Achtergrond

Nieuwe Europese kolonisten in Aziatische huishoudens

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Europeanen leiden een zwaar bestaan, zo vindt de Aziatische elite, omdat we zelf ons huis poetsen en voor onze kinderen zorgen. Maar deze Aziatische ‘rijken’ kunnen een koloniaal leven leiden omdat ze een leger van bediendes voor nog geen appel en een ei inhuren. Maar ook westerse expats maken zich schuldig aan het nieuwe kolonialisme, zo blijkt uit recent Indonesisch onderzoek.

Een Pakistaanse vriend, vorig jaar voor het eerst op bezoek in Nederland, koesterde groot medelijden met mijn familie en vrienden. Wat een zwaar leven, vond hij. Mijn moeder op haar oude dag die kookte, het huis poetste en dat haar hele leven had gedaan. “Wij hebben het in Pakistan dan toch wel veel beter”, was zijn conclusie.

Mijn moeder stond paf na zijn verhaal. In de ochtend drukt hij op de bel op zijn nachtkastje. In een mum staat de bediende met een kopje thee voor zijn slaapkamer. Ondertussen zijn de schoenen gepoetst, de kleren gestreken en wordt zijn ontbijt gemaakt. Alsof hij in een vijfsterrenhotel woont. “Wat had Saab (mijnheer de baas) deze ochtend gewenst? Omelet met toast?”

Terwijl hij naar zijn werk gaat, wordt zijn huis schoongemaakt, de koelkast gevuld en zowel de lunch als het diner voorbereid door de kok in de keuken. In de tuin maait zijn tuinman het gras en wast op de oprit zijn chauffeur de auto. Zelfs voor een glaasje water hoeft hij niet op te staan. Hij heeft toch zijn bel!

Een fulltime kok, schoonmaker, bediende, chauffeur en tuinman kosten hem p.p. 100 euro per maand

Mijn moeder wilde graag weten wat het leger aan bedienden hem kost? Nou helemaal niet veel. Voor een kok, schoonmaker, bediende, chauffeur en tuinman? Rond de 100 euro per persoon maand. Dan werken ze wel zeven dagen per week en ik weet niet hoeveel uur per dag voor dit bedrag. Vakantie? Eens in de twee of drie maanden 3 dagen vrij. Maar de reis naar huis – het meeste personeel komt van ver afgelegen gebieden – doet er al bijna twee dagen over.

Wat een slavenbestaan. En hoe durft die Pakistaanse elite! Ik hoor het u ook roepen.

Expats misbruiken lokale bediendes

Maar het zijn niet alleen de Indiërs, de Pakistanen of de Indonesiërs die hun personeel in huis uitbuiten. Vooral de buitenlanders die zijn uitgezonden, de zogenaamde expats, veelal westerlingen, misbruiken de lokale bediendes in hun huis. Wat betaal je tegenwoordig voor een poets in Nederland? 15 euro per uur? Er zijn gevallen bekend waarin een schoonmaakster in Jakarta, een pembantu, die 15 euro als weeksalaris heeft. Dat geld stuurt ze allemaal naar het platteland waar haar kinderen wonen, die ze – met een beetje geluk – een keer per jaar een paar dagen mag zien.

Maar eigenlijk kan de verwende expat zijn personeel geen dag missen. In Nederland gaan ze gewoon op de fiets naar Albert Heijn. In Jakarta zitten ze op de achterbank van de auto en spelen ze graag de koloniale ‘Tuan en Nonja’.

Werken van 6 uur in de ochtend tot 12 uur 's nachts

De Jakarta Post kwam afgelopen weekeinde met de schokkende resultaten dat niet Indonesiërs maar buitenlanders hun personeel het meest uitbuiten. Van de klachten die het Nationale Netwerk voor Rechtsbijstand aan huispersoneel ontving, kwam 70 procent van bediendes die bij westerlingen in dienst zijn. “We ontvingen 217 meldingen in de afgelopen periode. Personeel zegt te worden onderbetaald, werkt te veel uren van zes uur 's ochtends tot 12 uur 's nachts, voelt zich lichamelijk en geestelijk uitgeput. Krijgt niet genoeg te eten of alleen de restjes. Daarnaast is er sprake van geweld en seksuele mishandeling”, aldus een woordvoerder van dit bureau.

De Nationale Commissie tegen Geweld van Vrouwen, Komnas Perempuan, doet er nog een schepje bij bovenop. Komnas registreerde dit jaar 74 gevallen van huishoudelijk personeel dat door de baas of bazin was geslagen of sekueel misbruikt. Opnieuw waren het voor het overgrote deel buitenlanders die hun handen niet konden thuis houden. Sommige van deze hulpen werkten op buitenlandse ambassades en internationale scholen. De huur die westerlingen gemiddeld per maand betalen voor een huis, of eigenlijk vergoed krijgen, loopt als snel richting de 6000 dollar. Het is niet zo dat ze hun personeel niet kunnen betalen.

Zodra buitenlanders door hebben dat er geen fatsoenlijke wetgeving bestaat, begint de uitbuiting

“Wanneer buitenlanders door hebben dat er geen fastoenlijke wetgeving bestaat die ons beschermt, begint de uitbuiting”, vertelt Lita, een huishoudelijke hulp in de Jakarta Post. De eerste drie maanden ontvangen ze nog een salaris van zeg boven de 2 miljoen roepia’s, zo’n 140 euro, dan daalt de betaling als snel richting de 60 procent. Overuren worden genegeerd, net zoals de medische verzekering en reiskosten die worden gemaakt.

Vooraf aan het Suikerfeest is het gebruikelijk dat iedere hulp een extra maandsalaris ontvangt. “Sommige buitenlanders ontslaan hun personeel vlak voor dit islamitische feest zodat zij die bonussen niet hoeven te betalen”, gaat Lita verder.

Ludiyah werd ontslagen door haar buitenlandse baas zonder enige reden en zonder enige betaling. Later hoorde ze dat meer huishoudelijke hulpen eerst drie maanden werden uitgebuit en dan zonder salaris op straat werden gezet.

Parlement weigert arbeidsrechten goed te regelen

De Internationale Arbeidsorganisatie, ILO, vecht al jaren voor een betere wetgeving waarin de arbeidsrechten van huishoudelijk personeel worden geregeld. Indonesië heeft een dergelijk internationaal verdrag ondertekend, maar het parlement weigert de wet aan te nemen. “Omdat de dames en heren vrezen dan zelf hun huizen te moeten schoonmaken”, vertelde de vorige directeur van de ILO. Hij ging scholen en universiteiten af voor discussies met jonge mensen. “Het ergste is dat zij vinden dat hun bediendes geen arbeid verrichten. Schoonmaken is niet echt werken. Zolang zij dat vinden, verandert er weinig in Indonesië”, luidt zijn conclusie.

Niet alleen Aziaten, ook westerlingen zien de mensen in hun huis blijkbaar als goedkope slaven. In de periode dat ze zijn uitgezonden genieten ze zoveel mogelijk van het luie neokoloniale bestaan. “Toen mijn vader besloot dat we terugmoesten naar Nederland omdat zowel mijn moeder als wij te verwend raakten door al die mensen in ons huis, moest mijn moeder weer op de fiets boodschappen halen. Ze heeft het mijn vader nooit vergeven”, aldus een Nederlandse vriend.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons