Paul Rosenmöller en jong Afrika

Je maakte al eerder een serie over Afrika, De kracht van Afrika. Wat maakt deze serie anders?
 

“In de vorige serie ging ik op zoek naar Afrikaanse succesverhalen als tegenwicht voor de verhalen over honger, armoede, conflicten en ziekte over . In de nieuwe serie staan jongeren centraal. Straks op het WK zien we allemaal jonge succesvolle Afrikaanse voetballers, maar die droom is maar voor een enkeling weggelegd. Hoe zit het met de kansen van hun generatiegenoten, die niet het geluk hebben om in het eerste van Ajax te spelen?”

Hoe zien Afrikaanse jongeren hun kansen voor de toekomst?

“Voor de eerste aflevering ben ik naar Kameroen gereisd. Daar sprak ik met de moeder van Eyong Enoh, een voetballer uit het eerste van Ajax, en vrienden van hem die niet het geluk hadden om door een buitenlands team geselecteerd te worden. De moeder van Enoh constateerde dat je als Europese jongere op veel meer steun van de overheid kunt rekenen bij het zoeken van een baan dan wanneer je in Afrika opgroeit.

Voetballende jongeren in Soedan

Ik heb onderweg veel indrukwekkende verhalen gehoord. In Egypte was ik bij de grens met Israël en Gaza. Daar leven veel jonge bedoeïenen voor wie het lastig is om een toekomst op te bouwen, omdat zij als tweederangsburgers worden gezien. Die jongeren graven tunnels tussen Egypte en de Gazastrook om goederen te smokkelen. Dat doen ze omdat ze geen ander perspectief hebben. Het liefst zouden ze een gewone baan hebben.

Ook was ik in Tanzania op de hellingen van de Kilimanjaro waar koffie wordt geteeld. Het ijs op de berg is door de klimaatverandering aan het smelten. Door de toenemende droogte wordt het voor jongeren steeds moeilijker om later ook koffie te gaan telen. Je ziet daar dan ook steeds meer jongeren richting de steden vertrekken.”

Heb je ook positieve verhalen gehoord?

“In Egypte sprak ik behalve met de tunnelgravers ook met jonge bedoeïenen die nog in de woestijn rondtrekken met kamelen, zoals hun voorvaders dat ook deden. Opvallend genoeg zagen juist deze jongens hun toekomst in vergelijking met andere jongeren positief in. Want wat me wel opviel was dat deze nieuwe generatie nog steeds niets moet hebben van vrouwenrechten. Onderwijs voor meisjes is onbespreekbaar.

De globalisering heeft daar dus nog niet echt toegeslagen?

“Nee. Je komt soms echt op plekken waar de tijd stil heeft gestaan. Maar wat wel opvalt is dat overal in Afrika mensen mobieltjes hebben. Daaraan merk je de vooruitgang.”

Je reisde meerdere malen door Afrika, heeft dat je kijk op ontwikkelingssamenwerking veranderd?

“Niet zozeer. Ik ben nog steeds voor solidariteit met de derde wereld. Een land als Rwanda laat zien dat hulp nog steeds nodig is. De economie staat er goed voor, maar het land is nog steeds voor een groot deel afhankelijk van buitenlandse steun. President Kagame wil dat wel afbouwen, maar ik kan me voorstellen dat het moeilijk gaat worden om op eigen benen te staan.

Rosenmöller in gesprek met de baas van een Soedanese voetbalclub.

Je hoort natuurlijk veel verhalen over corruptie en die is er ook zeker. Wij als filmploeg ontkwamen daar ook niet aan. In Kameroen werden we op een gegeven moment aangehouden, en bleek onze toestemming om te filmen niet geldig. Onze gids verdween in een kantoortje met de agenten. Na een uur kwam hij terug en zei: ‘Instappen, nu’. Het bleek dat hij wat biljetten op de grond had laten vallen en toen de politie die oppakte, pakte hij snel onze paspoorten en liep naar buiten. Een ontmoedigende ervaring. Het trieste aan corruptie is dat overheidsfunctionarissen op zo’n manier totaal geen gezag meer hebben. Het lijkt me dan ook goed om de discussie over een goede besteding van ontwikkelingsgeld te blijven voeren.”

Gaat het WK voor een positieve impuls voor Afrika zorgen?

“Als we dat onderweg vroegen kregen we opvallend vaak een optimistisch antwoord. Men hoopt toch dat het beeld van Afrika door dit toernooi de positieve kant op kantelt. Ik hoop het, want door negatieve beeldvorming is Afrika minder aantrekkelijk voor investeerders. Maar aan de andere kant moet je denk ik ook niet ontkennen dat er in Afrika grote problemen zijn als conflicten, corruptie en de ongelijke positie van vrouwen.”

Tot slot de hamvraag: Wie gaat volgens jou het WK winnen?

“In Kameroen zijn ze ervan overtuigd dat zij gaan winnen. Zelf denk ik dat Nederland wel een kans maakt, maar Spanje en Brazilië hebben denk ik toch net iets betere papieren.”

Foto bovenaan: Rosenmöller in gesprek met de Rwandese Michel. Michel vluchtte als kind voor de genocide in de kerk waar hij en Rosenmöller nu zitten.
Foto’s © Geert Poelgeest.