Luid schreeuwend springt Steven Barahirwa (40) op en neer. Onder een grote boom probeert hij de geesten tevreden te stellen. Vandaag is niet zomaar een dag, Barahirwa en tien andere Batwa maken een wandeltocht naar hun oude woonplaats: de glibberige hellingen van de Mgahingavulkaan.
Sinds drie jaar worden de Batwa weer toegelaten in het bos, maar onder één voorwaarde: ze mogen er niet meer wonen. Steven is ook geen jager meer, maar toeristische gids. Met zijn tien collega’s verzorgt hij een toeristische wandeling die Batwa Trail genoemd is; het pad van de Batwa.
We houden halt bij een van takken gemaakte hut. De bezoekers moeten diep door de knieën om deze traditionele Batwawoning binnen te komen. Later zien we hoe van twee takjes vuur gemaakt wordt, en hoe deze natuurmensen een valstrik voor een dier maken. “Auw, auw, auw”, doet Barahirwa het dier na dat gevangen genomen wordt.
Steven en zijn collega’s hebben er duidelijk plezier in. Sinds ze in 1991 hardhandig uit hun woongebied verdreven werden, leven veel Ugandese Batwa een marginaal bestaan. Mgahinga werd het exclusieve terrein van toeristen, die voor 375 euro per persoon de zeldzame berggorilla’s mogen bezoeken. Dankzij het Batwa Trail, dat mede met Nederlands geld werd opgezet, hebben zij nu werk en inkomen.
Na vijf uur wandelen over de steile vulkaanhelling bereiken we een grot. Vanuit het aardedonker klinkt opeens somber geweeklaag. Dan is er kaarslicht, en zien we dat we door een groep zingende vrouwen welkom geheten worden in de vroegere woonplaats van de Batwakoning. Weer boven de grond vindt een vrolijkere dans plaats. De bezoekers, die via de 60 euro entreegeld de Batwagemeenschap steunen, zijn stuk voor stuk onder de indruk.
“Hoe meer toeristen naar ons toe komen, hoe beter”, zegt Steven Barahirwa. “Maar of we opnieuw in het bos zouden kunnen leven zoals vroeger? Wellicht zijn we inmiddels wel teveel gewend geraakt aan een leven buiten het woud.”
