Dit artikel maakt deel uit van de serie ‘2015: The future we want’ die OneWorld in 2013 initieerde.
Het Westen verwacht veel van ontwikkelingslanden, maar verandert zelf nauwelijks. Het wordt tijd om onze eigen rol onder de loep te nemen, vinden Diana Hoeflake en Mariska Meurs.
Eén les die we uit de millenniumdoelen kunnen trekken, is dat het stellen van doelen invloed heeft op de manier waarop ontwikkelingshulp wordt besteed. Dit blijkt wel uit de vele millenniumdoelen-gerelateerde hulpstromen die er zijn ontstaan, en uit de voortgang die er op een aantal van de milleniumdoelstellingen is geboekt. Op mondiaal niveau is de sterfte van kinderen onder de vijf jaar tussen 1990 en 2010 afgenomen met 35 procent. De toegang tot hiv-medicatie is aanzienlijk toegenomen. En de moedersterfte wereldwijd is gedaald van 543.000 in 1990 naar 287.000 in 2010. Kort gezegd: prachtige ontwikkelingen.
Boodschappenlijst
Tegelijkertijd blijven juist door die smalle focus van de millenniumdoelen veel aspecten van ontwikkeling buiten beschouwing. Donoren interpreteren de millenniumdoelen als een heuse boodschappenlijst met ontwikkelingsprioriteiten. Hierdoor wordt er veel ontwikkelingsgeld besteed aan de aanpak van de millenniumdoelen en worden andere ontwikkelingsproblemen onderbelicht. Bovendien heeft de huidige ontwikkelingshulp weinig oog voor de onderliggende factoren die ontwikkeling en welzijn beïnvloeden. Het uitbannen van ziekten en het tegengaan van moeder- en kindersterfte vereist doelen die verder reiken dan het vergroten van de toegang tot gezondheidszorg. Preventiemaatregelen en aandacht voor de factoren die gezondheid beïnvloeden, zoals de regulering van tabak, bevorderen van gezonde voeding en de toegang tot veilig drinkwater, zijn essentieel voor een gezonde samenleving.
Oog voor ongelijkheid
Een grote tekortkoming van de millenniumdoelstellingen is dat ze de onderliggende oorzaken van armoede en ongelijkheid niet aanpakken. Ondanks de stijging van officiële ontwikkelingshulp, is ongelijkheid wereldwijd toegenomen, zowel tussen als binnen landen. Inkomensongelijkheid hangt nauw samen met een kortere levensverwachting, hogere babysterfte, meer depressies en meer hiv-besmettingen. Zelfs het World Economic Forum noemt, in haar Global Risks report 2013, inkomensongelijkheid als een van de grootste mondiale bedreigingen. Landen die het beste presteren in termen van gezondheid en welzijn, zijn de landen die gekenmerkt worden door een laag niveau van ongelijkheid. Denk aan Japan, Zweden, Noorwegen en Finland. Gelijkheid en rechtvaardigheid zouden de uitgangspunt moeten zijn bij het stellen van doelen voor de periode na 2015.
Diana Hoeflake en Mariska Meurs werken bij Wemos, een organisatie die zich inzet voor het recht op gezondheid van ieder mens.
Nu wij nog
Armoede zal niet verdwijnen door ontwikkelingshulp alleen. Er is meer nodig. Om armoede en onrecht de wereld uit te helpen, moeten we streven naar internationale samenwerking die gebaseerd is op de erkenning van wederzijdse belangen, op ethisch handelen en op rechtvaardigheid. Maar liefst zeven van de huidige acht millenniumdoelen zijn gericht op veranderingen in lage-inkomenslanden. Alleen millenniumdoel acht gaat over internationale betrekkingen, zoals het bevorderen van eerlijke handel en toegang tot nieuwe technologieën en medicijnen. Niet heel toevallig is er juist op dit millenniumdoel weinig voortgang geboekt, want dit raakt aan een gedragsverandering in de rijke landen, van onszelf.
Wereldwijde aanpak
Er komen nieuwe mondiale uitdagingen aan, die een actieve rol van alle landen en goede internationale samenwerking vergen. Voorbeelden van uitdagingen die een wereldwijde aanpak vragen zijn de opmars van kwaadaardige bacteriën, die niet of nauwelijks zijn te bestrijden met de huidige antibiotica, de enorme toename van chronische ziekten, zoals kanker en diabetes, belastingconcurrentie tussen landen en klimaatverandering. Aanpak van deze problemen vergt onder meer dat Nederland bijdraagt aan stevige internationale afspraken over bijvoorbeeld het gebruik van antibiotica in de zorg en in de veeteeltsector, het terugdringen van de CO2 uitstoot, de ontwikkeling van en toegang tot nieuwe medicijnen en internationale belastingverdragen. Het vraagt ook dat wij ons leefpatroon aanpassen om het klimaat minder te belasten, dat we een eerlijke prijs betalen voor onze kleding, voeding en smartphones, en erop toezien dat onze gezondheidszorg geen schade toebrengt aan de gezondheid van mensen elders door het onethisch testen van medicijnen of het rekruteren van zorgpersoneel uit landen met een kritisch tekort.
The future we want
De toekomst die wij voor ogen hebben, is een toekomst waarin we onze eigen rol onder de loep nemen en verantwoordelijkheid nemen voor een gezonde en eerlijke wereld, waarin de ongelijkheid tussen en binnen landen aangepakt wordt. Op naar 2015!
