Achtergrond

Internationaal recht voor dummies

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

“Misschien had het Internationaal Strafhof zichzelf beter het Afrikaanse Strafhof kunnen noemen?” Meteen op de eerste ochtend van de training voor deels buitenlandse journalisten over het Internationaal Strafhof in Den Haag kwam deze kritische vraag aan de orde.

Journalisten uit Rwanda, Uganda, Zimbabwe, Kenia en Nederland volgden de training in een leslokaal van het Asser Instituut in Den Haag, een kenniscentrum gespecialiseerd in internationaal recht. Ze kregen de vijfdaagse cursus aangeboden door dat instituut en door het RNTC, het trainingscentrum van de Wereldomroep. Beide instellingen zien dat journalisten op het vlak van internationaal recht relatief veel fouten maken, en rechtbanken die internationale zaken behandelen vaak met elkaar verwarren. De cursisten kregen een korte introductie in het internationaal recht, de (voor)geschiedenis van de rechtbanken en hun werkwijzen. Ook ging het over wat de beste informatiebronnen zijn rond zaken die in het strafhof spelen, en het opbouwen van een relevant netwerk.

Afrikaanse krijgsheren
Veel aandacht kreeg ook de vraag of de rechtbanken objectief kunnen functioneren. Afrikanen vinden dat het Internationaal Strafhof Afrika opnieuw koloniseert, bleek bijvoorbeeld tijdens een top van de Afrikaanse Unie (AU) begin 2011. Ook de cursisten stelden kritische vragen, zoals freelance journalist Rosebell Kagumire uit Uganda, die over vrede en conflicten in Oost-Afrika blogt op rosebellkagumire.com. De selectie van rechtszaken die het hof aanpakt, lijkt haar politiek gemotiveerd te zijn, al ziet ze ook een andere kant: “Mensen kunnen hun leiders dwingen verantwoording af te leggen. Met de arrestaties van leiders wordt een voorbeeld gesteld: dit is wat er gebeurt als je je macht niet overdraagt.” Amuza Ndangiza, journalist bij Radio Contact FM in Rwanda, dat naar zijn eigen zeggen onafhankelijk nieuws brengt: “Dat het Internationaal Strafhof westerse doelen dient, is geen excuus om Afrikaanse krijgsheren niet te berechten. Veel Rwandezen vinden dat het aan het dit hof te danken is dat Rwanda nu redelijk stabiel is.”

Neokolonialisme
Meteen die eerste dag gaan de journalisten ook naar het Internationaal Strafhof, waar Laurent Gbagbo, de ex-president van Ivoorkust, voor de eerste keer moet voorkomen. Op de publieke tribune loopt de spanning op als pro-Gbagbo-supporters luidkeels protesteren tegen zijn detentie. De volgende ochtend krijgen de cursisten les van Dov Jacobs van de Universiteit Leiden, die is gespecialiseerd in internationaal (straf)recht. “Het Strafhof kan praktisch gezien onmogelijk alle zaken aanpakken,” zegt hij. ,,Het is onvermijdelijk dat er dan vooroordelen ontstaan over de selectie van zaken. Van neokolonialisme is geen sprake als Afrikaanse staten het hof zelf hebben gevraagd om in te grijpen, zoals het geval is bij de Democratische Republiek Congo, Oeganda en de Centraal Afrikaanse Republiek. Dat Afrikanen vaker worden berecht, komt doordat misdaden tegen de menselijkheid in Afrika oververtegenwoordigd zijn.” Journalist Ndangiza uit Rwanda zal zijn oren niet vaak in het strafhof te luisteren kunnen leggen, en is daarom blij met de website met audioclips van onder meer getuigenverklaringen. Ook journaliste Kagumire uit Oeganda verwacht dat ze haar nieuwe kennis vaak kan inzetten.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons