Na de glitterpakken van De Toppers en de hippie outfit van Trebble staat de kledingkeuze van de Nederlandse inzending voor het Songfestival wederom vol in de aandacht. Winnares Joan Franka, betrad met een volle, witte indianentooi het podium. Niet haar talent, maar haar tooi was het thema van gesprek in de nasleep van het Nationaal Songfestival. Ondanks alle kritiek geeft ze aan dat ze ook bij het Songfestival in Azerbeidzjan de tooi zal dragen. In de week van de commotie rondom deze vermeende cultuurverbastering was ik in Suriname voor een training met inheemse jongeren. Waar Joan onder enige inheemse achtergrond een indianentooi aan een miljoenenpubliek toont, is het behouden van de inheemse identiteit in Suriname juist een grote uitdaging.
Marijkedorp
Een verfrissend plensbuitje trekt over Marijkedorp tijdens de korte regentijd in Suriname. Dit inheemse dorp, gelegen aan de Marowijnerivier tussen de voormalig Nederlandse kolonie en Frans-Guyana, is de komende week de thuisbasis voor de training die ik met twee co-trainers verzorg. Een bonte verzameling van tieners en twintigers uit de Kalina en Lokono-gemeenschappen start vandaag met een leiderschapsprogramma. De eerste verlegenheid van de jongeren maakt snel plaats voor een spontane sfeer waarin niets onbespreekbaar blijkt. Groot onderwerp van discussie is de mate van verbinding die zij hebben met hun inheemse achtergrond. Voor sommigen is dit een grote bron van trots, inspiratie en kennis. De 23-jarige Dionne vertelt bijvoorbeeld over haar grootvader: “Toen mijn opa dorpshoofd was, had iedereen respect voor hem als leider en werd er naar hem geluisterd. Dat is nu echt wel veranderd!”. In de discussie rondom de inheemse identiteit bespreken de jongeren de waarde van tweetalig onderwijs. De negentienjarige Sarinah voelt zich minder verbonden met de staat verder van de inheemse tradities. Pragmatisch merkt ze op: “Waarom zouden wij onze inheemse taal moeten leren? We spreken het nauwelijks meer en om een goede baan te vinden moet je gewoon Nederlands spreken!”.
Generatiebrug
Tijdens het gesprek over de inheemse identiteit schuiven spontaan een aantal ouderen aan. De jongeren stellen vragen aan de ouderen, die vol trots vertellen over de tradities van toen en nu. Ook een Basya, een assistent van het dorpshoofd uit een nabijgelegen dorp toont interesse voor het gesprek. Hij is zichtbaar verbaasd dat de jongeren het over dit thema hebben en vertelt enthousiast over het gebruik dat een man zich moest bewijzen aan de familie van zijn verloofde voordat ze daadwerkelijk toestemming krijgen om te trouwen. “Als man moest je je liefde voor haar tonen door een groot offer te brengen. Je moest dan een compleet bos kappen of een boot bouwen”. De jongeren luisteren geboeid naar de verhalen en tradities die de ouderen vertellen. Ze spreken ook met elkaar over de waarde van verschillende tradities en gebruiken in de huidige tijd. Verbaasd over hun vernieuwde interesse in de eigen inheemse identiteit, vraag ik een deelnemer naar de achterliggende reden. Op gevatte toon zegt ze: “Onze ouders hebben wel geprobeerd om deze dingen door te geven, maar dat interesseerde me toen niet. Maar dit is anders: nu ik kan het zelf ontdekken!”
