Achtergrond

Marxistische toekomst van veganisten en fietsers ondermijnt Poolse waarden

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Is er een groots marxistisch plan, gesteund door veganisten en fietsers, om rassen en culturen in Polen te gaan mengen? OneWorld-redacteur ErnstJan Stroes over de ontwikkelingen in het land achter de Oder.

Deze week wist de nieuwe Poolse minister van Buitenlandse Zaken Witold Waszczykowski op merkwaardige wijze zijn plek op te eisen binnen de Europese Unie. Hij deed dat door de vorige Poolse regering ervan te betichten een groots marxistisch plan uit te hebben willen voeren gesteund door veganisten en fietsers – die alleen maar duurzame energie willen – om rassen en culturen in Polen te gaan mengen. Een plan om de traditionele katholieke Poolse waarden te niet te doen.

Een nogal obscure opmerking voor een minister. Het citaat in het Duitse Bild zorgde binnen en buiten Polen voor verbazing en verontwaardiging, niet in de laatste plaats onder fietsers en veganisten. Maar er is wel meer bevreemdends aan de hand in het land achter de Oder.

Nachtmerrie van Poolse conservatieven

Nachtmerrie van Poolse conservatieven -de Vegetarische-fiets

Conservatief nationalistisch
Op 16 november 2015 werd in Polen de nieuwe conservatieve nationalistische regering beëdigd. Deze nieuwe regering kon na de democratisch gewonnen verkiezingen rekenen op een overweldigende meerderheid in het Poolse parlement. De uitkomst van de verkiezingen was vooral het resultaat van het onder de bevolking heersende gevoel dat slechts een veel te beperkte groep van mensen tot op heden de vruchten heeft mogen plukken van de economisch groei en toenemende welvaart in Polen.

De belofte daar iets aan te doen heeft er bij veel Poolse kiezers voor gezorgd dat ze de vorige rechts liberale regering massaal wegstemde. Naast dat pleidooi voor een rechtvaardiger verdeling van de welvaart was er aanvullend een minder gehoorde hernieuwde roep om 'de-communisatie' en 're-katholisatie' van de Poolse politiek.

Ondanks dat de val van het communisme in Polen inmiddels 27 jaar geleden is, is dat een terugkerend patroon in dit land dat heeft geprobeerd met een dikke streep 45 jaar communisme te beëindigen zonder daadwerkelijke zoektocht naar rechtvaardigheid. Daarnaast wordt ook telkens weer het katholicisme van stal gehaald en wordt alles wat niet katholiek is als communistisch bestempeld.

Elke verkiezing mondt uit in een periode van afrekening

 

Democratische wraak
Een vrij bekend fenomeen in de meeste landen met een jonge democratie – en blijkbaar is Polen dat nog steeds – is dat elke verkiezing uitmondt in een periode van afrekening. Na de machtswisseling moeten de door de voorganger behaalde resultaten vernietigd worden, de koers fundamenteel gewijzigd worden, en binnen organisaties in het machtsbereik van de nieuwe regering moeten sympathisanten een plekje vinden. Hoe groter de meerderheid waarmee geregeerd wordt hoe ongegeneerder dat proces.

Na het meemaken van diverse verkiezingen in zowel Slowakije, Polen als Oekraïne ben ik er wel uit dat dat democratisch gelegitimeerd wraaknemingsproces voor de bevolking weinig oplevert. Een deel van de zaken die men nu probeert terug te draaien bestaat uit normale maatschappelijke ontwikkeling en heeft weinig tot niets te maken met de erfenis van de vorige regering. Zeker in Polen waar deze machtswisseling nu pas na twee regeerperioden, dus na acht jaar, plaatsvindt is het risico van het terugdraaien van dingen die niet teruggedraaid kunnen worden levensgroot aanwezig en dat is natuurlijk allemaal verspilde energie.

Constitutioneel hof
Dit proces van democratische wraak heeft er inmiddels in geresulteerd dat er vijf nieuwe rechters met een achtergrond in de huidige regeringspartij zijn benoemd in het constitutionele hof. De regelgeving voor dat hof is zo veranderd dat alleen een gekwalificeerde meerderheid, waarvan tenminste 1 rechter die benoemd is door de huidige regering, een uitspraak kan doen. De regerende partij heeft in samenspel met de president in een aantal nachtelijke sessies de macht van het hof aanzienlijk ingeperkt.

Deze aanpak van het hof die gezien wordt als garantie voor handhaving van de Poolse grondwet heeft geresulteerd in een groot aantal massale straatprotesten. Zorgwekkend is vooral dat de voor de rechtsstaat belangrijke staatkundige scheiding tussen wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht hierin schade lijkt op te lopen. Maar de nu geldige Poolse grondwet is als zodanig het project van de eerste democratisch gekozen regering van post-communististen en kan zodoende op weinig applaus van de huidige conservatieven rekenen.

Nieuwe rechten voor Poolse Jagers

Nieuwe rechten voor Poolse jagers door Michał "Śledziu" Śledziński

Media
Natuurlijk moest ook een paar dagen terug de Poolse publieke media onder controle van de regeringspartij gebracht worden, het conservatief-nationalistisch-katholieke geluid was daaruit na acht jaar van liberale regeringen volledig verdwenen. Dat leverde natuurlijk opnieuw veel protesten op en de publieke radio besloot afwisselen elk uur het Poolse volkslied of het Europese volkslied uit te zenden. De nieuwe mediawet die hiervoor door het Poolse parlement gesleept werd heeft als consequentie dat het huidige personeel van de Poolse media ontslagen moet worden omdat de huidige private bedrijven omgezet worden in staatsbedrijven met een éénhoofdige leiding. De media worden verplicht om de standpunten van de regering en geregistreerde politieke partijen uit te dragen. Het huidige systeem van politiek benoemde redactieraden gaat verdwijnen.

Internationale isolatie
Met de terugkeer van Jaroslaw Kaczynski in het centrum van de macht keren veel oude spoken terug. In de perceptie van deze Poolse staatsman en voorzitter van de regeringspartij is Polen een van alle kanten bedreigd land, dat komt ook tot uiting in de internationale politiek. De vliegtuigcatastrofe waarin zijn tweelingbroer president Lech Kaczynski op 10 april 2010 in Rusland verongelukte, speelt opeens weer een hoofdrol.

Die nationale ramp is namelijk het resultaat van een complot tussen de Russen en de vorige liberale regering. De relaties met de Duitse buren worden ook op scherp gezet door de Europese Unie en de Duitsers te schofferen en dan vooral de Duitse EU-commissaris Günther Oettinger van Media. Ook hier leverde de minister van Buitenlandse Zaken weer een lumineuze bijdrage door zich in de pers af te vragen of Polen alleen noodzakelijk is als bufferzone tegen Rusland en als Duits reservoir voor goedkope arbeidskrachten? In dat kader worden ook de acties van de Europese Commissie ten opzichte van Polen geframed, door te beweren dat de commissieleden geen democratische basis hebben, en geen enkele reden hebben het plan voor de wederopbouw van het katholieke-nationalistische Polen te dwarsbomen.

De

Poolse bevolking is sinds de start van de vluchtelingencrisis doodsbang voor de komst van vluchtelingen

Fobieën
Maar onderliggend is een nog veel pijnlijker werkelijkheid aanwezig. De Poolse bevolking is sinds de start van de vluchtelingencrisis doodsbang voor de komst van vluchtelingen. De angst om de Poolse en gelijk ook katholieke identiteit te verliezen door een complot van Europese vrijmetselaars is groot.

In die angst wordt alles wat links en progressief is bedreigend en moeten activisten die strijden tegen luchtverontreiniging of voor natuurbehoud en duurzame energie, veganisten, fietsers en een ieder met Europese sympathieën het ontgelden. Zo heeft de regering besloten om de commissie die de invoering van de euro in Polen moest begeleiden op te heffen.

De Minister van Milieu is per direct aan de slag gegaan met het mogelijk maken van meer bomenkap in het laatste Europese oerwoud Bialowieza. De jaarlijkse collecte voor de zorg voor kinderen (WOSP) werd gesaboteerd door ambtenaren te verbieden er aan mee te werken. 

Al met al zijn het geen goede tijden voor progressieve Polen. Een voordeel: hoe stompzinniger de acties van de huidige regering, des te groter de kans dat ze na vier jaar zelf wordt weggestemd en ondertussen regionaal en lokaal geen voet aan de grond kan krijgen. Een ding staat vast: het Nederlandse voorzitterschap van de EU zal nog wel het een en ander te stellen krijgen met deze nieuwe Poolse regering.

Een abonnement op OneWorld magazine voor 25 euro

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons