Of ik trainingen voor jonge leiders uit de Amazone wilde begeleiden. Deze vraag kreeg ik eind vorig jaar van de ontwikkelingsorganisatie Cross Cultural Bridges. Een groep van twintig inheemse high potentials uit Ecuador, Peru, Brazilië, Suriname, Bolivia, Peru, Colombia en Venezuela was geselecteerd voor een traject van drie verschillende programma’s. Doel van het project was duidelijk: de deelnemers waren op zoek naar formele vormen van ‘protest’ tegen grote infrastructurele projecten die een direct gevaar vormden voor hun leefgemeenschap. Gefascineerd door het thema en uiteraard ook door het avontuur zei ik al snel volmondig ‘ja!’.
Pachamama
Een maand later. Ik sta vroeg in de ochtend met deelnemers en collega-trainers in een grote cirkel naast een kabbelend beekje diep in de Braziliaanse jungle. Roze bloemen zijn kunstig op de grond gelegd en een vuurstapeltje creëert een magisch sfeer. De meeste deelnemers zijn gehuld in felgekleurde, traditionele gewaden. Vlak na aankomst op de programmalocatie hadden ze mij uitdrukkelijk verzocht of we konden starten met een openingsceremonie. ‘Om de goden van het regenwoud te verwelkomen en voor een succesvol verloop van het programma’, zo vertelde Manuel. Manuel is de leider van een inheemse gemeenschap, diep in de Peruaanse jungle. Boot, bus, auto, vliegtuig, motor en de ouderwetse benenwagen zijn de vervoersmiddelen geweest tijdens zijn zesdaagse reis naar Brazilië. En zo is ook hij getuige van dit ritueel, waarin we inmiddels luidkeels meezingen in een lofzang voor de Pachamama ‘Moeder Aarde’.
Macbook
Nog onder de indruk van de ceremonie bereid ik de werkruimte voor. Met grote verbazing kijk ik naar de deelnemers die, met een laptop op schoot, de start van de workshop afwachten. Ik ben even van mijn stuk gebracht. De ceremonie, traditionele kleding, zang en gebeden zijn precies wat ik me had voorgesteld. Misschien ook wel stiekem had gehoopt. Maar het contrast nu diezelfde indianenleiders muziek uitwisselen op hun Mac, is erg groot. Hier midden in de jungle was een laptop wel het laatste dat ik had verwacht. En dat terwijl ik die van mij heb thuisgelaten, juist om een culture clash te vermijden.
Rode draad
Als backpacker, vrijwilliger en trainer heb ik de nodige kilometers op Zuid-Amerikaanse bodem gemaakt. En toch werd ik hier dus meteen geconfronteerd met mijn enigszins geïdealiseerd beeld van inheemse gemeenschappen. Amazanga, inheems leider uit Ecuador legt uit: ‘Natuurlijk staat deze technologie normaal gesproken ver van onze realiteit in de binnenlanden, maar wij moeten wel mee’. In hun werkzaamheden voor inheemse organisaties is het simpelweg een vereiste. De meeste deelnemers zijn opgegroeid in gemeenschappen die diep in de Amazone liggen. Voor hun werk, het opkomen voor de rechten van diezelfde gemeenschappen, zijn ze op latere leeftijd vaak naar de steden verhuisd. Hoe om te gaan met moderne invloeden is daarin een essentiële vraag. Deze wonderlijke samenkomst van traditioneel en modern loopt dan ook vaak als een rode draad door hun leven.
