Achtergrond

‘Kamp dat Piet zwart wil houden steeds machtelozer’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Jerry Afriyie heeft het druk. Het Sinterklaasfeest in Amsterdam Zuidoost nadert snel, maar er moet nog van alles geregeld worden. “Sinterklaas heeft allemaal hulpsinterklazen,” vertelt hij tijdens een interview op de Arena Boulevard. Het is de Bijlmer manier van Sinterklaas vieren. “Mijn criticasters zeggen altijd dat ik het Sinterklaasfeest wil afschaffen. Integendeel. We willen het alleen veranderen, zodat het een feest wordt voor alle kinderen.”

Afriyie, 35 en op zijn 11e vanuit Ghana naar Nederland gekomen, spreekt met rustige stem en oogt vastberaden. ‘Zwarte Piet staat al met een half been in het museum,’ sprak hij vorige week tijdens een protestbijeenkomst. Het succes dat zijn beweging dit jaar boekte is opmerkelijk: niet alleen beweegt nu het kabinet, ook televisiestations als RTL en Nickelodeon pasten het uiterlijk van Piet aan. Het Sinterklaasjournaal is kleurrijker geworden. “Goede stappen,” oordeelt Afriyie. “Ons uiteindelijke doel is een wereld waarin zwarte kinderen in de sinterklaas periode niet meer het risico lopen om op school uitgescholden te worden voor Zwarte Piet. Negatieve beeldvorming doet extreem veel met kinderen.”

 

Negatieve beeldvorming doet extreem veel met kinderen

De beweging waar Afriyie het gezicht van geworden is, bestaat in feite uit veel verschillende groepen. “Via de sociale media vinden we makkelijk gelijkgestemden. Maar we zijn geen strakke organisatie, het zijn vaak vriendengroepen die soms met ons mee demonstreren. Van de tweehonderd mensen die op 12 November in Rotterdam werden opgepakt, had ik de helft nog nooit gezien. Veel mensen doen een of twee keer mee aan een demonstratie, en zeker niet iedere keer.”

Veel van de activisten zijn jong. Intensief contact met de ‘oude garde’ activisten hebben ze niet, stelt Afriyie. “We zijn ons ervan bewust dat we niet de eerste generatie zijn die zich inzetten voor veranderingen. Zeker in Amsterdam Zuidoost had je eerder ook al groepen die streden voor meer gelijkheid. Ze zijn een inspiratie voor ons, maar we onderhouden weinig contact.” Ook met bewegingen als Black Lives Matter in de VS zijn wel interacties, maar is er geen innige samenwerking, aldus de activist.

Als je morgen een fondsenwerving zou beginnen om Piet zwart te houden dan haal je zo een miljoen euro op

Strijd om het platteland

Terwijl de mevrouw van de Sushi bar – een ongebruikelijke plaats voor interviews maar de enige gelegenheid die deze druilerige ochtend al open is op de Arena boulevard- warme chocolademelk met slagroom serveert gaan we in op het levensgrote verschil tussen stedelijke en landelijke sinterklaas intochten. Bij de intocht in een dorp als Zaandijk bijvoorbeeld waren nog alle Pieten zwart. Volgens het Noord-Hollands dagblad is bij een aantal sinterklaas-intochten in de Zaanstreek door de sponsoren –de plaatselijke middenstand- financiële druk uitgeoefend om Piet zwart te houden. Geen zwarte Piet, geen donatie.

Afriyie hoort dit voor het eerst. “Maar het verbaast me niet. Als je morgen een fondsenwerving zou beginnen om Piet zwart te houden dan haal je zo een miljoen euro op. Het lijkt wel alsof de mensen die alles bij het oude willen laten, steeds hardere tactieken in zetten. In het begin waren wij degenen die machteloos waren, nu zijn de rollen omgedraaid. Er is een onomkeerbare beweging in gang gezet die veel mensen moeilijk kunnen verkroppen. Geweld tegen demonstranten wordt niet geschuwd, ook door de politie niet. Het is een logisch gevolg van die machteloosheid.”

Mijn rug doet pijn van het aantal klappen dat ik erop heb gekregen van de politie

Eindeloze rechtszaken

Hoewel Afriyie het geweld ‘logisch’ noemt, baalt hij er wel van. “Mijn rug doet pijn van het aantal klappen dat ik erop heb gekregen van de politie. Justitie heeft mij aangeklaagd omdat ik geweld gebruikt zou hebben tegen agenten tijdens mijn arrestatie in Gouda in 2014, maar ik werd onlangs vrijgesproken. Toch gaat de staat in hoger beroep. En ook na mijn arrestatie dit jaar moet ik me in februari bij de rechtbank melden.”

Activisme eist zijn tol, weet Afriyie. “Mijn advocaat, of inmiddels kan ik wel zeggen advocaten, staat me bij tijdens al deze zaken. Het is vooral vermoeiend en bedoeld om je af te schrikken. Ik ga heus niet over de grens; ik heb geen geweld nodig. Alleen het woord, een spandoek en mijn recht om te demonstreren zijn genoeg. Tegen 2020 of uiterlijk 2025 moet het doel van onze stichting bereikt zijn. Niet alleen afschaffing van de figuur Zwarte Piet, maar vooral ook bewustwording is essentieel. Waarom we dat willen. Uiteindelijk moet Piet niet afgeschaft worden omdat Jerry Afriyie erover zeurt, maar omdat men daadwerkelijk van mening is dat deze karikatuur van een zwarte man anno nu niet meer kan.”

Voelde de uitspraak van Minister van Justitie Ard van der Steur, dat ‘het feest met zijn tijd mee moet gaan,’ als een overwinning? Afriyie: “Het was een moment waarvan je wist dat het moest komen. Mooi dat het er nu is, maar ik ben niet euforisch. Want zeggen dat het moet veranderen zonder politieke verantwoordelijkheid te nemen vind ik laf en toont geen politieke moed. Er is een kleine stap gezet, maar wat we nodig hebben is een grote stap.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons