In het noorden van Sri Lanka wordt al meer dan honderd dagen geprotesteerd. Families en vrouwen zijn op zoek naar hun mannen en verwanten, die vermist worden sinds het einde van de oorlog in 2009. De politiek onderneemt ondanks beloftes geen actie.
Kort na het eind van de burgeroorlog in 2009 zijn meer dan honderdduizend burgers opgepakt en in kampen opgesloten. Velen daarvan zijn inmiddels vrijgelaten, maar enkele duizenden worden vandaag de dag nog altijd vermist. De meesten van hen zijn jonge mannen en behoren tot de Tamils, een etnische minderheid in het land. De mensen die zijn opgepakt werden beschuldigd van het hebben van banden banden met de radicale Tamil Tijgers-beweging, die voor de onafhankelijkheid van Tamil Nadu op het noordelijk deel van het eiland streed.
Sri Lanka kent een lange geschiedenis van burgers die vermist raken.
Sri Lanka kent een lange geschiedenis van burgers die vermist raken, waaronder ook journalisten, mensenrechtenverdedigers, hulpverleners, en dissidenten.
Maar niet alleen de verdwijningen vormen een probleem. Hoewel de burgeroorlog al lang ten einde is, blijft het Sri Lankaanse leger nog dominant aanwezig in het noorden van het eiland, het gebied waar de meeste Tamils vandaan komen. Het leger heeft daar huizen en boerderijen van Tamilburgers bezet, waardoor zij negen jaar na de oorlog nog steeds niet terug kunnen keren naar hun eigen huis en hun gewone leven niet kunnen oppakken. Bovendien bedrijft het leger nu landbouw op de ingenomen grond. Aangezien hun salaris wordt betaald uit het defensiebudget, kunnen ze hun producten tegen bodemprijzen verkopen. De lokale Tamilboeren kunnen daar niet tegenop concurreren.
Hoe nu verder?
Tijdens de burgeroorlog kwam de autoritaire president Rajapaksha aan de macht. Onder zijn bewind was sprake van enorme rechteloosheid. Oorlogsmisdaden tijdens zijn bewind zijn nooit onderzocht, en oorlogsmisdagers zijn dus nooit berecht.
De politiek durft haar nek niet uit te steken
Na de verkiezingen van 2015 heeft de meer gematigde Sirisena hem vervangen. Sirisena beloofde een einde te maken aan de corruptie en de rechteloosheid, maar de familieleden van de vermisten merken daar nog weinig van. Leden van het oude bewind en chauvinistische Sinhalese groepen blijven invloed uitoefenen op het bestuur, waardoor de beloften van Sirisena loos lijken. ‘De politiek durft haar nek niet uit te steken, uit angst om stemmen te verliezen’, aldus de Sri Lankaanse activist Ranatunga.
Ranatunga benadrukt dat getuigenverklaringen van slachtoffers moeten worden verzameld, zodat de misstanden van destijds kunnen worden vervolgd. ‘Met behulp van politieke druk kunnen de misdadigers ook daadwerkelijk worden berecht.’
Verbindende leider
De burgeroorlog van Sri Lanka ontstond in 1983, en was in brede lijnen een conflict tussen de Tamils en de Sinhalezen, de twee dominante etnische groepen in het land. Sinds de onafhankelijkheid ‘heeft niet alleen de Sri Lankaanse staat gefaald, maar ook de politiek en de bevolking. Na de onafhankelijkheid is er nooit een verbindende leider opgestaan, maar is er altijd sprake geweest van onnodige haat en polarisatie tussen de bevolkingsgroepen,’ aldus Ranatunga.
Ishan Ranatunga is zelf Sinhalees, maar sympathiseert met de Tamils. Nadat hij door een staking niet meer actief kon zijn als leraar zette hij zich in voor slachtoffers van de oorlog. In zijn activisme moet hij uitkijken voor kritische uitspraken jegens Sri Lanka en haar overheid.
In recente jaren is er sprake van een flinke toeristenstroom naar Sri Lanka, maar dit conflict, en de nasleep ervan, is bij hen redelijk onbekend. Ranatunga hoopt via zijn activisme ook in het buitenland aandacht te krijgen.
Ranatunga staat om veiligheidsredenen niet met zijn echte naam in dit artikel vermeld. Deze is bekend bij de redactie.
