De BBC heeft zondag een artikel gepubliceerd met een angstwekkende onderwerp: militanten van de Islamitische Staat (IS) worden naar Europa gesmokkeld in de migrantenboten op de Middellandse Zee. Die informatie heeft de BBC verkregen van een staatsadviseur uit Libië, die zich baseert op gesprekken met de smokkelaars. Dit nieuws komt gelegen voor de politici die zich kritisch hebben uitgelaten over de plannen van de Europese Unie om migranten te hervestigen binnen Europa. De dreiging van terrorisme wordt gebruikt om te pleiten voor ‘gesloten grenzen’. Hierbij worden echter belangrijke zaken over het hoofd gezien.
De dreiging van infiltratie via smokkelroutes is geen nieuw probleem
De dreiging van infiltratie via smokkelroutes is geen nieuw probleem. Al jaren vindt zulke infiltratie plaats. Dit is bekend, maar wordt niet aangepakt. Uit Eritrea komen bijvoorbeeld infiltranten vanuit het Eritrese regime die Eritrese vluchtelingen bedreigen of aanvallen en beweren dat de situatie in Eitrea niet zo’n probleem is. Eritreërs in Europa worden zwaar onder druk gezet om het Eritrese regime financieel te steunen. Sterker nog, Nederland is het centrum voor de Eritrese inlichtingendienst in Europa. Deze organisatie gebruikt de Nederlandse asielprocedure om infiltranten als vluchtelingen te presenteren. Op deze manier komen ze binnen bij de vluchtelingenopvang en gaan vervolgens aan het werk, bijvoorbeeld als tolk. Dit structurele misbruik van het systeem is bekend bij instanties als Defensie en Justitie, maar wordt onvoldoende serieus genomen en wordt nauwelijks aangepakt. Op deze manier reikt de invloed van de Eritrese overheid, zelf een belangrijke schakel in het netwerk van mensensmokkel, al lang tot Europa en Nederland.
De Europese grenzen sluiten voor alle migranten is geen oplossing tegen infiltratie
Het probleem van infiltratie van de vluchtelingen moet zeker serieus genomen worden. Maar de Europese grenzen sluiten voor alle migranten, waarvan een groot deel recht heeft op een status als erkend vluchteling, is geen oplossing tegen infiltratie. Om de Europese Rechtsstaat te verdedigen, is het belangrijk, en zelfs volgens de internationale wet verplicht, dat vluchtelingen worden beschermd. In de politiek en in de beleidsmaatregelen moet duidelijk onderscheid worden gemaakt tussen infiltranten en vluchtelingen. Het is daarom belangrijk dat alle vluchtelingen bij aankomst worden geregistreerd en gevolgd. Onder de huidige Dublin-overeenkomst werkt zo’n registratie ten koste van de zuidelijke Europese lidstaten die gedwongen worden alle binnenkomende vluchtelingen op te nemen. Dit is niet langer realistisch en een Europees plaatsingsbeleid is nodig waaraan alle lidstaten mee dienen te doen, zoals door Vicepresident Commissaris Timmermans terecht is voorgesteld. Deze maatregelen zijn nodig om de vluchtelingen te kunnen onderscheiden van leden van criminele organisaties die een bedreiging vormen voor Europese veiligheid.
Nu dreigen de vluchtelingen te worden bestempeld als de oorzaak van de infiltratie, terwijl dit niet het geval is. Zij zijn op de vlucht voor oorlog, vervolging en armoede en komen daardoor in handen terecht van terroristen, zoals IS in Libië. Deze kwetsbare mensen mogen in Europa niet voor een dichte deur komen te staan.
Toename onveiligheid aan de Europese zuidflank
De aanpak van infiltratie door extremisten is van groot belang, maar moet los worden gezien van de vluchtelingen die per boot veiligheid proberen te vinden in Europa. Als niet alleen de extremistische infiltranten, maar alle vluchtelingen als dreiging te zien, is het gevaar dat de vluchtelingen nergens heen kunnen. Dit komt de stabiliteit van Libië zeker niet ten goede en zou de onveiligheid aan de Europese zuidflank laten toenemen. Het is belangrijk dat wordt erkend dat migranten de voornaamste slachtoffers zijn van terroristische groeperingen en smokkelaarsnetwerken, niet de aanstichters van de dreiging. Zij hebben bescherming nodig.
De beleidsmaatregelen erkennen onvoldoende dat de vluchtelingen vaak niet een economische, maar juist een politieke situatie ontvluchten
Op dit moment legt het politieke debat teveel nadruk op economische vluchtelingen, die naar Europa komen, gedreven door armoede. Door deze focus zijn politieke situaties en veiligheid in de landen van afkomst onderbelicht gebleven. Het merendeel van de bootvluchtelingen komt uit landen zoals Syrië en Eritrea, waarbij de politieke situatie de vluchtelingenstroom veroorzaakt. De beleidsmaatregelen erkennen onvoldoende dat de vluchtelingen vaak niet zozeer een economische, maar juist een politieke situatie ontvluchten. Het probleem kan niet worden opgelost totdat deze politieke situaties in de landen van herkomst verbeteren. De stroom van boten over de Middellandse Zee, waarin infiltranten zich kunnen verbergen, moet dus niet worden gezien als het probleem maar als een symptoom. Het daadwerkelijke probleem is veel groter. De grenzen sluiten is niet voldoende om de veiligheid te garanderen. De oorzaak van de dreiging moet worden aangepakt.
Het is van groot belang dat juist in Libië, waar de meeste smokkelschepen vandaan komen en vluchtelingen zo kwetsbaar zijn, wordt gestabiliseerd.
In Juni vindt in Malta een Internationale Top plaats over de migratiecrisis in de Middellandse Zee en de instabiliteit in Noord-Afrika. De dreiging van infiltratie door de IS laat zien dat het probleem bij de wortels moet worden aangepakt. Dit begint met een vredesmissie naar Libië. Niet met een militaire missie tegen smokkelboten zoals gisteren is besproken in de Europese Raad. Het is van groot belang dat juist dit gebied, waar de meeste smokkelschepen vandaan komen en vluchtelingen zo kwetsbaar zijn, wordt gestabiliseerd. Dit, niet het sluiten van de grenzen, is de beste manier om infiltratie door terroristen tegen te gaan.
