De Indonesische vicepresident Boediono heeft de hulp van de Indonesische strijdkrachten (TNI) ingeroepen om het geboortecijfer onder controle te krijgen. Ik schrik ervan. Wat gaat het leger nu weer doen? De militaire posten in de dorpen, die nog uit de periode van dictator Soeharto dateren, moeten ook al in alle glorie worden hersteld onder het mom zo sneller terroristen op te sporen. Gaan we terug naar ‘big brother is watching you?’. Het kan maar zo want in de krant staat een bericht over vrouwen in Uzbekistan die onder dwang zijn gesteriliseerd.
Aas Tejasmara van de Nationale Commissie voor Bevolking- en Gezinsplanning (BKKBN) in Jakarta moet om mijn bezorgdheid lachen. Het is niet zo dat soldaten nu met geweren op vrouwen gericht ze dwingen voorbehoedsmiddelen gebruiken. ‘In Indonesië dreigt een bevolkingsexplosie’, legt Aas uit. De 3,5 miljoen baby’s die vorig jaar werden geboren hebben het bevolkingsaantal op 241 miljoen mensen gebracht. Als we de bevolkingsgroei niet omlaag krijgen, wonen er over ruim twintig jaar meer dan een half miljard mensen in Indonesië. We kampen nu al met een tekort aan rijst, wegen en scholen. Hoe doen we dat over twintig jaar?’.
De meeste kinderen worden nog steeds in de verafgelegen streken in de archipel geboren, omdat daar de informatievoorziening gebrekkig is. Het leger is gevraagd vliegtuigjes en boten ter beschikking te stellen om artsen en verpleegkundigen na al die verre plekken te vervoeren. Het leger kent Indonesië als de beste.
Aas vertelt dat de Indonesische regering momenteel alles uit de kast haalt om de bevolking ervan te overtuigen dat een kleiner gezin niet alleen beter is voor de economische vooruitgang van het land, maar ook voor eigen huishouden.
Maar in het grootste moslimland ter wereld blijft het ingewikkeld vooral mannen ervan te overtuigen dat er minder kinderen moeten komen. ‘Vooral conservatieve moslims geloven dat kinderen een geschenk zijn van God’, vertelt Aas Tejasmara van de BKKBN.
De nationale commissie voor gezinsplanning heeft de ulama’s, de geestelijke leiders, van de grootste moslimorganisaties gevraagd mannen van het nut van geboortebeperking te overtuigen.
Daarnaast spelen genderverschillen een rol. Ook al is Indonesië het gebruik van voorbehoedsmiddelen een vrouwenzaak. Het is nog steeds de man die beslist of zijn vrouw zich mag laten steriliseren of de pil kan gebruiken. Er zijn voorbeelden bekend van mannen die een proces tegen een kliniek aanspanden omdat de dokter geen toestemming had gevraagd voor het spiraaltje van hun vrouwen. Hoeveel mannen hebben zich eigenlijk laten steriliseren?, vraag ik aan Aas van de commissie voor geboortebeperking. Nog geen twee procent blijkt. Mannen en vrouwen houden elkaar beiden tegen. Mannen vrezen dat ze na de medische ingreep niet meer seksueel actief zijn. Vrouwen zijn bang dat hun mannen eenmaal gesteriliseerd vaker vreemd zullen gaan.
In het Sumatraanse district Mukomuko denkt de lokale overheid de oplossing te hebben gevonden door mannen een bedrag van één miljoen roepies, bijna honderd Euro, te geven als ze zich laten steriliseren. De lokale regering is zelfs bereid het bedrag tot driehonderd Euro per persoon te verhogen als dat tot meer sterilisaties leidt. Misschien is het handiger als het Mukomuko district een bonussysteem invoert voor vrouwen, want die komen wel voor dat bedrag met het idee in hun achterhoofd nooit meer zwanger te hoeven worden.
