De grote schoonmaakactie is begonnen in Jakarta. In de kampung, het volksbuurtje, achter me staan de doorweekte matrassen en beddengoed in de zon te drogen. Met de bezem wordt het vuilnis en de modder weggeveegd. Overal zie ik nog vieze plassen water. “We hebben gelukkig op tijd onze tv en de bromfiets naar een drogere plek kunnen brengen”, verzucht een buurvrouw. Ze kijkt bezorgd naar de lucht waar de eerste regenwolken al weer opdoemen. Tot eind februari duurt het regenseizoen. “We zijn nog lang niet van het wassende water af”, stelt mijn buurvrouw.
De bewoners van de kampung weten dat elk jaar de banjir, de overstromingen, een terugkerend verschijnsel is.
Eigenlijk mogen al die miljoenen mensen niet eens langs de rivier wonen. Maar waar moeten ze dan heen? Er stromen maar liefst dertien rivieren en een x-aantal kanalen door de hoofdstad. Met de eerste overstroming staan de huizen al snel blank.
Toch zou al die narigheid niet hoeven. De autoriteiten klagen wel dat het regenwater dat uit de bergen vlak buiten de hoofdstad komt, de rivieren doet overstromen. De tonnen afval, die door de bewoners de rivieren wordt ingegooid, is de belangrijkste oorzaak van de overstromingen.
Er liggen plannen genoeg klaar om de rivieren schoon te maken. De Wereldbank gaf 150 miljoen dollar, waaronder Nederlands geld, vorig jaar maart aan hulp.
Blijkbaar zijn al die rapporten ergens in de la van een ministerie verdwenen en vierden de bestuurders goed feest van het geld.
Er kwamen de afgelopen dagen wel 20 mensen om het leven, 50.000 mensen raakten dakloos en nog steeds is het gevaar niet verdwenen.
Wat is er ondernomen om de stad weerbaarder te maken tegen overstromingen?
Ik luisterde gisteren naar een interview met Fook Cheung Eng, hij is de water- en sanitaire specialist van de Wereldbank. Sinds de laatste grote overstromingen uit 2007, waar zeventig mensen bij omkwamen, heeft het stadsbestuur heus vooruitgang geboekt, vindt Eng. In het oosten van de stad kwamen kanalen die het water naar de zee moeten afvoeren. Ook zou het bestuur in het noorden – dat nu nog steeds gedeeltelijk onder water staat – met de bouw van dammen zijn begonnen die vloedgolven uit de zee moeten tegenhouden.
Aan het einde van het interview geeft de water- en sanitaire specialist van de Wereldbank schoorvoetend toe dat met de grote schoonmaak van de rivieren nog moet worden begonnen. Een jaar nadat de Wereldbank geld gaf. Maart zou nu als datum zijn geprikt waarop de grote schoonmaakactie zou beginnen, die volgens een milieuactivist sinds de dekolonisatie niet meer zijn uitgevoerd.
Een goed waterafvoerbeleid kost nu eenmaal tijd, probeert de specialist van de Wereldbank nog maar een keer.
Waarom zegt hij niet teleurgesteld of boos te zijn. Het stadsbestuur heeft duidelijk zitten pitten? Zodra de laatste regenbui van het seizoen is geweest en de huizen weer schoon zijn, is bijna iedereen de overlast van de overstromingen weer is vergeten.
Tussen de regenseizoenen breidt de stad verder uit. Gelukzoekers van het platteland blijven hun huisje bouwen langs de rivieren. De laatste groene plekken gaan met illegale vergunning naar grote projectontwikkelaars.
De ene luxe shopping mall na de andere werd in de afgelopen tijd uit de grond gestampt. Daar was wel tijd en geld voor beschikbaar. Maar Jakarta heeft niet eens een fatsoenlijke huisvuilophaaldienst, de reden waardoor bijna iedereen zijn vuilnis maar in de rivieren kiepert.
De nieuwe gouverneur, die een paar maanden geleden aantrad en grote plannen had om de waterhuishouding in de stad te verbeteren, weet het even ook niet meer. De kritiek op hem neemt toe, terwijl de verwachtingen juist zo hoog gespannen waren.
Om zijn gezicht te redden komt de gouverneur vandaag met een nieuw plan. Hij stelt voor raketten aan te schaffen die vanaf de wal op tropische buien geschoten worden. Het geschut moet er voor zorgen dat de wolken afdrijven richting de zee. Waarom koopt de man geen extra vrachtwagens, graafmachines, schoppen etc. waarmee de rotzooi uit de rivieren wordt gehaald? Om maar eens ergens te beginnen, voordat de regen voorbij is en we volgend jaar weer tot onze middel in het water staan.
