Achtergrond

‘Leave the oil in the soil’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De oliewinning en verspilling van Shell in Nigeria heeft grote gevolgen voor mens & milieu. De Nigeriaan Nnimmo Bassey (53) levert met zijn organisatie Environmental Right Action (ERA) al jaren een strijd om de olie in de grond te houden. Daarnaast is hij voorzitter van Friends of the Earth International. In 2009 werd hij door Time Magazine uitgeroepen tot ‘Hero of Environment’ en in 2010 won hij de Right Livelihood Award, ook wel de alternatieve Nobelprijs genoemd. Zaterdag 3 maart was Bassey in Nederland om op de ledendag van Milieudefensie te spreken over de problematiek waar hij tegen strijd.

Hoe bent u in aanraking gekomen met de olieproblematiek?
“Ik ben opgegroeid in een vrij schone omgeving in de Nigerdelta in Nigeria. De eerste keer dat ik iets merkte van oliewinning, was toen de regering een oliepijpleiding wilde aanleggen achter het huis van mijn vader. Dat was begin jaren ‘80. Het dictatoriale militaire regime had totaal geen oog voor de rechten van burgers. Ik ben me toen gaan inzetten om te strijden voor mensenrechten. Eind jaren ’80 werd ik geconfronteerd met de grote olieproblematiek in de Nigerdelta. Zo’n 500.000 leden van de Oguni, de belangrijkste etnische groep in dat gebied, kwamen in opstand, omdat hun hele leefomgeving ernstig vervuild raakte. Toen ben ik gaan inzien dat een schoon milieu de eerste stap is  naar een menselijk bestaan. En de opstand van de Oguni’s bleek succesvol. De regering is in 1993 gestopt met de oliewinning in hun gebied.”

Nadat de regering in 1993 gestopt was heeft u de organisatie ERA opgericht, waarom toen?
“Toen de Nigeriaanse regering stopte met de oliewinning in het gebied van de Oguni, was slechts een deel van de milieuproblematiek in Nigeria opgelost. Vanaf eind jaren ‘50 is ook Shell bezig met het winnen van olie, op een veel grotere schaal dan de regering. De opstand van de Oguni’s inspireerde mij om de strijd tegen milieuvervuiling door te trekken naar een groter platform, landelijk niveau. Oliewinning en verspilling zijn nu eenmaal de grootste oorzaak van de vervuiling en hebben de meest schadelijke gevolgen.”

 [[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”14259″,”attributes”:{“height”:358,”width”:261,”style”:”width: 225px; height: 267px; float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]Hoe ernstig is het probleem eigenlijk?
“Veel bevolkingsgroepen, met name in de Nigerdelta, zijn afhankelijk van landbouw en visserij. Schoon water, schone grond en schone lucht zijn heel belangrijk voor hun bron van inkomsten. Als de bodem en het water vervuild raken, heeft dat dus grote gevolgen voor mens en natuur. Elke dag stromen honderdduizenden liters olie het water en de grond in. Het duurt ruim dertig jaar voor het water weer schoon is. Dat is in een land als Nigeria bijna een mensenleven. Een hele generatie heeft er dus last van.”

Hoe probeert ERA de problemen door oliewinning van Shell tegen te gaan?
“Eerst proberen we om de vervuiling in kaart te brengen. We hebben veel contact met bevolkingsgroepen door heel Nigeria die voor ons rapporteren wat de gevolgen zijn voor hun omgeving. Met al die gegevens proberen we via de media en andere organisaties de problematiek bij het grote publiek aan de kaak te stellen. Met Shell zelf praten heeft geen zin. Ze luisteren toch niet naar je. Ze zien alleen geld. En ook bij de regering hoef je niet aan te kloppen, die vindt de belangen van zichzelf en Shell groter dan van de bevolking en de natuur. Wij proberen dus via een omweg druk uit te oefenen om Shell te laten stoppen met de oliewinning. ”

U schrijft ook poëzie, met name over het milieu. Wat is de kracht daarvan
“Poëzie komt bij mensen in het hart binnen. Net als muziek. Cijfers en statistieken zijn voor de meeste mensen saai en verwarrend. Muziek en poëzie zijn een cultureel gereedschap om kwaad bloot te stellen. Met weinig woorden zeg je toch heel veel. En als dat mensen raakt, gaan ze de ernst inzien van problemen en komen ze in opstand. Dat is het belangrijkste.”

Levert de strijd wat op?
“Uit het voorbeeld van de Oguni’s blijkt dat een opstand wel degelijk zin heeft. En ook in Costa Rica en Noorwegen heeft verzet geholpen. Beide landen hebben een grote voorraad olie in de bodem, maar door protest van de bevolking blijft het waar het nu zit. Daarnaast worden oliemaatschappijen steeds opener. Aan de andere kant is dat slechts een verandering van tactiek en het lost de problemen niet op. Shell geeft weliswaar cijfers over de hoeveelheid olie die gewonnen wordt, maar of die kloppen kan niemand controleren. En dan kunnen ze wel zeggen dat de meeste verspilling en lekken komen door diefstal of vandalisme, Shell is degene die de olie uit de grond haalt.”

In 2009 werd u door Time Magazine verkozen tot ‘Hero of Environment’ en in 2010 won u de Right Livelihood Award. Wat betekenen deze prijzen voor u en uw strijd?
“Die prijzen zijn erg waardevol. Ik zie ze niet als persoonlijke prijzen, maar als erkenning dat de strijd van mijn organisatie en vanuit de bevolking van groot belang is. De prijzen geven ons kracht en moedigen ons aan om op deze manier door te gaan.”

Gelooft u in een wereld die geen olie nodig heeft?
“Absoluut. Het is in mijn ogen een probleem in denken. Veel bedrijven zien olie als goedkope hulpbron. Maar de prijs die de mens en de natuur betalen zijn ongekend hoog. Mijn droom is om in een wereld te leven die niet afhankelijk is van fossiele brandstoffen, maar van schone duurzame energie. Mensen moeten inzien dat je met geld geen leven of geluk koopt. Een gezonde wereld, dat is wat telt. Dus blijf van de olie af, ‘leave the oil in the soil’.”

Meer over Nnimmo Bassey en zijn organisatie kun je vinden op:  http://www.rightlivelihood.org/bassey.html en http://www.essentialaction.org/shell/era/era.html

Foto: Michiel Wijnbergh

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons