Sinds 2009 worden in de omgeving van het Malinese dorp Falea de mogelijkheden onderzocht om een uraniummijn te beginnen. Falea ligt in het uiterste zuidwesten van Mali, niet ver van de grens met Guinee en Senegal. Professor Many Camara van de Universiteit van Bamako komt uit Falea en heeft het burgerinitiatief ARACF (Association des amis de la Commune ressortissants et de Falea) opgericht. Doel: voorkomen dat zijn geboortedorp bloot wordt gesteld aan radioactief afval. Professor Camara was in Nederland om wereldwijde bekendheid voor zijn protest tegen de mijn te werven.
1. Wat zijn de gevaren van een uraniummijn voor Falea?
“Uranium is een gevaarlijke stof voor mens en milieu. Uranium is giftig en uraniumisotopen zijn radioactief. Als radioactief materiaal in de lucht en het grondwater terecht komt, kunnen mens en dier hiermee in aanraking komen. Blootstelling aan radioactiviteit veroorzaakt onder andere genetische mutatie, kanker, geboorteafwijkingen, leukemie en lever- en nierziektes. Van uraniumerts is maar één bepaald deeltje nodig, het isotoop 235U. In 1000 kilo erts zit slechts 1 kilo van dit isotoop. Als dit eruit is gehaald blijven er kilo’s radioactief afval in de vorm van bergen stof over. Normaal gesproken moet dit afval tweehonderd jaar beschermd worden tegen weersomstandigheden als wind en regen, maar de huidige milieuregels worden niet nageleefd. Zonder bescherming waait het stof overal naartoe en komt het tijdens de regenperiode in het grondwater terecht. Dit is heel gevaarlijk voor onder andere de landbouw, de dieren en het drinkwater in de regio. Het gebied dat de mijn naar verwachting zal innemen is 150 km2. Het verwachte gebied dat vervuild wordt, wordt geschat op 365 km2, een oppervlakte ter grootte van zo’n 73.000 voetbalvelden.”
2. Wat doen de Malinese autoriteiten hier aan?
“De minister van Milieu en Gezondheid is in Falea geweest, maar hij ontkent dat uranium gevaarlijk is. Om dat te bewijzen heeft hij een uraniummonster uit de grond langs zijn blote armen gewreven en er zelfs aan gelikt om aan te tonen dat het geen kwaad van. Hij heeft geen enkel benul van wat uranium is en wat er gaande is. Twee Canadese bedrijven zijn betrokken bij de het project in Falea: Delta Exploration en Rockgate. Het uiteindelijke product van een uraniummijn, yellowcake genoemd, wordt vooral gebruikt in kernreactoren om elektriciteit op te wekken. De verkoop van yellowcake aan kerncentrales zal de Malinese overheid veel geld opleveren. De overheid heeft blijkbaar meer belang bij het deel van de opbrengst die het beloofd is dan bij een gezonde bevolking.”
3. Hoe wil ARACF voorkomen dat de mijn er komt?
“De bedrijven die de mijn willen beginnen moeten binnenkort een inspraakprocedure uitvoeren die de bevolking van Falea in staat stelt om te protesteren tegen de komst van de mijn. Onze taak is om zoveel mogelijk mensen in Falea te informeren over wat er gaande is. Maar 14 procent van de inwoners van Falea spreekt Frans, en nog minder Engels. Wij zijn alle informatie die voorhanden is aan het vertalen in de vier talen die in Falea gesproken worden. Om de informatie te verspreiden hebben we onder andere een radiostation opgericht dat bericht over de ontwikkelingen rondom de mijn. Zo hopen we zoveel mogelijk mensen te overtuigen om tegen de komst van de mijn te protesteren.”
4. Wat doet u nu in Nederland?
“We maken een tour om internationale bekendheid te verwerven. We willen dat zoveel mogelijk mensen wereldwijd van deze bedreigende situatie horen en zich achter ons scharen. En dat lukt aardig. Zo zijn er twee Franse europarlementariërs die fel tegen uraniummijnen zijn en Falea bezocht hebben. Na hun bezoek hebben zij zich aangesloten bij ons initiatief. Dat is niet alleen een grote eer, maar politiek ook heel belangrijk. Ook hebben we een samenwerkingsverband met het European Civic Forum, die zich inzetten voor het recht van burgers en democratie in Europa en ons bijstaan. We willen niet dat de Canadese bedrijven ongezien hun plannen kunnen uitvoeren zonder zich druk te maken over het milieu en de lokale bevolking. ”
5. Wat zijn de alternatieven van een uraniummijn in Falea?
“Het gebied rondom Falea is rijk aan goud. Al tweehonderd jaar wordt er handmatig gezocht naar goud. Momenteel ontwikkelen we simpel gereedschap dat het goudzoeken versnelt en we zijn bezig met het opzetten van een opleiding voor goudzoekers. Verder is er een goede waterbron in de regio dus we zouden mineraalwater kunnen produceren, maar dit kunnen we wel vergeten met een vervuilende uraniummijn in het gebied. En dat geldt ook voor de lokale voedselvoorziening. De fruitbomen en akkers worden ernstig vervuild door een mijn waardoor de voedselvoorziening in gevaar komt. Falea ligt erg geisoleerd van andere bewoonde plaatsen dus een eigen voedselvoorziening is belangrijk.”
