Achtergrond

Jemen, snap jij het nog?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Er was eens een Arabische Lente. Toen werd president Ali Abdollah Saleh verdreven, hij werd op niet al te democratische wijze opgevolgd door zijn vicepresident Abdurabu Mansour Hadi. Dat werd zo bekokstoofd door de Golflanden en het Westen. Nu, drie jaar later, zit Hadi opgesloten in zijn huis, omsingeld door Houthi’s, een rebellengroep uit het noorden. Zij namen de hoofdstad Sana’a in en dwongen de regering inclusief president tot aftreden. Het leidde tot gemengde reacties. Wie is er blij? Wie is er boos?

De Houthi’s zijn goed in macht á la guerilla, maar niet in macht á la regeren

Blij: de Houthi’s
Ze wilden de macht en hebben die nu. De Houthi’s zijn zaydi’s, een stroming van het sji’isme die alleen in Jemen voorkomt. Oorspronkelijk werden de Houthi’s gevormd door een beperkte groep zaydi’s die zich afzette tegen de regering in Sana’a omdat die hun regio marginaliseerde en te ver afdwaalde van het traditionele zaydisme. Tussen de Houthi’s en de regering woedde tussen 2004 en 2010 een af-en-aan-oorlog. Na het aftreden van Saleh in 2011 probeerden de Houthi’s het ontstane machtsvacuüm te vullen, en beloofden het volk een einde aan corruptie en geweld te maken. Het eerste deel van de operatie is geslaagd, nu het tweede nog.  

Waarschijnlijk blij: oud-president Saleh en kornuiten
Sommigen zeggen dat de Houthi’s worden gesteund door Iran (dat dan dus ook blij is), anderen denken dat oud-president, en voormalige aartsvijand Saleh, achter hun opmars zit. Veel soldaten in het regeringsleger zijn hem trouw gebleven en hij zou die soldaten opdracht hebben gegeven om de Houthi’s hun gang te laten gaan. Het plan: de Houthi’s zijn goed in macht á la guerilla, maar niet in macht á la regeren. Het is ook maar helemaal de vraag of ze dat wel willen. Hoeft niet, dat doet Saleh graag voor ze, althans zijn zoon Ahmed Ali. Het blijft op dit moment gissen, maar het zou goed kunnen dat hij op enige moment als presidentskandidaat opduikt.

Jonge Jemenieten zijn diep teleurgesteld in de richting die het land na de Arabische Lente opging

Ook blij, sommige gewone Jemenieten
Veel Jemenieten, vooral in Sana’a, geven de Houthi’s een kans. Na 35 jaar ellende mogen die Houthi’s het best proberen, vinden zij. Dergelijke steun komt zeker niet alleen uit zaydi-kringen, ook soennieten steunen de Houthi’s. Andersom steunt zeker niet elke zaydi de Houthi’s.

Twijfelend blij: de zuiderlingen
Tot 1990 had je Noord-Jemen en Zuid-Jemen. De Houthi’s willen dat Jemen (weer) wordt opgedeeld, nu in twee federale staten, terwijl het concept van de nieuwe grondwet voorziet in zes. Twee is beter voor de Houthi’s omdat ze dan het noorden in zijn geheel kunnen beheersen. Het zuiden is dan voor de zuidelijke opstandelingen, die al jaren om afscheiding roepen omdat de eenwording met het noorden hen alleen maar rampspoed bracht; het noorden plunderde het zuiden. Maar het is de vraag hoe lang het zuiden vervolgens met rust gelaten wordt. Het zuiden is olie- en visrijk en dun bevolkt; het ligt dus voor de hand dat op een dag, nadat de rust in het noorden is weergekeerd, het aldaar zittende regime zijn oog alsnog op het zuiden zal laten vallen. Dat weten ze in het zuiden ook wel, zij zouden pas echt blij zijn als de internationale gemeenschap hun afscheidingsplannen steunde.

Boos: veel gewone Jemenieten
Zij zijn het zat dat degene met de wapens altijd wint in Jemen, het maakt ze verder niet uit wie dat zijn. Zij, en daaronder vallen veel jongeren die destijds de opstand leidden, zijn diep teleurgesteld in de richting die het land opging na 2011. Probleem met deze groep is dat ze ook niet duidelijk aangeven hoe het dan wel had moeten gaan.

Woedend, Al-Qaeda op het Arabisch Schiereiland
Zij zien de Houthi’s vooral als de lange arm van Iran die zich nu – met succes – over hun terrein uitstrekt. AQAS zet alles op alles om de Houthi’s te bestrijden, onder meer door zeer bloedige zelfmoordaanslagen in het hele land. AQAS mag dan tegen de Houthi’s zijn, het spint ook garen bij hun opkomst, want niet alleen zij haten de Houthi’s, dat doen ook veel – veelal, maar niet per se soennitische – stammen. Zij willen de macht niet aan de Houthi’s afstaan, en scharen zich nu aan de zijde van AQAS.

Zij die niet weten wat ze ermee aan moeten
De internationale gemeenschap. Zij steunen president Hadi en kunnen hem niet laten vallen; dat zou het falen zijn van het eigen beleid. Maar Hadi blijven steunen heeft geen zin, de man verdwijnt zeer binnenkort van het politieke toneel, hoewel het parlement officieel het regeringsaftreden nog moet goedkeuren. Het Westen zal verkiezingen (moeten) steunen, maar dat zal niet zonder enige vrees zijn. Wat nu als die gewonnen worden door de zoon van Saleh, de man die zij in 2011 juist weg wilden hebben? Dan is Jemen politiek terug bij af en economisch aan de heidenen overgeleverd. Niets doen dan maar, voor de verandering? Veel Jemenieten vinden dat een goed idee, die hebben alleen maar negatieve ervaringen met al die bemoeienis van buitenaf. Toch ligt een laissez Jemen faire niet voor de hand. Saudi-Arabië, de Verenigde Staten, Iran, en Europa hebben er zo hun eigen belangen.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons