1. De huid niet verkopen voordat de beer geschoten is. Dat werd me onder de neus gewreven twee weken geleden, toen ik op weg was naar een makelaarskantoor om te betalen voor een tweekamerappartement, enkel om te ontdekken dat een andere huurder me net voor was. Ik was al bijna al mijn vrienden aan het bellen om ze uit te nodigen voor de housewarming en was in mijn hoofd het aantal kratten STAR bier (nooit Heineken, niet in mijn huis) aan het calculeren dat ik daarvoor in huis moest halen. En toen was ik, in een fractie van een seconde, ineens weer huisloos.
2. Een woning zoeken in Lagos is een voltijdbaan. Ik heb geleerd dat je het als zodanig moet zien, of dat je iemand anders moet zoeken die dit voor je doet. Als je niet alles uit je handen kunt laten vallen zodra de makelaarsagent belt dat er een huis vrij is, inclusief je baby die je nog aan het borstvoeden bent, je bedrijf dat zonder jou tot stilstand komt of je beangstigende baas, hoef je er niet aan te beginnen. De vraag is groot en de beste appartementen zijn weer van de markt voordat je met je ogen hebt kunnen knipperen. Zie les nummer 1.
3. Het fenomeen makelaar breed te zien. Iedereen in Lagos kan ‘real estate agent’ zijn. Op het moment dat iemand hoort van een driekamerflat om de hoek die leeg staat, is hij een agent geworden. Er zijn geen vergunningen mee gemoeid noch enige beroepsethiek. Het enige noozakelijke zijn de contactgegevens van de betreffende huisbaas, data die je bewaakt als je kostbaarste bezit. Geef de telefoonnummers of het precieze adres nooit door aan een klant. Hij zou je wel eens kunnen omzeilen en direct naar de huisbaas kunnen stappen. Dit is een markt van tussenmannen in een samenleving van netwerkers: je contacten zijn je kapitaal.
4. Makelaarstaal ontcijferen. ‘Moet worden opgeknapt’ betekent dat de vorige huurder het heeft uitgewoond en het huis voor oorlogsgebied heeft achtergelaten. ‘Gezellig’ betekent claustrofobisch klein. ‘In aanbouw en klaar over twee weken’ houdt in dat enkel een leger Chinese bouwvakkers het karwei in zo’n termijn zou kunnen klaren. Houd er rekening mee dat je op zijn minst een maand moet wachten voordat je in kunt trekken. ‘Naar eigen smaak af te werken’ komt erop neer dat de huisbaas je opzadelt met een ruwcementen vloer zonder tegels, een keuken zonder kastjes en een badkamer zonder sanitair. ‘Luchtig’ – dakloze ruïne. ‘Sereen’ staat voor duur. Peperduur. Op overgewaardeerde Lagos’ locaties zoals Lekki of Banana Island waar makelaars blanken zoals ik het liefst zouden zien.
5. Vergeet kennis. In het geval van de zoektocht naar woonruimte in Lagos, geldt dat tijd macht is. Overhaaste beslissingen zijn zelden de juiste. Als je geen haast hebt en je je kunt veroorloven de beslissing uit te stellen, krijg je betere resultaten.
6. Me niet gek laten maken door de makelaar om snel te beslissen. Altijd benadrukten agenten dat er andere klanten stonden te popelen om het appartement te huren. Sterker, dat ze binnen het uur zouden betalen. Ik raakte eraan gewend te horen: ‘Dit huis is erg in trek, handel pa, pa, pa (snel, snel, snel)!’ Soms was het waar (zie les nummer 1). Maar vaak was het ook een verkoopstrategie.
7. Ik las de huurwet van de staat Lagos. Had ik achterwege kunnen laten. Niemand houdt zich eraan. Onder de huidige gouverneur Fashola is het verboden om meer dan drie maanden huur vooruit te vragen van de huurder (In het verleden moest je soms vijf jaar vooruit betalen). Ik: ‘Maar het is illegaal om twee jaar huur te vragen!’ Makelaar: ‘Is dit soms het huis van gouverneur Fashola?’ Sterker, ik ben huisbazen die slechts een jaar huur vragen gaan wantrouwen. Meestal is er iets heel, heel erg mis met hun eigendom. Het soort probleem waar je pas achter komt als je geld is overgemaakt en je er je eerste nacht hebt doorgebracht om wakker te worden in het besef dat je hier geen minuut langer kunt blijven.
8. Mijn auto Wilma en ik raakten gewend aan veel gezelschap tijdens onze huizenjacht. Op een gegeven moment had ik mijn makelaar, de contactpersoon van de makelaar, de contactpersoon van de contactpersoon en de man met de huissleutels in mijn wagen. Alle vier gaven ze me tegenstrijdige aanwijzingen op typisch Lagosiaanse wijze (‘Daarheen’ – met wijsvinger in onbestemde richting wuivend). Ik probeerde er rustig onder te blijven. Dat werkte niet altijd. Nogmaals sorry, Mister Tony, dat ik tegen u ben uitgevallen toen u me bijna per ongeluk van de verkeerde kant een eenrichtingsweg in stuurde.
9. Gewend raken aan wachten. Op mijn makelaar, de contactpersoon van de makelaar, de contactpersoon van de contactpersoon, de man met de huissleutels, de bewaker die ons binnen moest laten en de huisbaas. Ik leerde de tijd nuttig te besteden. Ging een blokje om en sprak met de bewoners. Vroeg naar het risico op overstromingen in de regentijd en informeerde naar hoe vaak er elektriciteit was. Lokaliseerde uitgaanstenten in de buurt. Nachtclub op loopafstand: goed. Nachtclub op gehoorsafstand: slecht. En vanzelfsprekend deed in navraag naar de beste plek om mijn favoriete Nigeriaanse gerecht moinmoin te halen, gestoomde bonencake, en koud bier tegen een lage prijs. Na zulk onderzoek hoefde ik soms het appartement dat te huur stond al niet eens meer te zien.
10. Telefoonkrediet hamsteren. Ik heb eindeloos telefoontjes gepleegd om mijn makelaar, de contactpersoon van de makelaar, de contactpersoon van de contactpersoon, de man met de huissleutels, de bewaker die ons binnen moest laten en de huisbaas allemaal op dezelfde tijd op dezelfde plek te krijgen voor zonsondergang. Heb bij tijd en wijle ook telefoonkrediet verschaft aan mijn makelaar, de contactpersoon van de makelaar, de contactpersoon van de contactpersoon, de man met de huissleutels en de bewaker die ons binnen moest laten. Ben halverwege de huizenjacht gestopt met optellen hoe veel geld ik al hieraan kwijt was. Te deprimerend.
11. De huid niet verkopen voordat de beer geschoten is. Dus ik zeg nog even niets over die snoezige, betaalbare bovenwoning in Surulere, een van de meest centraal gelegen wijken op het Lagos’ vasteland, een appartement met veel ramen, rondom uitzicht en een logeerkamer voor als mijn moeder op bezoek komt. Ik weet inmiddels beter. Ik vertel het pas als ik de huissleutels in mijn handen heb en als mijn huisraad in dit lieve poppenhuis staat. Ik heb mijn lessen geleerd.
