“In de verte zag ik de Griekse kust liggen. Ik was blij dat ik de gevaarlijke overtocht had overleefd. Mijn droom kwam eindelijk uit; ik was in Europa aangekomen.” Eenmaal aan land pakte de grenspolitie Ammar meteen op. In plaats van hem een veilig onderkomen te bieden, ver weg van de Syrische burgeroorlog, stuurde de politie hem terug de zee op met strijders van de Islamitische Staat. Het waren juist deze mensen aan wie hij probeerde te ontsnappen.
Ammar, een Koerd uit het felbevochten stadje Kobani, komt uit een gezin van tien kinderen. De 26-jarige zoon van een restauranthouder zorgde er voor dat vijf van zijn broers en zussen het oorlogsgeweld in Syrië konden ontsnappen. Ook regelde hij dat twee neven de oversteek naar Europa konden maken. Zelf heeft hij het ook een paar keer geprobeerd, maar al zijn pogingen mislukten. Binnenkort, zegt hij, gaat hij nog een poging wagen. Zijn aanklacht tegen de Griekse politie vindt ondersteuning in rapportages van Amnesty International en de verhalen van lotgenoten in verschillende media.
Schudt de foto van Aylan Europa eindelijk wakker?
“Aylan was de buurjongen van één van mijn beste vrienden. Ik kan het maar amper bevatten. Ik ken Abdullah, zijn vader, uit Kobani. Zijn vrouw Rehan en zijn kinderen, Galip (5) en Aylan (3), ze zijn allemaal dood. Het verdriet moet onvoorstelbaar voor hem zijn. Ik ben er helemaal kapot van. Helemaal zo kort na de dood van 71 vluchtelingen door verstikking in een vrachtauto in Oostenrijk. Mijn broer vertelde me dat ze, toen hij met een groep vluchtelingen van Macedonië naar Servië werden gesmokkeld, bijna geen lucht kregen. Een aantal vluchtelingen is toen in coma geraakt. Het is onmenselijk wat vluchtelingen moeten doorstaan om een beter leven te krijgen, maar ze hebben geen andere keuze. Ik hoop dat mensen zich dat nu realiseren.”
Aylan was de buurjongen van één van mijn beste vrienden. Ik kan het maar amper bevatten.
Wie zijn de smokkelaars?
“Er zijn drie soorten smokkelaars. Allereerst de activisten; dit zijn mensen die met goede bedoelingen anderen een beter leven gunnen. En je hebt mensen met connecties die geld willen verdienen en de derde soort zijn de criminele organisaties. Voor 20.000 dollar kunnen ze je binnen 24 uur naar elke plek in de wereld brengen. Alles wordt voor je geregeld en als je aankomt word je opgesloten in een huis. Pas als al het geld helemaal is betaald, rijden ze naar een willekeurig bus- of treinstation en daar word je afgezet. Smokkelaars zijn ratten, die weten waar de kaas is.”
Waar komen ze vandaan?
“De meeste smokkelaars zijn Afghaans en Syrisch. Zij vallen niet zo snel op als ze gepakt worden. Ze doen zich dan voor als vluchteling en niemand durft er wat van te zeggen. Europese of Turkse smokkelaars zijn er nauwelijks. Als zij worden opgepakt gaan ze zeven jaar de cel in. Afghanen en Arabieren staan binnen twee dagen gewoon weer op straat.”
Kun je makkelijk met een vals paspoort een EU-land binnenkomen?
“In het begin van de revolutie betaalde je voor een vals paspoort 500 dollar, nu vragen ze er 1500 dollar voor. Smokkelaars ‘huren’ paspoorten van mensen uit Europa. Als je als vluchteling naar een smokkelaar gaat, krijg je het paspoort van iemand die het meeste op je lijkt. Met dat paspoort kun je dan online een vliegticket kopen. Omdat het niet als gestolen is opgegeven, gaat dit vaak probleemloos. Als je dan aankomt in het land van bestemming stuur je gewoon het paspoort terug naar de eigenaar. Als je gepakt wordt, geeft degene van wie het paspoort daadwerkelijk is, het document op als gestolen.”
Je hebt een aantal broers en zussen naar Europa gekregen. Hoe kreeg je dat voor elkaar?
“Met een mooie glimlach en een Roemeense identiteitskaart is mijn zus Engeland binnengekomen. Ze woont er nu een jaar. Ze is getrouwd met een chef-kok en heeft een vrijwilligersbaantje in een school. Mijn broer is van Griekenland naar Lyon gereden en vervolgens met de auto naar Leeds. Dat ging allemaal vrij gemakkelijk. Hij heeft nu werk gevonden. Helaas zwerft mijn kleine broertje nog in Calais. Hij slaapt in de buitenlucht. Ik ben nu bezig een paspoort voor hem te regelen zodat hij naar mijn zus en andere broer toe kan.”
Maar ze moesten toch eerst naar Griekenland?
“Mijn broer is van Bodrum in Turkije naar Griekenland gegaan met een klein bootje. Hij vertelde me dat het vreselijk gevaarlijk was. Ik kon niet zwemmen en werd doodsbang van zijn verhalen. Ik heb toen honderd YouTube filmpjes bekeken waarin ze je leerden zwemmen. Ik dacht, als ik in een boot zit en hij slaat om, dan moet ik mezelf kunnen redden. ”
Wat ging er mis toen jij probeerde naar Griekenland te komen?
“We zijn verraden door een aantal dorpelingen die onze boot zagen liggen. Voor elke vluchteling die ze aangeven, krijgen ze geld van corrupte agenten. De grenspolitie heeft mij toen opgepakt en in elkaar geslagen. Ze hebben mijn neus gebroken en daarna mijn zuurverdiende 1200 dollar en telefoon gestolen.”
Voor elke vluchteling die ze aangeven, krijgen dorpelingen geld van corrupte agenten
Hoe kwam je uiteindelijk terecht in een boot met strijders van de Islamitische Staat?
“Vanuit Griekenland werden we in het geheim teruggestuurd naar Turkije. We gingen met een bus naar het noorden van Griekenland. Toen we daar aankwamen bij een rivier dreigden ze ons in het water te gooien als we niet in het gereedliggend bootje stapten. Ik was bang en stapte in en tot mijn schrik zat ik tussen allemaal ISIS-strijders. Hun aanblik maakte mij misselijk. Gaandeweg raakte ik in gesprek met Abdullah. Hij was een Amerikaan en op weg naar Syrië om voor ISIS te vechten. Hij werkte voor een groot bedrijf dat voedingssupplementen verkocht. Via een contact zou hij als hulpverlener Syrië in worden gesmokkeld. De hele reis praatte hij over joden, zionisme en geheimzinnige codes. Hij vertelde dat het volgens de Koran was toegestaan ongelovigen en vijanden te onthoofden. Hij was op weg om mijn mensen te vermoorden en ik kon niets doen. Ik voelde me machteloos. Als ik de kans had gekregen, had ik hem gelijk gedood.“
Is het nog steeds je droom om naar Europa te komen?
“Ik ga het binnenkort weer proberen. Diep in mijn hart wil ik niet vluchten uit mijn land. Het doet me erg veel pijn als ik eraan denk. Ik kom uit Kobani en bijna iedereen die ik ken is vermoord door ISIS of het Syrische leger. Ik heb met mijn eigen ogen gezien hoe die maniakken van IS een vriend van mij hebben onthoofd. De oorlog maakt mij ziek.”
Wat zou je doen als je de volgende keer meer geluk hebt?
“Ik zou in Europa een opleiding gaan volgen. Ik zou elke kans aangrijpen en het beste uit mezelf halen. Daarna zou ik terug gaan. Koerdistan is een prachtig land, maar de infrastructuur is slecht en er zijn hier nog veel problemen. Als ik terugkom, kan ik echt iets voor mijn land betekenen.”
Omdat hij een nieuwe poging wil wagen, wilde Ammar niet op de foto.
