op het azc Emmen. Hazim Abdo is verlamd en rijdt daarom in een scootmobiel naar de slagboom bij de ingang van het asielzoekerscentrum. In tranen vertelt hij de verslaggever van Dagblad van het Noorden over de martelingen die hij onderging in de kerkers van het Syrische regime. Zijn procedures zijn afgewezen en hij zal het azc moeten verlaten. Aan de andere kant van de slagboom heeft zich een handvol actievoerders en de plaatselijke media verzameld die het bizarre tafereel vastleggen.
Syrische Koerd
De reacties van reaguurders op zo’n bericht laten zich raden: ‘Huilie, huilie doen, terwijl je gewoon weg moet.’ Of iets in die trant. Maar Hazim Abdo kan niet weg. De Syrische autoriteiten weigeren hem toe te laten. Hij is namelijk een Syrische Koerd en die bestaan niet, aldus Syrië.Helaas is hier geen plaats om Abdo’s hele verhaal te vertellen. Over de martelingen die hij onderging, zijn vlucht uit Syrië, over het feit dat hij zijn vrouw en dochters nooit meer heeft gezien of gesproken, over de mislukte operatie aan zijn rug in Nederland waardoor hij verlamd raakte, zijn vervreemdende interviews met de IND, de ellenlange procedures, hoe het is om elf jaar op een azc te wonen. Hier dient zijn verhaal als voorbeeld van hoe de werkelijkheid op papier en de realiteit zo ver uiteen kunnen lopen.
Terugkeerbegeleiders
18 april 2001 (17 dagen ‘te laat’ om in aanmerking te komen voor de pardonregeling) meldde Hazim zich in Ter Apel. Zijn verhaal – en lichamelijke bewijzen – over martelingen door de mukhabarat, de Syrische geheime dienst, werd niet geloofd. Na jaren procederen kreeg hij in 2008 voor het eerst bezoek van de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V). Hij moest terug naar Syrië. In eerste instantie weigerde Hazim, hij was niet voor niets gevlucht. Maar de terugkeerbegeleiders bleven komen
Zelfmoordpoging
In 2009 werden de gesprekken met het COA en DT&V Hazim teveel. Tijdens een gesprek met een terugkeerbegeleider nam hij een overdosis pillen. Na een verblijf van twee maanden in een GGZ instelling, besloot Hazim uiteindelijk ‘vrijwillig’ mee te werken aan een bezoek aan de ambassade van Syrië om aan reisdocumenten te komen. Dat bleek in het geval van Hazim nog niet zo eenvoudig. Een paspoort heeft hij niet, sterker nog, op papier bestaat hij niet. In Syrië wonen tussen de 200,000 en 300,000 personen van Koerdische afkomst die de Syrische nationaliteit niet bezitten. Hazim is daar een vanDat het verdomd lastig is om mensen zonder nationaliteit – staatlozen – naar het land van herkomst te sturen is nagenoeg bekend. Dat weerhield de Dienst Terugkeer en Vertrek niet het een jaar lang te proberen. En zo werd Hazim tot tweemaal toe in zijn scootmobiel de Syrische ambassade in Brussel binnen gereden. ‘Dat ging onder begeleiding van vier man. Misschien waren ze bang dat ik de benen zou nemen,’ grapt Hazim.
Geen recht op opvang
Terwijl de aanvraag van een laissez-passer (een jaar later) nog altijd in behandeling was, kreeg Hazim in september 2010 bezoek van zijn terugkeerbegeleidervan het COA. ‘U kunt niet terug naar Syrië, maar u krijgt ook geen verblijfsvergunning en u heeft geen recht op opvang van het COA meer,’ vertelde de teruggkeerbegeleider Hazim. Op 23 september om 12:00 uur moest Hazim uit het azc vertrokken zijn. Waar hij heen ging moest hij zelf maar uitzoeken.
Door de media-aandacht gelastte de minister op het laatste moment uitzetting op te schorten. Hazim mocht terug naar zijn kamer. In 2012 gebeurde het onvoorstelbare: Hazim kreeg van een terugkeerbegeleider te horen dat hij – na elf jaar – een verblijfsvergunning kreeg. Dienst Terugkeer en Vertrek bleek zijn dossier aan de minister te hebben voorgelegd. Want zo stelt de terugkeerbegeleider: ‘De DT&V is wellicht een uitvoeringsorganisatie gericht op terugkeer, maar verliest de humaniteit niet uit het oog.’ Het kan even duren, maar soms wint de realiteit het van de papieren werkelijkheid.
