Duty free shopping met de meest luxe uitstraling die je je kunt bedenken. Ik loop erlangs, stap op de prettige ‘mind your step’ loopbanden en geniet van het schone toilet op de Zwitserse luchthaven. Ondertussen flitst het beeld van Kibera door m’n hoofd, want gisteren reed ik nog langs deze grootste sloppenwijk van Afrika.
Tijdens m’n trips voor oneMen ben ik keer op keer blij dat ik in de (eigenlijk op toeval berustende) gelukspositie verkeer dat ik in Nederland ben geboren. Want als je geld hebt, kan alles geregeld worden. Naast een prettige lucky-me gedachte, levert dit ook een rotgevoel op. Want wat is dat toch, dat als je gewoon twee mensen hebt (laten we mijzelf (29) en de eveneens 29-jarige Fatima uit Noord Ethiopië nemen), we technisch gezien dezelfde mogelijkheden hebben, maar de kansen zo enorm verschillend zijn. Dat 5 euro voor mij een ‘even-snel-tussendoor-broodje’ op het station is en voor haar een week eten.
Ik kom met het voorbeeld van de Ethiopische Fatima omdat ik net met oneMen pionier Aniley nomaden heb bezocht in het noorden van Ethiopië. Aniley biedt onderwijs aan nomaden die van plek naar plek trekken op zoek naar eten en drinken voor hun vee. En dat bij een temperatuur tussen de 40 en 45 graden, met zo’n twee regendagen per jaar en dus extreme droogte. Verder stikt het in Noord-Ethiopië van de malariamuggen. Zware omstandigheden. Maar niet echt voor mij, want ik heb m’n flessen water, malariapillen, Deet en klamboe bij me.
Er is geen fruit en groente in dit gebied, dus het is enkel enjera (dikke, best oké, maar wel wat zure pannenkoeken) met geitenvlees waar tientallen vliegen op zitten. Ik word ziek en we besluiten vrij snel om het programma af te breken. Er zijn in het dorp veel mensen ziek, maar de 400 kilometers naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis afleggen, is voor de nomaden geen optie. Wij rijden wel meteen terug naar Addis Abeba en bezoeken een privékliniek. Balen van het werk, maar ik heb de mogelijkheid om mijn gezondheid op één te zetten.
Na het ziekenhuisbezoek in Addis Abeba rijden we langs de apotheek en supermarkt om vervolgens in een luxe hotel in een echt bed te gaan liggen. En in plaats van de ranzigste sanitaire omstandigheden, kan ik kotsen in een gewone toilet. Nooit gedacht dat ik daar zo naar kon verlangen.
De volgende ochtend krijg ik een overlijdensbericht uit Nederland en besluit naar huis te gaan. Natuurlijk ben ik verdrietig. Maar de verzekeringsmaatschappij regelt en dekt alles. Het voelt raar om te gaan, voor mijn reispartner, voor oneMen en ten opzichte van iedereen die ik zou bezoeken. Maar ik heb de mogelijkheid en wil het graag, dus ik stap op het vliegtuig.
Natuurlijk wist ik het al lang. En natuurlijk is het een cliché: maar het is zo ongelooflijk oneerlijk verdeeld. Ik heb het met bovenstaande dingen echt dubbel en dwars gevoeld. Omdat als je daar nou eenmaal bent geboren, bijvoorbeeld je man sterft door malaria, je kinderen een slechte gezondheid hebben door de eenzijdige voeding, je zelf ziek wordt door de 100 procent ontbrekende hygiëne en je niet bij de begrafenis van een familielid kan zijn terwijl die gewoon in hetzelfde land woont.
Verschil zal er altijd zijn. Maar ik geloof in de kracht van pioniers, die in hun eigen land kleinschalige projecten aanpakken. De kennis, ervaring en passie heb ik vaak gezien, ook hier in Noord-Ethiopië. En ik geloof, ondanks alle kritiek, in de kracht van onze portemonnee. Niet om de zakken te vullen van hoge bazen bij grote ontwikkelingsorganisaties, maar om juist deze pioniers te steunen die, ook al is het kleinschalig, een duidelijk verschil maken. Want ik heb de mogelijkheid om, samen met een pionier als Aniley, te proberen het verschil tussen mij en Fatima misschien ietsiepietsie kleiner te maken.
