Sluiten, die tent! Dat was de boodschap van columnist Thomas Friedman aan president Bush in de New York Times van 27 mei 2005. “Just shut it down and then plow it under. It has become worse than an embarrasment.”
Hij schreef over Guantánamo Bay waar het Amerikaanse leger sinds 11 januari 2002 vermeende terroristen vasthoudt. Vandaag zitten er nog 173 gevangenen vast. Sommige al bijna negen jaar.In die tijd verschenen er over de hele wereld dagelijks berichten over martelingen, mishandelingen en misstanden in Guantánamo.De schade voor het aanzien van de VS was volgens Friedman nauwelijks te overzien.”It is now obvious … that the abuse at Guantánamo and within the whole U.S. military prison system dealing with terrorism is out of control. Tell me, how is it that over 100 detainees have died in U.S. custody so far? Heart attacks? This is not just deeply immoral, it is strategically dangerous.”
Anti-vrijheidsbeeld
Guantánamo is, zei Friedman toen, het Anti-vrijheidsbeeld. Friedman was niet de enige die tot een drastische koerswijziging opriep. Binnen een maand voegden oud-presidenten Jimmy Carter en Bill Clinton zich in Friedmans koor. Maar Guantánamo Bay bleef open.
In september 2007 schreef Friedman een opinie onder de titel “9/11 is over”. Weer betitelde hij Guantánamo Bay als het Anti-vrijheidsbeeld. “We need a president who will unite us around a common purpose, not a common enemy. Al Qaeda is about 9/11. We are about 9/12, we are about the Fourth of July…” Friedman kreeg zijn zin.
Obama
In januari 2009 kondigde de nieuwe president aan Guantanámo binnen een jaar te willen sluiten. We zijn nu twee jaar verder. Guantánamo Bay is nog even immoreel als in 2005, maar lijkt al lang niet meer zo gevaarlijk vanuit strategisch oogpunt. Vriend en vijand zijn eraan gewend geraakt en gewenning stompt af. Daarmee lijkt de noodzaak tot sluiting voorbij.Nog een paar jaar en Guantánamo is letterlijk geen issue meer. Tenzij burgers, bloggers, columnisten en commentatoren blijven protesteren tegen detentie zonder berechting, tegen straf zonder eerlijk proces, tegen het uitblijven van onderzoek naar misstanden en misdrijven.
Guantánamo in de schijnwerpers
Misschien moet Thomas Friedman er toch nog eens over schrijven. Nog eens vragen hoe het nu toch zit met die meer dan honderd hartaanvallen of met de militaire commissies die in negen jaar slechts vijf gevangenen wisten te veroordelen. Hij bereikt meer lezers dan ik. Misschien is “1/11 is still here” een aardige titel.
