Wat een verschil met vier jaar geleden. Toen leek elke grote partij, zelfs de traditionele steunpilaren als CDA en PvdA, zo snel mogelijk van ontwikkelingshulp af te willen. Na de formatie verklaarde Diederik Samsom triomfantelijk dat hij nul protestmails van PvdA-leden had gekregen op de afgesproken bezuinigingen op ontwikkelingshulp.
“Nu willen alle zittende partijen, op VVD en PVV na, het budget weer terugbrengen naar de internationale norm van 0,7 procent van het BNP”, trapte organisator Christine Carabain van Kaleidos Research de avond af. Hoe dat komt, wilde debatleider Eric Corton weten. “Vluchtelingen legitimeren de uitgaven aan hulp”, aldus Carabain”, “omdat partijen menen dat ze met investeringen in de migratielanden de vluchtelingenstroom kunnen stoppen.” Het is een aanname die niet ondersteund wordt door onderzoek, betoogde ze, want met hulp kun je geen conflicten zoals in Syrië oplossen en het zijn ook niet de armste sloebers die migreren. Maar in de wanhopige zoektocht naar effectieve maatregelen om migratie in te dammen, is het investeren in met name West-Afrika buitengewoon populair.
Vluchtelingen legitimeren de uitgaven aan hulp
“We moeten de oorzaken van migratie aanpakken”, stelde bijvoorbeeld Joel Voordewind van de ChristenUnie. Hij pleitte voor ‘coherent kabinetsbeleid’ waarbij het brengen van veiligheid en investeren in onderwijs samengaan met het creëren van banen door het (Nederlandse) bedrijfsleven. Mede-debaters Ilco van der Linde (PvdA), Stientje van Veldhoven (D66) en Tom van der Lee (GroenLinks) waren het met hem eens. Dissident bij dit pact van hulpvoorstanders was VVD’er Sven Koopmans. Hij vertolkte de rol van bad guy in dit linkse gezelschap met verve en betoogde in de beste VVD-tradities dat hulp de regeringen van arme landen lui en afhankelijk maakte en dat de hulp ook doorging als die regeringen er aantoonbaar een potje van maakte. Dat had hij zelf gezien in zijn hoedanigheid als (VN-)diplomaat in Zuid-Sudan. Waarop de anderen tegenwierpen dat je in die landen juist ontwikkelingsorganisaties en maatschappelijk middenveld moest steunen. “De VVD hamert er voortdurend op dat het efficiënter moet. Maar in de afgelopen vier jaar zijn buitengewoon efficiënte ontwikkelingsorganisaties enorm gekort door het kabinet”, aldus Voordewind.
Stientje van Veldhoven daalt af naar de debatvloer
Het ging maandag niet meer alleen over ontwikkelingshulp pur sang. Tom van der Lee schamperde over ‘Nederland belastingparadijs’ dat bedrijven in staat belasting te ontwijken in, onder meer, Afrika. Stientje van Veldhoven – al vele malen uitgeroepen tot ’s lands groenste politicus – wees op het belang van klimaatfinanciering om de gevolgen van de opwarming van de aarde niet op (vrouwen in) ontwikkelingslanden af te wentelen. Maar het belangrijkste punt was toch wel dat er gewoon weer geld naar ontwikkelingshulp toe moet om ongelijkheid en armoede op te heffen. Ilco van der Linde moest plechtig beloven dat zijn partij niet weer met bezuinigingen akkoord zou gaan in de formatie. “Wat denk je zelf?”, riposteerde hij aan Joel Voordewind.
Plek 33
Daarmee is het pleit voor de hulp nog niet beslecht. Ilco van der Linde bezet plek 19 op de PvdA-kandidatenlijst. Het is hoogst onzeker of hij in de Kamer komt en de PvdA in de regering. De partij van Sven Koopmans komt waarschijnlijk wel in de regering, maar hij is nummer 33 op de lijst – een indicatie van het belang dat zijn partij aan ontwikkelingshulp hecht.
Het kon de zaal – met opvallend veel jong volk – maandag niet deren. De stembusuitslag in de zaal gaf aan dat Tom van der Lee een thuiswedstrijd speelde, op ruime afstand gevolgd door D66 en PvdA. “Is er iemand op andere gedachten gebracht vanavond?”, vroeg Eric Corton. “Als Stientje lijsttrekker wordt, verander ik van partij”, klonk er uit de zaal.
Het is een ideetje.
Het complete debat is hier terug te kijken.
