Deze week hot in het nieuws in switi Sranan. De dood die vier vermoedelijke criminelen vonden dinsdagavond tijdens een ‘aanhouding’ door een team van politie-beambten en militairen. De ongewapende mannen werden letterlijk doorzeefd. Een hoera-stemming ging op onder het meerendeel van de Surinaamse bevolking. Eindelijk werden brute rovers met harde hand geslagen.
Een enkeling, zoals ik, was verbijsterd. Hoe kan het dat vier ongewapende mannen die verdacht worden van gewelddadige berovingen doorzeefd worden door gerechtsdienaren? Inmiddels staat de Staat Suriname een aanklacht te wachten bij het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens, IAHCR, voor vermoedelijke standrechterlijke executie. Mensenrechtenorganisatie Allied Collective bereidt op dit moment deze aanklacht voor.
Aanklacht tegen politie optreden
Robert Hewitt van Allied Collective voegt de daad bij het woord. Allied Collective diende eerder bij deze mensenrechtencommissie twee aanklachten in over de omstreden amnestiewet – eentje tegen het Surinaams parlement, een tweede wegens het ontbreken van een tuchtcollege voor rechters. Deze aanklachten zijn nu bij het IACHR in behandeling. Net als ik, motiveert Allied Collective haar aanklacht tegen de staat Suriname omtrent de dood van de vier, met de volgende overweging. Zonder dat er een rechter aan te pas is geweest, hebben wetsdienaars beslist over het lot van de vier verdachten. Ze waren ongewapend. Moesten ze werkelijk worden gedood? Met alle risico’s voor omstanders van dien? Waren zij werkelijk de daders van de roofovervallen? Hoe kon het dat twee andere bendeleden daags daarvoor wel normaal konden worden aangehouden? Waarom deze dan niet?
Persconferentie
Daags na het schietincident hield de waarnemend korpschef Humphrey Tjin Liep Shie samen met de procureur-generaal Subhas Punwasi een persconferentie. De procureur-generaal stelde dat de handeling van de politieagenten ‘rechtmatig’ is geweest omdat het zou gaan om zware criminele professionals die al 15 jaar lang heel veel leed in de samenleving veroorzaakten door met bruut wapengeweld andermans bezittingen te ontvreemden. De meest spraakmakende roofovervallen waren die op een busje van het ministerie van Sociale Zaken en Volksontwikkeling met daarin gelden bestemd voor de oudedagsvoorziening van ouderen, de roofoverval op een casino, een tankstation en de roofoverval dat de directe aanleiding zou zijn geweest tot de politieactie: die in een juwelierswinkel in een winkelcentrum op klaarlichte dag.
Zowel de PG als de waarnemend korpschef stelden dat de politie zeker wist dat het de juiste personen waren die zijn neergeschoten omdat men hen al langer in de gaten hield. Ook werd verteld dat hun telefoons al maanden werden afgetapt. Het eerste dat in mij opkwam. Hoe kan het dan dat de politie de laatste roofoverval bij de juwelier niet heeft kunnen voorkomen? Door dat telefoon aftappen had men toch ook de eerste twee leden van een bende van wat naar verluidt uit totaal zeventien personen moet bestaan, weten aan te houden? En door de telefoon van de criminelen af te tappen, had men ook de vier criminelen in de auto getraceerd. Althans, dat is gezegd.
Counter Terror Unit
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”15596″,”attributes”:{“height”:220,”width”:275,”style”:”float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]En weer spookten allerlei vragen door mijn hoofd. Waarom is het nodig vuurwapengeweld toe te passen, als je een groep criminelen al langer in de gaten houdt? En inderdaad kreeg ik in de dagen daarna mijn antwoorden. Ten eerste. Het door het Korps Politie Suriname, KPS, getraind team dat wordt ingezet bij arrestaties van zware criminelen, het Arrestatie Team, afgekort A-Team, was niet bij de actie geweest van dinsdagavond 12 juni. Inmiddels is informatie naar buiten gekomen dat Faya Blo, een speciale eenheid van politieagenten en militairen, dat weer zou ressorteren onder de CTU, de Counter Terror Unit, de actie zou hebben uitgevoerd. De CTU wordt geleidt door niemand minder dan Dino Bouterse, de zoon van president Bouterse.
Ongelooflijk verhaal. Kan het waar zijn?
Donderdag kwam een verhaal via de grootste roddelsite van Suriname los. Mamjo.com. Een letterlijk fantastisch verhaal, dat tegelijkertijd helemaal niet zo vreemd lijkt. Een insider vertelt hoe vier onschuldige mannen, oud bekenden van de politie, gebeld werden om goud op te kopen. Deze vier zouden zijn doorzeefd in hun auto of buiten hun auto toen ze op weg waren om de deal te sluiten. De insider beweert ook dat al de grote berovingen van de laatste twee jaar op conto van handlangers van Dino Bouterse moet worden geschreven. En dat de vier zijn opgeofferd om het imago van het Korps Politie Suriname en en de regering op te vijzelen. De laatste maanden regende het klachten in de samenleving dat er te weinig gedaan zou worden tegen met name de brute roofovervallen en inbraken. En dus, moest er wat gebeuren om die klachtenregen te counteren…
Het verhaal op mamjo.com is moeilijk te geloven, maar als je dan de wetenschap hebt dat de politie de daders al maanden op het spoor was en hun telefoon aftapte, kon nogmaals in ieder geval de laatste roof niet worden voorkomen? Konden ze niet op de gebruikelijke wijze worden gearresteerd , door het A-Team dat hiertoe bevoegd is en getraind is om vuurwapengevaarlijke criminelen in te rekenen?
Eindelijk
Ondertussen was de juichstemming in Suriname compleet. Eindelijk. Eindelijk deed de politie wat tegen de brute overvallers. Teveel mensen waren al slachtoffer van brute rovers geworden. De vier staan namelijk symbool voor alle andere plegers van wrede roofovervallen. Het algemeen sentiment is dat de KPS nu eindelijk na lange tijd ballen toonde. Ja, ze hadden misschien ook normaal kunnen worden aangehouden en niet worden gedood. Maar ja, als je aan de lopende band gewelddadige roofovervallen pleegt, dan moet je rekening houden dat dit je lot is, zo wordt gezegd.
Verklaringen nabestaanden
Totdat vrijdag en zaterdag en zondag andere feiten binnensijpelden. De nabestaanden, oud-collega’s en vrienden van twee van de vier vermoorden begonnen te praten. Zoals de goudopkopers in de binnenstad van Paramaribo. Dagblad de Ware Tijd publiceerde zaterdag een artikel met collega -opkopers van Urbian Burleson. Van Burleson is tijdens de persconferentie woensdag verklaard dat hij een zware crimineel zou zijn die zich schuldig zou hebben gemaakt aan de brute roofovervallen. Burleson’s collega’s beweren dat dit onmogelijk het geval kan zijn. Dat hij een hardwerkende goudopkoper is. Ook vanuit andere bronnen heb ik zondag persoonlijk vernomen dat Burleson inderdaad onschuldig moet zijn geweest. Maar dat hij volgens de bron, “maar niet had moeten inlaten met criminelen”.
Even dit. Ik denk niet dat goudopkopers de liefste burgers zijn. Ergens moeten ze inderdaad banden hebben met de onderwereld. Maar als collega’s zeggen dat ze dagelijks met Burleson hun werk vlak voor de Centrale Markt in Paramaribo deden en zijn gangen precies kennen, dan lijkt het me sterk dat Burleson zijn eigen mati’s* zo voor de gek heeft gehouden door een supergeheim dubbelleven te leiden. Niets is onmogelijk natuurlijk, maar als je dan leest dat de vrienden- goudopkopers verklaren dat Burleson gebeld zou zijn geworden door de politie om goud op te kopen, gaan opnieuw je haren rijzen. Dan klopt het verhaal op de roddelsite dus wel? En dat zou dan ook verklaren waarom Burleson en de andere mannen een geldbedrag van SRD 100.000, – omgerekend € 25.000, -, bij zich hebben gehad, zoals op de persconferentie is meegedeeld. Als je goud opkoopt om het straks weer te verkopen- een steeds groter wordende hossel sinds de nieuwste goldrush in Suriname – dan heb je daarvoor cash nodig.
Vierde man omstander
Zondag in het nieuws op Radio 10 de weduwe en de zwageres van Errol Harrison. Harrison zou volgens verklaringen van zijn weduwe onschuldig zijn en vermoedelijk omdat hij teveel zou hebben gezien, zijn neergeschoten door de politie. Zijn weduwe verklaart in het radio interview dat haar man ambtenaar was bij het ministerie van Openbare Werken en bijkluste als onder andere taxichauffeur om het huis voor zijn familie afgebouwd te krijgen. Om 11 over 11 dinsdagavond zegt de weduwe nog met haar man aan de telefoon te hebben gesproken toen ze 2 straten verder van hun woning was waar ze op dat moment niet verder kon omdat de Faya Blo eenheid de weg had afgezet. De weduwe en schoonzus zagen toen de doorzeefde wagen, waarvan dagen daarvoor op de persconferentie, de politie foto’s van had laten zien. Even voor twaalven, iets meer dan een half uur later, kwam ze erachter dat haar man was gedood omdat hij 1 van de 4 verdachten zou zijn die in de auto met de andere drie had gezeten. Dat terwijl ze haar man nog om 11 over 11, op het moment dat hij zei dat hij thuis was en op het moment dat de nietsvermoedende weduwe de doorzeefde wagen had gezien, had gesproken. Haar man was niet in de auto aangetroffen, maar op enkele meters afstand.
Ook dit verhaal ben ik nagegaan. Ik heb een taxichauffeur gesproken die beweerd oud-collega te zijn van Harrisson. Hij verklaart dat Harrisson altijd stil was. En dat hij dit nooit heeft vertrouwd. Dus als nu gezegd wordt dat hij betrokken zou zijn geweest bij de roofovervallen, gelooft hij het direct. Bovendien, al langer werd erover gesproken dat Harrisson tenminste 1 van de roofovervallen, die op een casino, zou hebben gepleegd, aldus de taxichauffeur.
Zou Harrrisson toch een dubbelleven hebben geleidt, waar hij overdag werkzaam was bij het ministerie en ‘s avonds dienst deed als taxichauffeur? Waarom zou de vrouw van een crimineel het lef hebben om op de radio te komen beweren dat haar man onschuldig is als dat niet zo is? Dat is allerzins merkwaardig. Wie boter op zijn kop heeft, houdt zich stil.
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”15597″,”attributes”:{“height”:480,”width”:640,”style”:”height: 188px; width: 250px; float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]
Even de feiten op een rij. Harrison’s naam is genoemd op de persconferentie zonder vermelding van zijn voornaam. Dat trok direct mijn aandacht. Als je je verdachten al maanden terug in kaart hebt gebracht, weet je heus wel hun voornamen.
Dubbelleven?
De weduwe van Errol Harrison kan zich niet indenken dat haar hardwerkende, hosselende man een dubbelleven heeft geleidt. Niets is onmogelijk natuurlijk.Maar feit is dat de wagen van de ‘criminelen’ van voren doorzeefd is geworden. Ja, je kan verdachten opwachten als politie, maar waarom moet je dan voor er 1 schot door hen is gelost hun wagen doorzeven, in plaats van bijvoorbeeld op de banden schieten? Ook wordt nu gezegd dat er geen bloed in de wagen is gevonden. Dat duidt erop dat de mannen vrijwillig uit de wagen zijn gestapt en hun moordenaars tegemoet moeten hebben gelopen. Dat legitimeert weer het verhaal van de goudopkoop. Feit is ook dat de weduwe van Burleson het bewijs heeft dat haar man haar om 11 over 11 heeft gebeld. En dat op dat moment de wagen met volgens verklaringen op de persconferentie, met daarin 4 criminelen, al was doorzeefd.
Begrijp juichstemming niet
Ik ben totaal niet in een juichstemming zoals de rest van Suriname. Ik ben verschrikkelijk bang. Bang omdat juist de wetsdienaars die ons zouden moeten beschermen tegen het kwaad, eigen rechter hebben gespeeld en volgens nieuw vrijgekomen informatie, minstens twee mogelijk onschuldige burgers hebben gedood. Bang omdat mogelijk wetsdienaars banden hebben met de onderwereld. Of moet ik zeggen: deel zouden uitmaken van de onderwereld.
Terwijl het juist degenen zouden moeten zijn die ons als burgers tegen alle kwaad zouden moeten beschermen. En mocht overtuigend bewezen worden dat de vier gedoden wel de criminelen zijn die de roofovervallen hebben gepleegd, dan nog hou ik mijn hart vast. Want ik wil niet leven in een politiestaat waar de sterke arm van de wet elke gevaarlijke verdachte doodschiet in plaats van voor de rechter te brengen. Tegelijkertijd maakt niemand me bang genoeg waardoor ik ophoudt om over zulke zaken te bereichten.
Rechts Suriname
Ik vraag me af wanneer het vier witte boord criminelen of ‘gewone’ drugscriminelen waren geweest van een ander ras en met een hogere sociale status, of op een zelfde manier zou zijn gereageerd door het Surinaams volk.
Mij zegt de reactie van Suriname op de dood van de vier zwarte mannen in ieder geval 1 ding. Dat ze opvallend rechtser zijn in hun denken dan ik tot nu toe had gedacht. Termen als ‘afmaken al die criminelen’ jagen mij de stuipen op het lijf. Nu zijn het vermoedelijke criminelen van zware roofovervallen die zijn gedood. Straks kan jij het zijn, of je broer die op verdenking van een strafbaar feit wordt getroffen door de kogel uit een vuurwapen van de politie, zonder dat er een directe aanleiding was tot schieten.
Recht op eerlijke berechting
Ik begrijp de angst van de mensen wel. Heel goed zelfs. Men wil dat criminelen in de kraag worden gevat. De verslechterde economische situatie heeft mede gemaakt dat de criminaliteit is toegenomen, maar ook dat mensen er nog meer op zijn gebrand om datgene wat ze hebben, te beschermen. Niemand wil dat zijn of haar zuurverdiende goederen zomaar worden afgepakt. Ook ik niet. Al is het mij wel over komen. Zeven inbraken in 3 verschillende huizen in Paramaribo die nooit door de politie zijn opgelost. En een roofoverval op straat in Haarlem, waarbij dankzij mijn signalement de dader – een recidivist – voor langere tijd achter slot en grendel ging. Ondanks mijn eigen ervaringen, zeg ik. Ook criminelen hebben rechten. Leven in een rechtstaat betekent dat wat iemand jou ook heeft aangedaan, deze persoon alleszins recht heeft op een eerlijk proces. Bovendien weet je nooit helemaal zeker of je de verkeerde in de kraag hebt gevat. Wat dat betreft is de dood onomkeerbaar.
Zoals ik nu naar de zaak kijk. De waarheid zal aan het licht komen. En dat zaken niet in de haak zijn, is in ieder geval zeker.
*Mati’s = vrienden
