Onlangs las ik het artikel ‘Bright Sun, Bright Future: Can Africa unlock its solar potential?’, waarin mooi wordt ingegaan op de mogelijkheden die er liggen, maar bovenal hoe deze nog achter blijven bij de realiteit. De financiering, een gebrek aan besef rondom de stijgende concurrentie (lagere prijzen) in combinatie met inefficiënte stroomallocatie maken dat de kansen op dit moment nog niet worden gegrepen in Afrika. Zuid-Afrika lijkt het voortouw te moeten nemen, juist omdat het een belangrijke plek is waar investeerders zich op richten om de Afrikaanse markt te betreden. Sinds 2010 neemt de regering die rol meer op zich en lijken er stappen gezet te worden om tot grotere inzet van ‘renewable energy’ te komen. De hoge energieprijzen zijn de belangrijke prikkel om op zoek te gaan naar nieuwe mogelijkheden. Ideologisch (klimaat-neutraler), economisch (goedkoper) of lange termijn (fossiele brandstoffen raken eens op): de redenen om over te gaan op zonne-energie maken nog niet eens uit. Verbazingwekkend is echter wel dat er nooit eerder op grote schaal aan is gedacht om de grootste energiebron van het Afrikaanse continent in te zetten voor energie-productie: de zon.
Nederlandse energiebedrijven zetten zich steeds meer in voor energiebesparingen, groene energie en innovatie. Een mooie ontwikkeling, ware het niet dat we in Nederland nog steeds erg afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. In Duitsland worden veel grotere stappen gemaakt: tot twee maal toe verbeterde Duitsland het wereldrecord energie-opwekking uit zonne-energie, met een productie van 14,7 terrawattuur (TWh) in de eerste helft van 2012. Subsidies en aanmoedigingen om zonnepanelen op woonhuizen te installeren slaan aan in Europa. De mens wil namelijk best graag besparen op de lange termijn en minder grijze stroom afnemen: twee vliegen in één klap. Zowel op individueel niveau als op bedrijfs-, nuts- en overheidsniveau komt nu het besef dat we gezamenlijke verantwoordelijkheid dragen op het gebied van energie. Een besef waarbij meerdere prikkels samen komen. En waar het Westen vaak een voortrekkersrol op zich neemt, zou het mooi zijn als dit nu juist eens doorbroken kan worden.
Initiatieven in Afrika zijn er zeker, succesverhalen ook (zoals in Kameroen). Investeerders zijn daarbij belangrijk, wat tegelijkertijd ook meteen voor problemen zorgt, aangezien infrastructuur, bestuurlijke instabiliteit en economische achterstand zorgt voor een omgeving waarbij vooral ontwikkelingshulporganisaties bereid zijn hulp aan te bieden (oa: http://www.sunfunder.com/). Investeringsmaatschappijen blijven echter nog achter, evenals regeringen die (wellicht terecht) hun overheidsbudgetten aan andere zaken uitgeven. Het mooie aan zonne-energie projecten is echter juist dat grote projecten ook grote veranderingen kunnen realiseren. Een klein project heeft te weinig impact op de publieke opinie, zowel voor donoren als in Afrikaanse landen zelf.
Dat Zuid-Afrika stevig inzet op zonne-energie is een mooie stap, evenals dat Noord-Afrikaanse landen zich meer committeren aan alternatieve energieproductie. Juist deze landen fungeren als doorvoer naar de landen rondom de evenaar. Echter, juist ook voor ‘rijkere’ landen zoals Nigeria, Senegal en Botswana liggen er mogelijkheden om een leidersrol op zich te nemen op het gebied van zonne-energie. In Ghana werd ingespeeld op de mogelijkheden van de rivier de Volta door de Akosombo dam te bouwen: een dam die energie produceert voor Ghana zowel als haar buurlanden. Een bron van nationale trots. Dat de ontwikkelingen op het gebied van energie innovatie niet zo snel gaan is begrijpelijk. Meerdere factoren voor implementatie moeten samen komen. De stap zetten naar zonne-energie is gezien de huidige kennis en energieprijzen nu echter een ideaal moment op de diepte mee in te gaan. Projecten op het gebied van zonne-energie zouden in alle Afrikaanse landen opgezet moeten worden, juist om de verantwoordelijkheid en trots te kweken waardoor de zon kan groeien. Als bron van energie en als bron voor de toekomst.
