Francis Mbala is onderzoeksjournalist voor een aantal buitenlandse opdrachtgevers waaronder het Nederlandse ZAMmagazine. Een reportage over de besteding van honderden miljoenen aan hulpgelden voor de bestrijding van malaria bracht hem naar de Universiteitskliniek in Kinsha, de CUK. Toen hij zijn mobiele telefoon tevoorschijn haalde om wat foto’s van de befaamde malariakliniek te maken, brak een pandemonium los, schrijft hij in de laatste editie van ZAMmagazine.
Als hij zich als journalist met interesse in gezondheidszorg bekend maakt, wordt hij door een beveiliger ondervraagd (‘Waarom moeten jullie mensen vertellen over wat wij doen?’) en naar het gerechtelijke politiebureau gesleept. Daar wordt hij er van beschuldigd te spioneren om ‘de Congolese regering en haar gezondheidszorg-leiders’ ten val te brengen. Hij belandt in een ander bureau in een stinkende cel zonder bed. De vloer is doordrenkt met urine.
Waarom moeten jullie mensen vertellen over wat wij doen?’
Toegewijd
De volgende dag wordt hij teruggebracht naar de kliniek. Adjunct-directeur prof. Lutula laat hem weten dat zijn zaak een hele ernstige is en op de hoogste niveaus van het rechtssysteem moet worden behandeld. “Wij hebben slechte ervaringen met journalisten.” Het bevreemdt Mbala omdat Lutula vorig jaar nog een prijs had ontvangen van de Congolese Vereniging van Analytische Journalisten, omdat hij zo’n toegewijd dienaar van de publieke zaak was.
Hij belandt weer op het politiebureau waar agent Jean Ndjate dreigt hem te martelen om de waarheid uit hem te trekken. “Jouw leven is in onze handen”. Na drie dagen cel wordt hij toch vrijgelaten. Zijn vriend dr. Papy die over zijn vrijlating onderhandelt, moet een verklaring ondertekenen dat er geld betaald wordt ‘om de zaak te sluiten’.
Een dag tevergeefs
Ondertussen zijn Mbala’s opdrachtgevers in het geweer gekomen. ZAMmagazine schakelt de Nederlandse ambassade in Kinshasa in. Die kaart de zaak aan bij generaal Bisengimana, hoofd van de nationale politie. Uiteindelijk mag Mbala bij een van zijn ondergeschikten langskomen. Hij wacht een dag tevergeefs op diens kantoor.
Zijn telefoon en paspoort, evenals het paspoort van dr. Papy, heeft hij nog steeds niet terug. Mbala’s conclusie is een bittere: “Ja, generaal Bisengimana heeft zijn ondergeschikte, kolonel Sanga, opdracht gegeven om de zaak recht te zetten. Maar dit is Congo. Als een opdracht niet wordt uitgevoerd, kraait er geen haan naar.”
