Achtergrond

Overheid moet aan de bak om klimaat te redden

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Wie belangrijke thema's voor onze leefomgeving (denk aan klimaat, voedsel en water) overlaat aan de markt en geen ingrijpende en urgente veranderingen invoert, zal de doelen van het Parijse klimaatakkoord niet halen.

De Balans van de Leefomgeving werd woensdagavond in Pakhuis de Zwijger gepresenteerd aan Melanie Schultz van Haegen, minister van Infrastructuur en Milieu. Tijdens deze 'Nacht van de Leefomgeving' gingen onder andere filosoof Stine Jensen en manager energietransities bij Shell, Ewald Breunesse, het gesprek aan over uitdagingen in onze leefomgeving. Stine Jensen presenteerde een foto van haar uitzicht op een weelderig begroeide tuin. “Mijn oordeel over mijn leefomgeving is gebaseerd op de formule 'uitzicht + buren + de straat'. Een kleine wereld. Mijn vader die veel reisde, mat de kwaliteit van de leefomgeving van een land af aan de kwaliteit van de wegen, het toiletpapier en de chocolade.”

Over 20 jaar alle kolencentrales dicht, helpt al

Breunesse liet weten dat Shell helemaal voor de versnelling van de energietransitie is om de CO2-uitstoot terug te brengen (met een grotere rol voor gas). Dat schreef de oliegigant ook met energiebedrijf Eneco en het Rotterdamse Havenbedrijf aan minister Henk Kamp, minister van economische zaken. Maar het bedrijf heeft wel behoefte aan ‘richting’ vanuit de overheid, zoals de titel van de Balans (‘Richting geven – Ruimte maken’) ook aangeeft. ‘Over 20 jaar alle kolencentrales dicht’, helpt bijvoorbeeld al.

Het PBL brengt een gemengde boodschap. Het goede nieuws is dat het vrij goed gaat met onze dagelijkse leefomgeving. Er komt schoon drinkwater uit onze kranen, de bereikbaarheid van onze steden is goed en er wordt steeds minder afval geproduceerd. Wel zijn er nog grote uitdagingen in de ‘grote’ leefomgeving. De overheid moet daarvoor aan de bak, en moet zich niet verschuilen achter een ‘level playing field’ in Europa, waarschuwde directeur Hans Mommaas, want dan gebeurt er te weinig. Het mag best het Nederlandse bedrijfsleven stimuleren tot vergroening.

De thema's die in het Balans van de Leefomgeving aan bod komen zijn energie en klimaat, landbouw en voedsel, natuur, water, gezonde leefomgeving, mobiliteit, ruimtelijke economie, wonen en circulaire economie. Het rapport Balans van de Leefomgeving 2016: Richting geven – Ruimte maken is hier te downloaden.

Het PBL zet vier ‘uitdagingen’ voor de regering op een rij:

1. Het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen

Er is een langetermijnvisie op klimaat nodig om de temperatuurstijging te beperken. De voorgenomen reducties zijn ontoereikend om de gestelde doelen te halen. Hierbij is onder meer een energietransitie nodig, maar ook in de landbouwsector en in de lucht- en scheepvaart moet de uitstoot worden teruggebracht. De uitstoot neemt met name in de luchtvaart, waar biobrandstoffen nog nauwelijks oprukken, waarschijnlijk juist toe. In dit geval is het aan andere sectoren om te compenseren.

2. Sociaaleconomische verschillen tussen steden en regio's verkleinen

Omdat het huidige beleid erop gericht is om sterke regio's sterker te maken, worden de verschillen tussen regio's steeds groter. Op het moment dat deze kloof te groot wordt, is beleid dat de zwakkere regio's ondersteunt noodzakelijk. "Welke mate van verschillen tussen regio's acceptabel en rechtvaardig is, is geen empirische maar een morele/normatieve vraag." Regionale ongelijkheid kan ontstaan omdat de ene regio sneller groeit dan de ander, maar er kan ook sprake zijn van een regio met groei en een regio met krimp. Deze ongelijkheid heeft gevolgen op het gebied van inkomen, opleiding, werkgelegenheid en gezondheid. Het is aan de overheid om te onderzoeken wat voor maatschappelijke problemen dat oplevert.

3. De milieudruk van landbouw op natuur en water verlagen

Er is "behoefte aan een helder perspectief op een economisch robuuste en ecologisch duurzame landbouw". Het is de afgelopen jaren gelukt om producten zowel goedkoper als milieuvriendelijker te maken en het aandeel duurzame stallen te vergroten, maar door de omvang van de landbouwproductie in het algemeen en schaalvergroting in het bijzonder loopt de sector tegen milieugrenzen aan. Alleen de overheid kan ingrijpen op het totale productievolume in de hele Nederlandse landbouwsector.

4. Een circulaire economie inrichten

De bevolking blijft groeien. Meer mensen vragen om meer grondstoffen en creëren bovendien meer milieudruk. Daarom is het tijd voor een omslag naar een circulaire economie, met gesloten kringlopen en optimaal gebruik van grondstoffen: "Met de hoogste waarde voor de economie en de minste schade voor het milieu." Ook milieueffecten zouden in de prijs van een product mee moeten worden genomen. PBL benadrukt dat Nederland zich in een goede uitgangspositie bevindt voor deze transitie: het is hier makkelijk om producten te delen door infrastructuur en bevolkingsdichtheid. Ook is er in Nederland veel expertise op het gebied van recycling, logistiek en ecodesign.

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons