Congolese albino is populair theatermaker

Op een zanderige binnenplaats van een jeugdcentrum in een buitenwijk van de Congolese mijnstad Lubumbashi klinkt luid geschreeuw. “Je bent vreemdgegaan”, roept een man tegen een vrouw waarna ze met elkaar op de vuist gaan. Een tweede man komt tussen beiden. Het is de 28-jarige Kikro Man, een Congolese acteur die is geboren met de erfelijke aandoening albinisme, waardoor zijn lichaam niet genoeg van het pigment melanine aanmaakt, hij een witte huid en gelig haar heeft en niet goed kan zien. Drie keer per week repeteert hij met zijn theatergroep in het jeugdhonk.

Zo zichtbaar mogelijk

“Veel Afrikaanse albino’s schamen zich voor hun uiterlijk en houden zichzelf zoveel mogelijk verborgen”, vertelt Kikro Man wiens echte naam Kitenge Kisamando is. Zelf probeert hij juist zo zichtbaar mogelijk te zijn, blaakt hij van zelfvertrouwen en treedt hij met grote regelmaat op in zijn thuisstad Lubumbashi. In het jeugdhonk geeft hij als regisseur zijn medeacteurs regelmatig aanwijzingen en speelt sommige scenes ook mee. “Vaak speel ik een Belgische kolonisator of iemand met albinisme waarbij ik graag met zelfspot werk maar mensen ook confronteer met hun bijgeloof jegens albino’s”, vertelt de Congolees die ook graag thema’s als vreemdgaan, HIV en alcoholisme in zijn stukken verwerkt.

“Van jongs af aan bezit hij al het talent om te entertainen”, vertelt Kitenge’s vader François Kisamando terwijl hij ons rondleidt door zijn kerk. De lange, donkere Congolees was eerder ook acteur maar stopte hiermee toen hij achttien jaar terug pastor werd. Hij geeft toe dat de geboorte van zijn zoon met albinisme allereerst een schok was. “Maar tegelijkertijd beseften we dat hij een geschenk van God was”, glimlacht de man terwijl zijn zoon achter een drumstel in de kerk schuift en ons trakteert op een vurige drumsolo.

Zonnebrandcrème

De jonge theatermaker ziet er hip uit in zijn bloemetjes overhemd, baggy jeans, goudkleurige sandalen en zwart hoedje. Korstjes en rode plekken op zijn handen en gezicht verraden echter één van de vele uitdagingen waar hij in Afrika mee te maken heeft. “De zon is hier onverbiddelijk”, vertelt Kitenge, terwijl hij met de stokjes zachtjes op de rand van de snare drum roffelt. “Eigenlijk zou ik me daarom continue moeten insmeren, maar een flesje zonnebrandcrème heb je hier enkel bij de apotheek en kost meer dan honderd euro per stuk”, verzucht de acteur die mompelt dat er ook nog eens veel namaak lotion wordt verkocht. Huidkanker is dan ook een belangrijke doodsoorzaak voor albino’s in Afrika. Samen met zijn ouders heeft Kitenge daarom een stichting opgericht waarmee ze zonnebrand naar Congo willen gaan importeren.

Poedertjes van albinoledematen

Verbranden door zon is echter nog één van de kleinere zorgen van Afrikanen met albinisme. In Tanzania worden ieder jaar tientallen albino’s vermoord omdat veel mensen er nog altijd geloven dat poedertjes gemaakt van albinoledematen voor welvaart en geluk zorgen. Amnesty International luidde begin deze maand (7 juni) de noodklok dat dit bijgeloof zich nu ook naar buurlanden Mozambique en Malawi heeft verspreid. Zo zijn in Malawi de afgelopen anderhalf jaar al zeker achttien albino’s vermoord en vijf verdwenen en gaat het waarschijnlijk om veel meer moorden omdat die dikwijls in afgelegen gebieden plaatsvinden waar er zelden melding van wordt gedaan.

“Ook hier in Congo worden er nog altijd mensen met albinisme vermoord, bijvoorbeeld in Kabango (op zo’n vijfhonderd kilometer van Lubumbashi, red.)”, vertelt Kitenge. Zelf is hij nooit aangevallen maar als klein jongetje was hij bang als mensen hem voor kindheks uitmaakten. “Veel Congolezen geloven nog altijd dat wij albino’s ’s nachts naar buiten gaan en over buitenproportionele krachten beschikken”, vertelt de theatermaker. Ook op school werd de Congolees veel gepest. “Omdat ik slecht zie, moest ik voorin de klas zitten en schreeuwden andere leerlingen naar me.”

Meest belovende theatermaker

Als hij niet langer naar school wil, stimuleren zijn ouders hem toch door te zetten en gaat hij op toneellessen. Dit laatste blijkt een gat in de roos. “Ik merkte dat ik hier goed in was en dit gaf me zelfvertrouwen”, vertelt de Congolees. Op 10-jarige leeftijd wint hij een lokale theaterwedstrijd, volgt later een toneelopleiding aan het Frans Cultureel Centrum in Lubumbashi en wordt zelfs uitgeroepen tot meest belovende theatermaker van Lubumbashi.

Dolgraag zou Kitenge in België worden ontdekt. “Als voormalige kolonisator speelt het land dikwijls een belangrijke rol in mijn stukken”, vertelt de Congolees. “Bovendien heb ik daar meer kansen en is de zon er minder sterk wat beter is voor mijn huid”, stelt de theatermaker. Tegelijk beseft Kitenge dat hij voor albino’s in Congo momenteel een rolmodel is. “Als ze mij zien optreden, beseffen ze dat we gewone mensen zijn die tot hetzelfde in staat zijn als ieder ander. “En omdat ik niet bang ben, respecteren mensen me en krijg ik steeds meer fans.”