“Ik ben wel een beetje teleurgesteld in Europa. De EU geeft alleen om macro-economisch beleid. Om echte mensen geven ze niet. De EU heeft Spanje gemoderniseerd. Maar de beweging is er nu uit. Sociale veranderingen zijn hoognodig.”
Martha Mejías (40) woont in Madrid en werkt op de administratie van een school. De crisis in Spanje heeft haar inzicht gegeven in Europa’s donkere kant. “We klimmen nu uit die crisis, maar het is nog steeds moeilijk om een baan te vinden. Misschien verschilt dat met de rest van Europa, maar hier waarderen we andere dingen dan alleen geld. Mensen leven het liefst rondom vrienden en familie. Een baan is voor ons alleen een middel om die andere dingen te kunnen hebben. En nu moeten zoveel jonge mensen emigreren om werk te vinden. Dat is erg, want ze willen niet weg. Ze willen hier kansen, zodat ze kunnen blijven. Europa moet daarin verbeteren. Van deze economische unie wil ik zo geen deel uitmaken.”
Tijdens de crisis heeft Marta nooit overwogen om naar een ander Europees land te verhuizen. “Ik hou van mijn leven in Spanje. Ik hou van een feestje. Gisteren ben ik op stap geweest. Zonder plan, het gebeurde gewoon. Zo zijn we hier.” Toen ze midden twintig was, woonde Marta een tijdje in Londen. “Ik vond de atmosfeer geweldig. Er is zoveel te doen: films, feestjes, drukke plekken. Het was een mooie tijd. Ik werkte in de bediening.” Het werd een tijdelijk avontuur. “Ik was jong en ik hield niet van het weer. Dus na zes maanden was ik weer terug in Madrid.”
Marta’s reizen door Europa hebben haar belangrijke verschillen doen inzien. “Ik was in Schotland, Berlijn, Amsterdam, Gent en Griekenland. Al die plekken hebben iets gemeen. Ze zijn allemaal modern. Maar op hetzelfde moment denken de mensen op die plekken elk op hun eigen wijze. Wij vinden andere dingen belangrijk. Portugezen en Italianen zijn bijvoorbeeld zoals wij. Anderen hechten weer veel meer waarde aan banen en hun carrière.” Dit kleurt ook haar herinneringen aan Londen. “De stad zelf doet me niet zoveel, maar wel hoe de Engelsen leven. Ze proberen steeds alles te verbeteren, wij moeten dat in Spanje ook leren. Terwijl we om mensen en familie geven, volgen we alleen maar. We stoppen niet even om na te denken over wat we aan het doen zijn. Zij doen dat wel, daarom houd ik van ze.” Dit valt ook op in de economische relatie tussen Spanje en Europa. “We moeten de perfecte mix vinden. Plannen is goed, maar je kan niet alles plannen. We moeten de middenweg vinden.”
De studenten op de school waar Marta werkt zijn tussen de drie en achttien jaar oud. Hoewel ze lachend aangeeft het contact met de studenten minimaal te houden, laten de jonge mensen om haar heen zien wat het betekent om tegenwoordig op te groeien. “Kinderen groeien op met het idee dat ze geen werk zullen vinden of kunnen bijdragen. Dat is vervelend om te zien.” Toch is er een verschil tussen de generaties op te merken. “Ik kom uit het Peseta-tijdperk”, lacht Marta. “Voor de scholieren nu is de Euro de standaard. Het heeft hun manier van denken veranderd. Ze leren over Europa op school, dat deden wij niet. Zij hebben waarschijnlijk veel meer het idee dat ze in Europa thuishoren.”
